We spreken van een staat:
gemeenschap van mensen
Op bepaald afgegrensd grondgebied
Waarover een organisatie de hoogte macht uitoefent
Gemeenschap: er is een gemeenschap van mensen die met elkaar elkaar verbonden voelen.
De staat kan worden beschouwd als een zelfstandige en ondeelbare eenheid: soevereiniteit.
Art. 2:1 BW: de staat is zelfstandig drager van plichten en rechten en als staatsmacht optreden.
De staat zorgt voor bescherming van de burgers door landsgrenzen te verdedigen en orde te
handhaven. Daarnaast zorgt de overheid ervoor dat het algemeen belang wordt gediend.
Algemeen belang: hetgeen wat in belang is van de meeste burgers en staat in geheel.
Het staatsrecht betreft de manier waarop de inrichting van de staat en het optreden van de
overheid zijn georganiseerd.
Koninkrijk der Nederlanden
Nederland maakt deel uit van Koninkrijk der Nederlanden.
Basis gelegd in 17e eeuw: gouden eeuw.
Aruba, Sint-Maarten, Curacao zijn staten binnen het koninkrijk.
Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn gemeenten binnen het koninkrijk.
Het statuut is een staatsregeling waarin afspraken zijn vastgelegd over de onderlinge
verhoudingen in het koninkrijk en de samenleving.
Wetten die van toepassing zijn in het het gehele koninkrijk: rijkswetten
Nederlandschap
Burgers die tot het koninkrijk der Nederlanden behoren, hebben een Nederlands nationaliteit.
Rechtsgevolgen van het Nederlandschap zijn:
1. Hebben vrije toegang tot Nederland en mogen hier vrij verblijven
2. Wetboek van strafrecht heeft een exterritoriale werking, toepassing op Nederlands die zich
buiten koninkrijk bevinden.
3. In het buitenland recht op diplomatieke bescherming
4. Nederlands worden niet aan andere landen uitgeleverd
5. Nederlands hebben actief en passief kiesrecht (Art 4 Gw)
6. Sommige openbare functies kunnen alleen door Nederlanders worden vervuld
7. Nederlanders kunnen aanspraak maken op voorzieningen en uitkeringen.
Een vreemdeling heeft deze rechten niet: art 1 lid 1 RWN
Het Nederlandschap wordt allereerst doorgegeven door de ouders. Hetzelfde geldt voor
kinderen van derde-generatie.
Vreemdelingen die voldaan aan de voorwaarden in art 6 RWN kunnen het Nederlandschap
verkrijgen door optie: ze leggen op het gemeentehuis een optieverklaring af die na onderzoek
kan worden bevestigd.
Een vreemdeling die daar niet in aanmerking voorkomt kan een verzoek tot naturalisatie
indienen bij immigratie-naturalisatiedienst (IND), na onderzoek instemmen met verzoek. In
naturalisatietoets laten zien dat hij is ingeburgerd.
Als dat allemaal is gelukt? Dan deelnemen aan naturalisatie ceremonie waar hij verklaring van
verbondenheid uitspreekt.
De vreemdeling heeft een afstandsplicht, afstand doen van z’n oude nationaliteit.
Nederlanders kunnen het Nederlandschap ook verliezen, degene die is veroordeeld voor een
misdrijf waarbij de essentiële belangen vanher koninkrijk zijn geschaad. Je mag niet stateloos
worden gemaakt.
Art. 1 wet op identi catieplicht (WID) geeft aan moet welke documenten iemand zijn identiteit
kan aantonen. Art 2 Wid: iedereen met vanaf 14 jaar een identiteitsbewijs kunnen laten zien bij
politiecontroles.
Vreemdelingen
Voor vreemdelingen geldt het koppelingsbeginsel.
fi
, Art 10 lid 2 Vw: vreemdeling die niet rechtmatig in Nederland verblijft geen aanspraak op
toekenning voorzieningen en uitkeringen. Rechten vreemdeling gekoppeld aan rechtmatig
verblijf.
Art 3 Vw: verhinderd toegang tot Nederland aan een vreemdeling die geen geldig
identiteitsbewijs heeft, die gevaar is voor openbare orde en veiligheid of geen geld voor verblijf/
terugreis.
Voor kort verblijf moet vreemdeling een visum aanvragen, met een visum verleent Nederland
toestemming om maximaal 3 maanden in Nederland te verblijven.
Voor langer verblijf: aanvragen machtiging tot voorlopig verblijf bij ambassade, gegeven is het
doel van het verblijf.
Voor EU burgers gelden mindere strenge regels, geen visumplicht, vrije termijn 6 maanden,
voorlopig verblijf termijn is lager.
Voor asielzoekers gelden er andere toegangsregels.
Asielzoekers moeten een verblijfsvergunning asiel aanvragen, in een Nederlands
aanmeldcentrum: art 28 Vw.
