Dit document is een samenvatting van het vak Inleiding Privaatrecht. Het is een overzichtelijk weergegeven samenvatting waarbij gebruik wordt gemaakt van puntsgewijze overzichten. Op artikelen en jurisprudentie is extra nadruk gegeven.
Deel I: Huwelijksvermogensrecht & erfrecht
Bijeenkomst 1: Introductie vermogensrecht en
huwelijksvermogensrecht
- Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen absolute en relatieve rechten?
Absolute rechten zijn rechten die de rechthebbende in beginsel tegenover iedereen
kan inroepen. De hebben een zogenoemde ‘derden-werking’. Goederenrecht is een
absoluut recht. De absoluutheid uit zich in het ‘droit de suite’ (zaaksgevolg) en het
‘droit de préférence’ (separatist in faillissement).
Relatieve rechten zijn rechten die tegenover een bepaald persoon inroepbaar zijn.
Verbintenissenrecht is een relatief recht.
Het belangrijkste verschil tussen beide is op wie de rechten inroepbaar zijn.
- Wat is de relatie tussen de begrippen verbintenis, rechtshandeling en overeenkomst?
Een verbintenis is een vermogensrechtelijke verhouding tussen twee partijen
krachtens welke de één (‘schuldeiser’/ ‘crediteur’) is gerechtigd tot een gedraging
(‘prestatie’) die de ander (‘schuldenaar’/ ‘debiteur’) verplicht is ten opzichte van hem
te verrichten. Voor een verbintenis is kenmerkend dat een persoon een recht op een
prestatie door een ander persoon heeft. Die ander is tegenover die persoon verplicht
de prestatie de verrichten.
Een rechtshandeling is een handeling met een beoogd rechtsgevolg. De handeling
moet iets veranderen in de wereld van de rechten en de plichten.
Een overeenkomst is een afspraak tussen twee of meer partijen over wat ze met
elkaar of voor elkaar zullen gaan doen of laten. Partijen kunnen zowel natuurlijke
personen zijn als rechtspersonen.
De relatie tussen deze begrippen is dat het verbintenissenrecht overeenkomsten
regelt die rechtshandelingen met zich meebrengen.
- Wat gebeurt vermogensrechtelijk bij een huwelijk of een geregistreerd partnerschap?
Bij een huwelijk of een geregistreerd partnerschap gebeurt er vermogensrechtelijk
gezien dat er een beperkt gemeenschap van goederen ontstaat (art. 1:94 lid 2 BW).
Dat houdt in dat de vermogens van de beide echtgenoten (gedeeltelijk) samenvallen.
(art. 1:93 & 1:94 BW).
- Wat wordt bedoeld met een gemeenschap van goederen?
Gemeenschap van goederen houdt in dat de twee mensen in het huwelijk of
geregistreerd partnerschap een gezamenlijk vermogen hebben. Bij beperkt
gemeenschap van goederen ontstaan er drie vermogens: één gemeenschappelijk
vermogen en twee privévermogens. De gemeenschap omvat goederen (activa) en
schulden (passiva).
- Zijn partijen vrij om huwelijkse voorwaarden op te stellen en af te wijken van het
wettelijk huwelijksvermogensrecht?
Ja, dat moet echter wel bij notariële akte gebeuren om het rechtsgelding te geven
(art. 1:115 BW).
1
,SCHEMA overzicht
Bijeenkomst 2: Erfrecht
- Wat houdt het saisine-beginsel in?
Het saisine-beginsel is het feit dat de erfgenaam de erflater opvolgt onder algemene
titel wat inhoudt dat hij zowel de rechten als de plichten van de erflater verkrijgt. Art.
4:182 BW. Dit heet ook wel ‘le mort saisit le vif’ (de dode grijpt de levende).
Voor erfgenamen art. 4:182 BW
1. ACTIVA
Met het overlijden van de erflater volgen zijn erfgenamen van rechtswege op in
zijn voor overgang vatbare rechten en in zijn bezit en houderschap. (De eerste zin
geldt niet wanneer de nalatenschap ingevolge art. 13 wordt verdeeld; in dat geval
volgt de echtgenoot van rechtswege op …).
bijvoorbeeld alle eigendomsrechten worden overgezet op de erfgenamen. Het
gaat hier om de activa. Activa blijven onverdeeld: erfgenamen zijn deelgenoten in
de gezamenlijke boedel en worden mede-eigenaar. Uiteindelijk moet wel
verdeeld worden (art. 3:178 lid 1 BW degenen die overbedeeld worden,
moeten compensatie betalen).
2. PASSIVA
Zij worden van rechtswege schuldenaar van de schulden van de erflater die niet
met zijn dood tenietgaan, is een prestatie deelbaar, dan is ieder van hen
verbonden voor een deel, evenredig aan zijn erfdeel, tenzij zij hoofdelijk zijn
verbonden.
als er een deelbare schuld is, dan wordt die ook verdeeld over de erfgenamen.
Er zijn ook ondeelbare schulden, dan is de regel dat ze erfgenamen hoofdelijk
2
, verbonden zijn en dat ze dus ieder persoonlijk op de schulden kunnen worden
aangesproken.
- Wat is het verschil tussen verkrijging onder algemene titel en verkrijging onder
bijzondere titel?
