Alle literatuur van het vak stress en gezondheid (minor/major medische psychologie) inclusief hoorcolleges, het boek, artikelen en oefenvragen!
Ik heb met deze samenvatting een 7 gehaald voor het tentamen.
Artikelen: Jarczoc 2013, Carey 2014, Gander 2012, Davidson 2010.
Oefenvragen vanaf ...
Hoorcollege 1
Evidence based medicine: wetenschappelijk bewijs en expert opinion als basis voor de klinische praktijk.
Evidence levels
Systematische review van RCT
RCT
Systematisch review van observationele studies
Observationele studies
Klinische observaties
Stappen van evidence based medicine
1. Construct definiëren
2. Verzamelen bewijs
3. Analyse van bewijs
4. Resultaten en tekortkomingen
5. Verspreiding
Definitie van stress
“Een toestand of gevoel ervaren wanneer een persoon waarneemt dat eisen de persoonlijke en sociale
middelen overtreffen die het individu kan mobiliseren.”
“Een constellatie van gebeurtenissen, bestaande uit een stimulus (stressor) die een reactie op de hersenen
veroorzaakt (stressperceptie), die fysiologische vecht- of vluchtsystemen in het lichaam activeert
(stressrespons).” ---> fysiologische definitie
Het gaat om onze waarneming van dingen, hoe je kijkt naar een situatie.
Klinische casus
Takotsubo cardiomyopathie: ziekte van de hartspier waarbij de linkerkamer plotseling niet meer goed pompt.
Dit kan optreden bij langdurige hevige emotionele stress of bij een heftige lichamelijke ervaring.
o Ernstige pijn op de borst
o Geen obstructie van de kransslagader
Stress in de klinische praktijk
o Maakt mensen ‘ziek’ zonder een ziekte te hebben (onnodig gebruik van gezondheidszorg)
o Verhoogt de kans op ontwikkeling van geestelijke en lichamelijke gezondheid problemen
o Heeft een negatieve invloed op het herstel na een ziekte of letsel
o Negatief effect op de effecten van medische interventies
o Negatief voor de communicatie tussen partiënt en arts
Mensen met depressie ervaren meer fysieke symptomen.
Stress ongeacht de ziekte ernst, zorgt er toch voor dat je hart en vaatziekten kan ontwikkelen.
Homeostase
Homeostase: optimale waardes in je lichaam.
De hersenen zoeken homeostase.
Een stressor kan alles zijn dat de homeostase verstoort; stressrespons is de actie van het lichaam om
homeostase te herstellen.
,Stressor
Alles wat de homeostase verstoord.
o Adaptief (noodzakelijk om te overleven, bijv. wegrennen bij een leeuw)
o Anticiperen
o Noodzakelijk: bereidt je voor op de strijd
o Onnodig: bereidt je voor op niets…. angst, neurose
o Acuut (korte termijn --> minuten/uren)
o Chronisch (lange termijn --> aantal jaren)
Is stress een slecht ding?
Stress is niet slecht als het adaptief is
o Acuut
o Korte periode
o Als je er snel van hersteld
o Het bereid je lichaam voor op gevaar
o Het signaleert gevaar
Wanneer wordt het nou slecht?
o Als het chronisch is
o Lange duur
o Langzaam herstel
o Wanneer het vroeg begint (early onset).
o Als je nu al stress hebt voor de tentamens over 5-6 weken.
Positieve gevolgen van blootstelling aan stress
Korte termijn stress (minuten tot uren).
1. Verhoging van de immunobescherming
2. Verbetert mentale en lichamelijke prestaties
Chronische stress (langdurig)
1. Onderdrukt symptomen van auto-immuunziekten (?)
Negatieve gevolgen van blootstelling aan stress
Korte termijn
o Emotioneel niveau ---> negatieve stemming
o Cognitief niveau ---> concentratie geheugen
o Gedrag niveau ---> roken, alcohol
o Biologisch niveau ---> immuun, endocrien
Lange termijn
o Gezondheid/ziekte
o Auto-immuunziekte
o Hart-en vaatziekte
o Kanker
De stressrespons
o Onvermogen om het aan te zetten --> ziekte
o Onvermogen om het uit te schakelen --> ziekte
o Onvermogen om het op de juiste manier in of uit te schakelen --> ziekte
Geschiedenis van stress
o Charles Darwin: “organismen die zich kunnen aanpassen aan de veranderende omgeving zal
overleven”
o Claude Bernard: “milieu interieur”
o Innerlijke balans moet goed zijn
o Walter B. Cannon: fight or flight reactie
o Selye heft cortisol toegevoegd die wordt geproduceerd.
