Onder het begrip organisatie verstaan wij: een menselijke samenwerking die doelgericht en blijvend
is. De omschrijving bevat vier belangrijke kenmerken:
1. De menselijke factor
2. Een samenwerkingsvorm
3. Doelgerichtheid
4. Continuïteit
Bij de menselijke factor en de samenwerkingsvorm spreekt men al snel van een synergie-effect, dit
wil zeggen dat het resultaat van het totale samenwerkingsverband groter is dan een optelling van de
resultaten van individuele prestaties.
Een organisatie is altijd opgericht met een bepaald doel. Organisatiedoelen kunnen veranderen maar
om de eenheid binnen de organisatie te bewaren zullen er altijd één of meer gezamenlijke doelen
aanwezig moeten zijn.
De organisatiekunde en al haar subdisciplines gaan meestal uit van de zogenoemde going-
concerngedachte; dat wil zeggen: men gaat bij het nemen van managementbeslissingen uit van de
continuïteit van de organisatie (ongeacht het eventueel wisselend eigendom van de organisatie na
een overname).
In sommige situaties kan een organisatie worden opgeheven als het doel dat de organisatie nastreeft
definitief is bereikt, bijvoorbeeld gelijke mensen rechten in alle landen (Amnesty International). Soms
is de eindigheid van een bepaalde organisatie beter van tevoren te bepalen; men spreekt dan van
een projectmatige of non-permanente organisatie (bijvoorbeeld organisatiecomité Olympische
Spelen).
De interne hoofddoelstelling van een organisatie is: het voortbestaan van de organisatie. De externe
hoofddoelstelling van een organisatie is: het voorzien in een maatschappelijke behoefte.
De nieuwe technologieën die pas na de industriële revolutie op gang kwamen introduceerde
industriële organisaties die tot de verbeelding spraken door hun bijdragen aan het welvaartsniveau.
Uit onderzoekingen bleek dat deze welvaartverhogende ondernemingen een aantal essentiële
gemeenschappelijke kenmerken hebben:
Machtsverdeling in lagen;
Geschoold personeel;
Formele communicatie, regelgeving en methoden;
Werkverdeling naar functie (bijvoorbeeld productie-, inkoop-, verkoop- en boekhoudkundig
personeel);
Omschreven doelstellingen.
,Het woord organisatie is een homoniem, we kunnen de volgende drie betekenissen aan het woord
toekennen:
1. Het functionele organisatiebegrip: hierbij zie je het woord organisatie in de betekenis van
het werkwoord organiseren dat gelijkstaat met het effectief op elkaar afstemmen van de
activiteiten. (Organisatie van een marketingcampagne door marketeers van Philips)
2. Het institutionele organisatiebegrip: hierbij zie je het woord organisatie als een object met
een naam en een vestiging. (Philips in Eindhoven)
3. Het instrumentele organisatiebegrip: hierbij zie je het woord organisatie in de betekenis van
hoe de organisatie is opgebouwd. (onderverdeling in afdelingen en managementlagen enz.)
De definitie van een organisatie hebben we in deze samenvatting al eerder gelezen maar wat zijn dan
bedrijven en ondernemingen? De definitie van een bedrijf luidt als volgt: een organisatie die
goederen en/of diensten voortbrengt met als doel deze op een afzetmarkt te verkopen. Simpel
uitgelegd betekend dit het volgende: een bedrijf is een organisatie met een product.
Er zijn bedrijven met en zonder winstoogmerk. Bedrijven zonder winstoogmerk (ook wel non-
profitinstellingen genoemd) streven naar levering van goederen en/of diensten voor algemeen nut
tegen de laagst mogelijke offers. Bedrijven met winstoogmerk streven naar winst, dat betekent dat
zij op eigen kracht trachten een opbrengst voor hun producten en/of diensten te realiseren die hoger
is dan de kosten ervan.
Een onderneming is een bedrijf dat altijd gericht is op winst. Een onderneming is dus eigenlijk
hetzelfde als een bedrijf met winstoogmerk. Voorbeelden van deze bedrijven zijn Volvo, Unilever
maar ook bedrijven zoals ‘de slager om de hoek’.
Er zijn verschillende ondernemingsvormen, hiermee wordt bedoeld dat men een onderneming op
verschillende manieren (juridisch) kan vormgeven. De ondernemingsvorm die men kiest noemt men
in juridische termen ook wel de rechtsvorm. Een onderneming kan toebehoren aan een natuurlijk
persoon of kan zelfstandig een rechtspersoon zijn. Met een natuurlijk persoon wordt een mens van
vlees en bloed bedoeld, bijvoorbeeld de heer C van Kampen die eigenaar is van Slagerij C van
Kampen. Als een onderneming toebehoort aan een natuurlijk persoon dan is de eigenaar mede met
zijn privévermogen aansprakelijk voor de schulden die de onderneming maakt. Een rechtspersoon is
een zelfstandig lichaam met een eigen vermogen en eigen rechten en verplichtingen ten opzichte van
derden, ING nv is een rechtspersoon. Bij een rechtspersoon zijn de eigenaren, bijvoorbeeld
aandeelhouders, niet met hun privévermogen aansprakelijk voor schulden van de onderneming.
