College aantekeningen
Hoorcollege-aantekeningen klinische neuropsychologie
In dit document staan de hoorcollege-aantekeningen van elk college van klinische neuropsychologie in het jaar .
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 77 pagina's
Voorbeeld 4 van de 77 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: lisatelisa • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege-aantekeningen Klinische Neuropsychologie2020-2021
Hoorcollege 1 – Introductie en intelligentie
12/11/20
Bijbehorende literatuur: hoofdstuk 1, 2, 3, 13
• Klinische neuropsychologie: relatie tussen hersenen en gedrag, gezonde mensen en patiënten
o Science practitioner: klinische praktijk en wetenschappelijk onderzoek
• Kennis vergaren bij gezonde/patiëntenpopulatie
o Alzheimer: medicijn
Videofragment
Wat valt op? (Demente patiënt)
• Random opmerkingen
• Moeite met weten wat de symptomen zijn —> weet niet hoeveel lat hij heeft
• Vergeetachtig
• Herkent mensen om zich heen niet meer (moeder/dochter)
• Eigen wereld, niet bewust van omgeving
o Niet aangesloten bij het gesprek (oriëntatie aangetast?)
• Head turning sign: bevestiging vragen aan naasten
• Motoriek onrustig, misschien tics
• Aangetast taalbegrip?
• Klinische neuropsychologie: case-studies (aanzet tot wat er aan de hand is?)
o Wel onderzoek in grote groepsstudies
• Relatie hersenen en gedrag belangrijk
Casus 1
• Man, 72 jaar, rechtsfrontale hersentumor
• Geen klachten, gaat wel goed
• Dagelijks leven: “beetje op bank zitten en slapen”
• Apathisch —> door hersentumor?
• Ís hij eigenlijk wel klachtenvrij?
• EF-batterij —> overeenkomsten benoemen
o Vastlopen
o Begrijpt hij opdracht wel?
o Woordvindingsproblemen
• Vrouw: linker thalamusinfarct —> duiding op taalproblemen?
o Beloop: veel ingeleverd, sindsdien gediagnosticeerd
o Heteroanamnese is dus heel belangrijk!
• Passend bij tumor of infarct?
• Passend bij neurodegeneratieve aandoening? —> vragen die opkomen
• Vragen naar eigen klachten (anamnese) —> kan hele verschillende informatie geven
Wat is klinische neuropsychologie?
• KNP was heel lang het gebied van medici
• Welink —> neurologie & psychiatrie, beoefend door artsen
• Heel lang discussie tussen holisme/lokalisatie hersenfuncties
• Mentale functies?
o Hippocrates (4e eeuw B.C.): hersenen zetel intellect
o Aristoteles: geest apart van lichaam, intellect in het hart
1
, • Celtheorie
o Vochtholtes
o Herophilius (300 A.C.): niet hersenen maar ventrikels
• Eerste lokalisatie: Descartes, pijnappelklier (binnenste hersenen)
o Epifyse, die stuurt weer door
• Trend van holisme —> lokaliseren
• Gall: frenologie, hersenknobbels
o Uitpuilende ogen: geheugen en taal goed
o Posterieur: ambition
o Achter oren: agressief
o Kritiek vanuit wetenschap
• Clinico-anatomische methode
o H.M.: ernstige epilepsie, verwijdering hippocampi
▪ Geen epilepsie, maar ook geen geheugencapaciteit
▪ Kon geen nieuwe dingen meer aanleren
o Phineas Gage: staal door frontaalkwab
▪ Gedragsverandering
o Tan: taalbegrip, geen taalproductie
▪ Broca: belangrijk voor taalproductie
▪ Correlatie spraakstoornis en linker frontaalkwab
o Wernicke: inhoudsloze spraak
▪ Posterieur linkerhemisfeer
• Tan: dissociatie
• Wernicke: dissociatie
o Samen: dubbele dissociatie
Dissociatie casus
• Man, 50, werkzaam zorg, klein infarct occipitaal, grote moeite met lezen
• Kan letters scherp zien
• Herkent letters
• Koppeling letter naar klank, meer moeite! (Gecombineerde klanken: ‘oe’)
• Schrijven lukt wel
o Maar eigen geschreven tekst voorlezen ging traag, spellen maar ook gokken
Luria (1902-1977)
• Zocht evenwicht tussen holisme en lokalisatie
• Complex functioneel systeem, diverse subsystemen met eigen bijdrage aan gezamenlijke activiteit
• Functionele architectuur
• Ook flexibiliteit voor uitvoeren en aanpassen taken
Moderne neuropsychologie(/specialisme)
• 1970 Nederlandse vereniging NP
• Neuropsycholoog is géén beschermde titel
o 2 jaar opleiding tot GZ
o 4 jaar KNP
2
, o Daarna in het BIG-register
• Praktijk: breed spectrum zorggebied
o Diagnostiek
o Management
o Behandeling <—> indicatie
o Wetenschappelijk onderzoek —> science practitioner
• Patiëntgebonden onderzoek
o Single case studies (bijv. H.M.)