Aan asielprocedure gaat rust-voorbereidingstermijn van 6 dagen vooraf
Algemene procedure van 8 dagen, kansmaking van rechtmatig verblijf
IND langer nodig? Verlenging asielprocedure kan maanden duren
Eerst in gevangenschap, daarna asielzoekerscentrum of opvangcentrum.
Status van vluchteling: vluchtelingenverdrag Genève 1951.
Verblijfsvergunning alleen verleend wanneer (art 13 Vw):
Als Nederland hiertoe verplicht is
Als met de aanwezigheid van de vreemdeling een wezenlijk Nederlands belang is gediend
Als er klemmende humanitaire redenen zijn van aard
Vreemdelingen die uit zijn uitgeprocedeerd, illegaal worden uitgezet.
Vreemdelingen met een verblijfsvergunning voor een langere tijd moeten worden ingeburgerd.
Beginsel verplicht om inburgeringsexamen a eggen : art 7 WI
Bewegingsvrijheid van burgers
De invloed van de overheid is niet absoluut maar wordt begrensd door fundamentele rechten van
de burgers: de grondrechten.
Ze mogen hier alleen inbreuk op maken als dit wettelijk wordt vastgesteld.
Bronnen van staatsrecht
De rechtsregels die het staatsgezag en de organisatie van de staat vastlegt, constitutie/
staatsregeling. De Nederlandse constitutie in de grondwet, het statuut voor het koninkrijk,
verdragen, wetten, organieke wetten en gewoonterecht.
Het statuut der koninkrijk der Nederlanden
Statuut regelt de organisatie van het koninkrijk en de onderlinge verhoudingen samenwerkingen
tussen Nederland en de overzeese delen van het koninkrijk: de rijkswet
De grondwet
Regelt de inrichting en het functioneren van de Nederlandse staat en de staatsorganen en
verdeling staatsmacht. Het bevat de grondrechten.
Organieke wetten en regelingen
Een organieke wet is wet in formele zin.
Gewoonterecht
Dit is recht wat als als gewoonte wordt gezien, een voorbeeld hiervan is de vertrouwensregel.
Verdragen en Europese maatregelen
Deze komen uit de Europese unie
Jurisprudentie
Dit is rechters recht.
fl
, Grondrechten in Nederland (hoofdstuk 2)
Ontwikkeling grondrechten
Eind 17e eeuw ontstonden voor fundamentele rechten voor de mens
De rechten behoren tot het mens zijn
Klassieke grondrechten
• Staatsvrije sfeer voor de burgers
Sociale grondrechten
• Sociale gerechtigheid in de samenleving
• 1983: in de grondwet opgenomen
Belangrijk verdrag is het Europees verdrag rechten van de mens (EVRM)
Werking grondrechten
Grondrechten hebben als eerst een verticale werking
• Tussen overheid en burgers
Bij sociale grondrechten gaat het om een actieve overheid
De horizontale werking is tussen burgers onderling
Vrijheidsrechten in EVRM zijn self-executing, ze hebben een rechtstreekse werking (art 93 Gw)
Bij geschil grondrechten eerst nationale rechters oordeel uitspreken
Beperking en botsing grondrechten
Sommige grondrechten zijn allen voor burgers die nationaliteit Nederlands bezitten
Overheid kan grondrechten beperken
Het beperken is verbonden aan vier voorwaarden:
1. De mogelijkheid om grondrechten te beperken moet worden vastgelegd in wet of verdrag
2. De beperking dient ter bescherming van bepaald doel dat in de grondwet of verdrag is
aangegeven
3. De beperking/en of de bevoegdheid om te beperken, moet worden vastgelegd in een wet in
formele zin of in een lagere regeling die daar op gebaseerd is
4. De beperking moet noodzakelijk zijn in een democratische samenleving.
Sociale grondrechten
Vormen instructienormen naar overheid.
Ze hebben geen rechtstreekse werking
Toezicht naleving grondrechten
Bij nationale rechter
EVRM kent individueel klachtrecht
• Eerst alle mogelijkheden bij Nederlandse rechters
Alleen wetgever en rechter kunnen reikwijdte van een grondrecht bepalen
De organisatie van de Nederlandse staat en het koninkrijk (hoofdstuk 3)
Historische ontwikkeling
Start 1579: 7 gewesten vormen een staat tijdens het verdrag de unie van Utrecht
Ontstaan republiek der zeven vereenigde Nederlanden
Gewesten waren zelfstandig
Statenbond/confederatie had iedereen een eigen bestuur aan het hoofd een stadhouder
Algemene vergadering was de staten-generaal
Elke afgevaardigde had een mandaat/last
Franse revolutie, in republiek kwam ook verzet
Verzet voor gelijke rechten burgers+ bestuur: patriotten
Regenten ook de macht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannahbakker2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.