Algemene titel en bijzondere titel art. 3:80 BW
Een erfgenaam verkrijgt onder algemene titel. Een legataris verkrijgt onder
bijzondere titel.
Onder algemene titel betekent dat een persoon een geheel vermogen (absolute &
relatieve rechten en alle schulden) verkrijgt of een evenredig deel hiervan (opvolging
in alle rechten en plichten van een ander) – betrekkelijk zeldzaam: ook in
huwelijksvermogensrecht/ondernemingsrecht (zie art. 3:80 lid 2 BW).
Onder bijzondere titel verkrijging van een of meer bepaalde rechten. Komt het
meest voor in het dagelijks leven. Belangrijkste voorbeeld is eigendomsoverdracht.
- Wie zijn de wettelijke erfgenamen?
De wettelijke regels van titel 4.2 en 4.3 BW gelden (als er geen testament is gemaakt,
dus erfrecht bij versterf). De belangrijkste regel die je dan moet volgen is de regel uit
art. 4:10 lid 1 BW. Die wet regelt de volgorde van de erfgenamen.
Art. 4:10 lid 1 BW:
a. De niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot van de erflater tezamen met
diens kinderen;
Als je iemand vindt in deze groep hoef je niet verder te zoeken. Als er niemand in
deze groep zit, dan ga je over naar sub b.
b. De ouders van de erflater tezamen met diens broers en zussen;
als die niet te vinden zijn, sub c.
c. De grootouders van de erflater;
d. De overgrootouders van de erflater.
Dit noemt men het parentelestelsel. Van bovenste groep naar beneden erfgenamen
zoeken en stoppen als er eentje gevonden is.
Let op lid 2: de afstammelingen worden (als erfgenaam is overleden) bij
plaatsvervulling opgeroepen.
N.B. de geregistreerd partnerschap wordt gelijk gesteld aan echtgenoten (art. 4:8 lid
1 BW).
Positie van de erfgenaam
- Verkrijgt een erfgenaam altijd de nalatenschap?
Nee, blijkens art. 4:190 lid 1 BW heeft hij 3 mogelijkheden:
1-2. Aanvaarden: zuiver (waarbij je ‘ja’ zegt tegen de volledige
nalatenschap) of onder voorrecht van boedelbeschrijving
(=beneficiaire aanvaarding)
3. Verwerpen.
dit geldt voor zowel testamentaire als wettelijke erfgenamen: persoonlijke
keuze van elke erfgenaam: eenzijdige rechtshandeling.
- Procedureel
Verklaring ter griffie van de bevoegde rechtbank (art. 4:191 lid 1 BW): wel
griffierecht van 127eu verschuldigd.
3
, Zuivere aanvaarding kan ook uit iemands gedrag blijken, zie art. 4:192 lid 1
BW. Niet te snel aannemen: het moet gaan om beschikkingshandelingen (bv.
verkopen van goederen uit de nalatenschap of bevestigen beperkt rechten
hierop.)
- Waarom niet zuiver aanvaarden?
Je weet nooit wat je in de nalatenschap aantreft, terwijl je ook de schulden
erft als erfgenaam
Veelvoorkomend: ‘huis staat onder water’. de schuld die is aangegaan om
het huis te verkopen is hoger dan de potentiele opbrengst. Dan zit je met een
negatief vermogen
Optie: aanvaarden onder het voorrecht van boedelbeschrijving ofwel
beneficiaire aanvaarding.
Wat betekent dat? Erfgenaam aanvaardt, maar is alleen aansprakelijk
voor de schulden voor zover er baten zijn. Wel de eventuele lusten,
niet de eventuele lasten.
Hoe werkt dat?
Formele procedure waarin wordt vastgesteld wat zich aan
baten en lasten in de nalatenschap bevindt: vereffening in art.
4:202 e.v. BW.
Negatief saldo: de erfgenaam die beneficiair heeft aanvaard,
hoeft niet ‘een schuld der nalatenschap ten laste van zijn
overig vermogen te voldoen’ (art. 4:184 lid 2 BW).
Terwijl eventueel positief saldo wel aan erfgenaam toevalt (art.
4:226 lid 1 BW)
Speciaal regime in art. 4:13 BW: wettelijke verdeling:
Geldt als iemand echtgenoot + kind(eren) als erfgenaam achterlaat (dus
eerste parentele van art. 4:10 lid 1 sub a BW)
Speciale verdeling art. 4:13 lid 2 BW: alle goederen (+schulden) gaan naar
de echtgenoot
Kinderen staan met lege handen: zij verkrijgen slechts een niet-opeisbare
geldvordering (art. 4:13 lid 3 BW)
Ratio: keuze om langstlevende echtgenoot goedverzorgd achter te laten; ten
koste van de kinderen.
Het is geen dwingend recht afwijking van wettelijke verdeling kan alleen
per testament (art. 4:13 lid 1 BW)
- Wat zijn de vereisten voor het maken van een testament?
Een testament is een formeel document waarin iemand, de testator, aangeeft wat er
met zijn vermogen moet gebeuren na zijn dood.
Eisen:
Definitie in art. 4:42 BW: eenzijdige (testator kan in zijn eentje het testament tot
stand brengen, zijn wil is voldoende), herroepelijke (het is mogelijk om een
testament opnieuw te maken, het laatste testament geldt ) rechtshandeling (met
een beoogd rechtsgevolg)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bernadettevandeluytgaarden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