o Crawford statistieken
o Vergelijken van gematchte controles
• Beloopstudies
o Longitudinaal
o Cross-sectioneel
o Behandelstudies (RCT)
• Diagnostiek
o Neurologisch
o Psychiatrisch
o Ontwikkeling
• NPO
o Hypothesetoetsend
o Testonderzoek
o (Hetero)anamnese
o Observatie
o Psychometrische testbatterij
o Specifieke functietest
o Vragenlijsten
o Rekening houden met stoorfactoren (van alles: vermoeidheid), of onderpresteren
(bewust/onbewust) —> symptoomvaliditeitstesten
• Betrouwbaarheid en validiteit
o COTAN
• Keuze van test: beperkte tijd, belastbaarheid, kenmerken proefpersonen en ziektebeeld
• Hypothese toetsen
• Normering
• Integratie gegevens
• N=1
Behandeling
• Rekening houden met kenmerken patiënt
o CGT
o Psychoeducatie
o ACT
o Relatie en systeemtherapie
• Specifiek
o Prisma adaptatie bij neglect
Intelligentie
• G factor vs. Meerdere factoren
o Algemeen, general
• Galton: reactietijden, kwaliteit neurale netwerken —> G
3
, • Spearman (correlatie tussen intelligentietesten) —> G
• General ability “g” —> “s”-factor: speciaal, niet goed gedefinieerd
• Thurstone, Gardner & Sternberg: factoranalyse, meerdere factoren
o Alles bij elkaar = intelligentie
• G-factor lijkt wel te bestaan, nog steeds discussie
• Wel subtaken, middelen tot 1 getal —> IQ
• Binet: kind wel/niet geschikt voor onderwijs
• Stanford Binet Intelligentie Test
o Model voor latere intelligentietesten
o IQ: ratio chronologische/mentale leeftijd x 100
o M = 100, SD = 15
Intelligentietests
• Crystallized: pasklare kennis en vaardigheid (schoolse kennis)
• Fluid: capaciteiten inzetbaar in nieuwe probleemsituaties
• WAIS: Wechsler Adult Intelligence Scale
o Eerste versie in 1955
o Wais-IV (NL 2012) —> nieuwe factoranalyse
o Verbaal vs. Non-verbaal
▪ Niet meer passend
▪ Verbaal begrip
▪ Perceptuele organisatie
▪ Werkgeheugen
▪ Verwerkingssnelheid
• Raven Progressive Matrices, afstudeer studie Spearman (G-factor)
o Meest zuivere G-factor meten
o “Culture-fair” test; kritiek, Westers op getraind?
• Nederlandse leestest voor volwassenen
• Snijders-Oomen – non-verbale intelligentie schaal (SON)
o Oorspronkelijk dove kinderen (non-verbaal)
o Jaren ’60: Groningen intelligentie test voor volwassenen
• Is het intelligentie dat we meten op een intelligentietest?
Definitie?
• Combinatie van erfelijkheid en omgeving
• 85% erfelijk
• Vooral verbindingsbanen blijken van belang: o.a. Fronto-pariëtale netwerken
o Ook de effectiviteit lijkt hier belangrijk
o Neurale efficiëntiehypothese: minder activatie bij hoge intelligentie (minder nodig voor
dezelfde prestatie)
• Relatie cognitieve functies
o Snelheid van informatieverwerking
o EF (inhibitevermogen) —> grote overlap met intelligentie!
Intelligentie en neuropsychologie
• Actuele niveau persoon, waar zet je gegevens tegen af?
• Onderdelen IQ test: specifieke cognitieve domeinen
• Interpretatie makkelijker als intelligentie bekend is
• Bij ouder worden neemt fluid intelligence sneller af dan crystallized intelligence
o Bewust van taken die je inzet!
• Cognitieve reserve: hoger opleidingsniveau, hogere reserve, later dementie
o Wel snellere ontwikkeling dan lagere reserve (uiteindelijk)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannahvanrhoon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen