Datum
PROJECTONTWIKKELING
1. HOOFDSTUK 1
Projectontwikkeling is een belangrijke branche in de Nederlandse economie.
Door projecten die door projectontwikkelaars worden gerealiseerd bepalen in
belangrijke mate hoe er in Nederland wordt gewerkt, gewoond en gerecreëerd.
Wanneer die projecten zorgvuldig zijn gemaakt en daardoor kwalitatief
hoogwaardig in elkaar zitten, beleven mensen daar plezier aan.
Waar komt het vak vandaan? - richten op de actualiteit en de toekomst. Welke
ontwikkelingen spelen er in de samenleving en welke gevolgen heeft dat voor de
projectontwikkelaar.
A. 1.1 De maatschappelijke context van projectontwikkeling
Projectontwikkeling heeft op twee manieren betekenis voor de
samenleving.
Ten eerste, de projecten die worden gerealiseerd en langs de straat staan op
bekende en minder bekende plekken in Nederland. Die staan er soms al
eeuwen, zoals de grachtenhuizen in Amsterdam. Deze projecten oefenen
invloed uit op de omgeving. In termen van waardeontwikkeling maar ook
qua ontwikkelingsmogelijkheden voor de toekomst. Verder geven ze vorm
en inhoud aan de openbare ruimte en zijn ze dus publiek goed.
Projecten geven ook uitdrukking aan de tijdsgeest, ze denken aan
maatschappelijke functies als wonen, werken, recreëren en verblijven.
Ten tweede, hangt de betekenis van projectontwikkeling samen met de
invloed op de macro-economische ontwikkeling.
Het project wordt gebouwd. De projectontwikkelingsbranche bestaat uit iets
meer dan 4000 bedrijven.
Naast de eigenwerkgelegenheid zorgt projectontwikkeling daarmee veel
voor afgeleide werkgelegenheid, bij verschillende beroepsgroepen. De
bouwsector is daar de belangrijkste van. Naast de bouwsector zijn er ook
andere beroepsgroepen die baat hebben bij de initiatieven van de
projectontwikkelaar zoals; notarissen, financiers, beleggers en fiscalisten.
,B. 1.2 Historie van projectontwikkeling
1.2.1 wederopbouw, stadsvernieuwing, stedelijke vernieuwing.
Na de 2e wereldoorlog werd de projectontwikkelaar een niet meer weg te
denken partij in de inrichting van de gebouwde omgeving
Door de wederopbouw kreeg de projectontwikkelaar een belangrijke taak, voor
het eerst werden er kantoren voor de vrije huur ontwikkeld. Daarnaast nam de
ontwikkeling voor koopwoningen en winkelcentra toe.
Projectontwikkeling werd opgepakt door professionele bedrijven, omdat een
projectontwikkelaar kennis moest hebben in: elementaire bouwtechniek,
juridische kennis en kennis in samenwerking met gemeenten en andere partijen.
(1940-1970)
In 1974 werd de Vereniging van Nederlandse Projectontwikkeling
Maatschappijen opgericht De NEPROM. Het doel om samenwerking te
bevorderen tussen overheid en projectontwikkelaars bij totstandkoming van
vastgoedprojecten.
In de loop van decennia hebben projectontwikkelaars hun bijdrage geleverd aan
de groei van Nederland in ruimtelijk opzicht. Realisatie van winkelcentra,
bedrijfsterreinen, kantoorlocaties, maar ook woongebieden en Vinex locaties en
niet te vergeten stedelijke vernieuwing.
1.2.2 Na de crisis van 2008
Vanaf 2008 zijn de context, opgave en speelveld voor projectontwikkeling
gewijzigd. Het verlies aan arbeidsplaatsen in de totale bouw- en vastgoedsector
wordt door Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) geschat op 85.000. In de
ontwikkelingsbranche zelf neemt afscheid van 50% van de werkzame personen.
Posities van grote spelers veranderen.
De belangrijkste verschuiving is van een aanbodgerichte markt naar een
vraaggerichte markt. Voor 2008 rekende men erop dat de markt vaak een
vastgoedbelegger het toch wel zou afnemen. Door de crisis is dat veranderd
een project kan nu pas tot stand komen op het moment dat de afzet is
gegarandeerd en er dus eindgebruikers zijn gevonden.
Leegstand op kantoren en winkelmarkt maakt dat de branche behoedzamer
opereert en zich veel beter in de vraag van de gebruiker verdiept. Op andere
vlakken zijn er ook veranderingen gedaan, zo is het aantrekken van een
financiering niet meer zo eenvoudig. Nadat de crisis voorbij is, is er vooral
schaarste aan woningbouwlocaties, de projectontwikkelaar voor nieuwe
uitdagingen.
C. 1.3 Kenmerken van projectontwikkeling
De kern van projectontwikkeling als het werkveld, professie en
bedrijfsmatige activiteit.
De projectontwikkelaar brengt grond, geld, gebruikers en kennis bij elkaar om
een bouwwerk te realiseren. Dit gebeurt op eigen risico. Naast het realiseren van
2
, het project is winst maken de belangrijkste doelstelling, om daarmee te voorzien
in continuïteit van de onderneming.
1.3.1 Diversiteit aan rollen
De projectontwikkelaar wordt als een spin in het web gezien, waarbij nog tal van
andere partijen zijn betrokken. Hierbij moet je denken aan: de financier,
eindgebruiker, gemeente, ontwerper en de bouwer. De projectontwikkelaar
heeft deze partijen nodig om een project te realiseren.
Omdat deze partijen allerlei belangen hebben is het handig als de
projectontwikkelaar veel weg heeft van een regisseur, coach en bemiddelaar. De
projectontwikkelaar is uiteindelijk verantwoordelijk voor de besluiten die
genomen worden en is aanspreekbaar op het eindresultaat.
Daarnaast is ondernemerschap erg belangrijk, omdat wanneer je met een project
begint nog niet zeker weet of er iemand bereid is dat te kopen tegen een
aanvaardbare prijs.
1.3.2 Sensibele rolinvulling
Uiteindelijk resulteert een project in ´´stenen´´ maar de menselijke kant is
minstens zo belangrijk. Als professioneel opdrachtgever voor een project is het
zijn taak om de markt te kennen en de maatschappelijke vraag die zich daar
voordoet te vertalen in een herhaalbaar project. Van het eerste concept tot en
met de definitieve specificaties.
De projectontwikkelaar begeeft zich veelal op het snijvlak van publiek en
privaat. Aan elke ontwikkeling zitten namelijk 2 kanten. De gemeente als
vertegenwoordiger van de publieke belangen moet met de plannen instemmen
en op de markt moet er een partij zijn die het vastgoed wil kopen. De
projectontwikkelaar moet op de hoogte zijn van de kennis die partijen
inbrengen, om te beoordelen of deze voldoende inhoud en niveau hebben om het
project verder te helpen.
De projectontwikkelaar vormt het geheugen van het project en kent het dossier
inclusief afspraken, verder moet je goed kunnen samenwerken en veel discipline
en verstand hebben.
1.3.3 Typen projectontwikkelaars
Zelfstandig aan niemand gebonden, pur sang ontwikkelaar
Gekoppeld aan financiële instelling apart bedrijfsonderdeel van een
bank of andere instelling
Ontwikkelend bouwer veel bouwbedrijven, doel bouwomzet
Ontwikkelend belegger belegger gaat over tot projectontwikkeling,
hiermee worden gelden van derden belegd die later weer rendement
opleveren.
Ontwikkelend woningcorporatie woningcorporaties ontwikkelen in
veel gevallen in hun eigen projecten.
3