,Hans Selye:
o Heeft de hormonale structuur daarvan bestudeerd
o Pionier van stressonderzoek
o “Elke stress laat een onuitwisbaar litteken achter en het organisme betaalt voor zijn overleven na een
stressvolle situatie door een beetje ouder te worden”
Algemeen aanpassingssyndroom (GAS) – Selye
1. Alarmfase (eerste antwoord) --> acuut reageren op stress. Er is gevaar en je lichaam reageert erop. De
kans op een hartaanval etc. is heel groot. Je voelt je heel sterk en actief, je bent gefocust.
o Boost van adrenaline
o Toename van energie
o Fight or flight
----> energie
2. Resistentiefase (bewakend) --> je bent voorbereid, klaar voor actie.
o Reparatie
o Omgaan met stress, indien niet mogelijk om te repareren
o Het kan lijken alsof je met stress omgaat
----> prikkelbaarheid, frustratie, slechte concentratie
3. Uitputtingsfase (laag vermogen) --> je lichaam raakt uitgeput. Chronische stress treedt in. Negatief
effect op je immuunsysteem.
o Het opgeven van stressbestrijding
----> vermoeidheid, burn-out, angst/depressie
Alarmfase ---> toename van adrenaline
Resistentiefase ---> toename van cortisol
Uitputtingsfase ---> schade aan het lichaam (bijv. immuunsysteem, nier etc.)
Selye:
o Stress is een fysiologische reactie
o Niet-specifieke reactie van het lichaam op elke behoefte of bedreiging
De reactiviteitshypothese
Een stressor gaat gepaard met fysiologische reactie. Heel kort voor
je stressor begint, begint de stress. Adaptieve stress. Voor de
stressor iets meer fysiologische respons, tijdens de stressor actief,
na de stressor niet meer actief.
Psychologisch perspectief op stress
o J.W.Mason: “reactie op stress varieert tussen individuen en binnen individuen (tijd)”.
o Susan R. Burchfield: “het niet aanpassen aan chronische stress suggereert psychologische uitputting en
niet fysiologische uitputting”. ---> ook een psychologische component.
Langdurig activeringsmodel
Een stressor heeft alleen invloed op onze gezondheid als het fysiologische
effect langdurig is (bijv. lang voordat de stressor optreedt of langzaam
herstelt). Geen adaptieve stress.
Michigan stress model (Kahn et al)
, Persoonlijkheid en sociale steun hebben invloed op de subjectieve stressor en de stressreactie.
Wat psychologen concluderen
o Stressreactie is niet puur fysiologisch
o Niet iedereen heeft dezelfde stressreactie
o De stressrespons en de duur ervan zijn verschillend tussen personen en binnen personen
De cyclus van stress (Reznick)
Psycho-biologische reactie op stress.
o Het meten van zowel psychologische als fysiologische componenten in 4 fasen:
1. Rustende grondfase
2. Spanningsfase
3. Reactiefase
4. Verlichtingsfase
o Meten van frequentie, duur en intensiteit
Historische perspectieven op het omgaan met stress
Het Noorse experiment (“het poortmechanisme”)
11 opeenvolgende dagen springen van 12 meter hoogte.
---> hoe vaker je blootgesteld wordt aan een bepaalde situatie, hoe minder stress het oplevert.
Na dag 4 weten mensen wat het is en dan neemt de fysiologische respons af. De fysiologische poorten gaan
dicht, je went eraan, je weet wat er gaat gebeuren.
The Dichotomy Model (Lazarus et al.)
Zien we het als een bedreiging? ---> emotionele respons ---> niet echt een logische respons
Zien we het als een uitdaging? ---> emotionele respons niet zo ---> logische respons
Transactional model of stress (Lazaurs en Falkman)
Het gaat erom of je het ziet als een bedreiging of niet.
Geen bedreiging --> geen stress.
Stressvol --> kan ik er mee om gaan of niet?
Ik kan me hier uit redden --> positieve stress
Ik kan me hier niet uit redden --> negatieve stress
Verschuiving in stressvolle evenementen
Oude geschiedenis:
o Acute fysieke crisis
o Chronische lichamelijke crisis
Nieuw:
o Psychologische crisis
o Sociale crisis
o Langdurige psychologische stress
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marlieskolen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
