2A Stemstoornissen
Samenvatting van onderstaande stemstoornissen:
Stemplooinoduli
Chronische laryngitis
Presbyfonie
Reinke’s oedeem
Unilaterale stemplooiparese
Mutatiestoornissen
Stemplooipoliepen
Contactulcus/granuloom.
,Stemplooinoduli
Laryngeale beeld
Stemplooinoduli: plaatselijke verdikkingen op het voorste 1/3 deel van de stemplooien. De noduli
(knobbeltjes) bevinden zich op, of nét onder de vrije rand van de stemplooien. De noduli is wit/grijzig.
Noduli ontstaat in drie fases:
1. Gelokaliseerde roodheid
2. Jonge, onrijpe knobbeltjes. Dit kan ook unilateraal
3. Zichtbare zwelling/ verdikking
Etiologie
Aanhoudend foutief stemgebruik en/of -misbruik (secundair organisch)
Disproportie tussen stembelasting en belastbaarheid.
Aanleg; overcompensatie bij een aangeboren zwakke larynx, komt vaker voor bij vrouwen
door de posterior gap
Allergieën/ infecties van de bovenste luchtwegen
Trillingspatroon
o GC: onvoldoende sluiting als gevolg van de noduli, voornamelijk bij hoge F0
o MW: verstoord, afhankelijk van de grootte en soepelheid van de noduli (oudere noduli is vaak
fibreuzer)
Risicogroep
Veel voorkomend bij kinderen, vaker bij jongens dan bij meisjes. Herstel bij jongens is iets gunstiger
omdat veel problemen verdwijnen na mutatie. De kans op een chronisch stemprobleem na de
puberteit is groter bij meisjes, waardoor op volwassen leeftijd meer vrouwen dan mannen.
Personen met een spreekberoep en/of veel stress.
Klachten van de patiënt
Chronische en wisselende heesheid, wat kan leiden tot afonie
Irritatie in de keel
Perceptuele kenmerken Akoestische kenmerken (fonetogram)
Heesheid met vooral veel wilde lucht Ernstig beperkt
Gespannen fonatie Verhoging Imin & verlaging maximale F0
Stemvermoeidheid Gemiddelde SF0 verschilt meestal niet van
Mogelijk instabiliteit van de toonhoogte leeftijdsgenoten zonder noduli
met soms stembreuken Toename Jitter & Shimmer, afname H/N
Veel kuchen en keelschrapen en MFT: verminderd
Therapeutisch beeld
Spontane remissie kan optreden maar is niet voorspelbaar. In de meeste gevallen zal stemtherapie voldoende
zijn. Bij persisterende problemen kan fonochirurgie aangewezen zijn, steeds in combinatie met logopedie.
Behandelmogelijkheden (medisch)
Conservatief; indien fonochirurgie differentieren tussen noduli en cyste. Resectie strikt beperkt tot de
oppervlakkige laag met sparen van de lamina propria (ter vermijding van littekenvorming).
Behandelmogelijkheden (logopedisch)
Stemtraining bestaat uit;
Stem hygiënische maatregelen Verbeteren steminzet
Spanningsreductie in de laryngale Leren van monitoren van toonhoogte,
musculatuur luidheid en duur van fonatie
2
, (Chronische) laryngitis
Laryngeale beeld
Laryngitis: ontsteking van de stemplooien. De stemplooien zijn rood, verdikt of oedemateus met secreties. 2
soorten laryngitis:
Acute laryngitis: acute stemklachten met verkoudheid/griepverschijnselen, herstelt in enkele dagen.
Chronische laryngitis: langdurige stemklachten waarbij er niet-specifieke afwijkingen van het laryngale
slijmvlies (mucosa oedeem & hypervasculariteit) ontstaan. Dit zorgt voor histologische veranderingen.
Het is een premaligne slijmvliesafwijking en dus niet kwaadaardig. Soms is er ook leukoplakie: witte
aandoening van het slijmvlies, dit kan wel kwaadaardig worden.
Etiologie
Acuut; infectieus (viraal) of niet-infectieus, bv. na acute overbelasting of blootstelling aan pollutie.
Chronisch; langdurige overbelasting aan bv. roken, inhalatiemedicatie, droge omgeving etc.
Refluxlaryngitis; de laryngitis is het gevolg van LPR, via een RSI kan men zich een idee vormen van de
ernst van de symptomen.
Trillingspatroon Klachten van de patiënt
Meer uitgesproken bij chronische vorm Heesheid, soms initiële dysfonie
o GC: meestal volledig, soms onvolledig Pijn bij infectie
o MW: rigide, hyperadductie Moeizaam foneren
o S: asymmetrisch Bij refluxlaryngitis ook globusgevoel,
hoesten, slijmvorming, soms ook dysfagie
Risicogroep
Rokers & alcoholmisbruik Perceptuele kenmerken
Meer mannen dan vrouwen Lage F0 (indien oedeem)
Frequent stemmisbruik Ruwe stem, soms ook wilde lucht
Refluxlijders
Allergieën, chronische BLW-infectie + Akoestische kenmerken (fonetogram)
inhalatiemedicatie Toename perturbatie
Verhoogde glottische weerstand
Variërende waarden volgens conditie
Gereduceerde MFT
Therapeutisch beleid
1. Medisch
2. Logopedisch (bij acute laryngitis vaak niet nodig)
Behandelmogelijkheden (medisch) – Acute laryngitis
Behandelen causale factoren, infectie en elimineren schadelijk gewoonten.
Stemrust tot stemverbod gedurende enkele dagen
Behandelmogelijkheden (medisch) – Chronische Reduceren van musculaire spanning, bv.
laryngitis vermijden van irritatie, reduceren van
Relatieve stemrust stembelasting etc.
Vermijden irritatiefactoren Aanleren ontspannen fonatie, vaste/
Inhalatie damp zachte steminzet
Biopsie bij verdacht letsel Spreken met aangepaste toonhoogte en
Antibioticum bij vermoeden bacteriële luidheid
infectie Resonantieoefeningen
Antirefluxmedicatie bij vermoeden LPR
Behandelmogelijkheden (logopedisch)
Stemhygiënische maatregelen
3