,Het Nederlands recht kent de volgende rechtsvormen voor de ondernemingen van natuurlijke
personen:
1. De eenmanszaak;
2. De maatschap;
3. De vennootschap onder firma (vof);
4. De commanditaire vennootschap (cv).
De eigenaar van de eenmanszaak is met zijn gehele private vermogen aansprakelijk voor de schulden
van de eenmanszaak. Het inkomen van de eigenaar wordt gevormd door de winst. Een eenmanszaak
hoeft geen jaarstukken zoals bijvoorbeeld een balans en winst- en verliesrekening te presenteren.
Uiteraard heeft de eenmanszaak wel administratieplicht voor de inspecteur van belastingen.
Voordelen van de eenmanszaak zijn de zelfstandigheid van de eigenaar, de grote invloed van de
eigenaar op het bedrijfsresultaat en de flexibiliteit. Nadelen zijn echter het feit dat de eigenaar
volledig risico draagt voor eventuele schulden en het feit dat het voortbestaan afhankelijk is van de
capaciteiten, leeftijd en gezondheid van de eigenaar.
De maatschap is een samenwerkingsovereenkomst tussen zelfstandige, natuurlijke personen of
rechtspersonen die zich verbinden om iets in een gemeenschap te brengen met het doel het daaruit
ontstane voordeel met elkaar te delen. Maatschappen komen vooral voor bij beoefenaars van vrije
beroepen zoals tandartsen en advocaten. De maten zijn ieder voor een gelijk deel aansprakelijk voor
eventuele schulden.
De venootschap onder firma (vof), meestal vof of firma genoemd, is een samenwerkingsverband
tussen twee of meer personen onder één gemeenschappelijke naam. Voorbeelden van een vof zijn
garages, taxibedrijven of cafés. De firmanten (of vennoten) zijn ieder hoofdelijk (met het
privévermogen) aansprakelijk voor de totale schulden. De firma heeft geen publicatieplicht voor de
jaarstukken. Voordelen van een firma zijn de spreiding van ondernemersrisico en het feit dat de
firma voor het voortbestaan minder kwetsbaar is dan de eenmanszaak. Nadelen zijn de kans op
onenigheid, de mogelijkheid van onduidelijkheid over de taakverdeling en het feit dat iedere firmant
aansprakelijk is voor daden van een andere firmant. Simpel gezegd is de maatschap een firma voor
de uitoefening van een vrij beroep terwijl bij de firma een bedrijf wordt uitgeoefend.
De commanditaire vennootschap (cv) is vergelijkbaar met de firma, onderscheid is dat er binnen de
cv onderscheid wordt gemaakt tussen beherende vennoten en stille (commanditaire) vennoten. De
beherende vennoot is de ondernemende, ‘werkende’ firmant terwijl de stille firmant uitsluitend als
geldschieter en deler in de winst optreedt. Als het misgaat is de stille vennoot enkel zijn investering
kwijt, hij is niet aansprakelijk met zijn privévermogen. De beherende vennoot of vennoten zijn wel
aansprakelijk met hun privé vermogen. Voor de rest zijn de voor- en nadelen vergelijkbaar met de
vof.
, Er zijn verschillende rechtsvormen mogelijk bij ondernemingen met rechtspersoonlijkheid. We
bespreken de belangrijkste drie:
1. De naamloze vennootschap (nv);
2. De besloten vennootschap (bv);
3. De coöperatieve vereniging.
Andere rechtspersonen die buiten dit boek vallen zijn de vereniging, de onderlinge
waarborgmaatschappij en de stichting.
De naamloze vennootschap (nv) is een onderneming met rechtspersoonlijkheid. Dit betekent dat
juridisch gezien haar bezittingen en schulden geheel onafhankelijk zijn van de bezittingen en
schulden van de vermogensverschaffers. De dagelijkse ondernemingsleiding is juridisch ook geheel
onafhankelijk van de vermogensverschaffers. Het kapitaal van de nv is verdeeld in aandelen, de
aandelen zijn ‘aan toonder’ en dat wil betekenen dat de aandelen niet op naam staan en dus vrij
verhandelbaar zijn. Dit zorgt ervoor dat er mogelijk het gevaar bestaat van een vijandelijke
overname. De zeggenschap over de nv is meestal verdeeld over drie organen.
De algemene vergadering van aandeelhouders (ava) is het hoogste gezagsorgaan in de nv. Als er
gestemd wordt op een ava heeft de aandeelhouder controle over een aantal stemmen dat gelijk is
aan het gewogen aantal aandelen dat hij bezit van de nv. Bij een aandelenbelang boven de 50%
spreken we van een meerderheidsbelang.
Het tweede orgaan in de nv is de raad van bestuur (RvB). De ava benoemt de RvB. De RvB is
verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken in de nv en de leden van de RvB zijn in loondienst
bij de nv. Bij strategisch belangrijke keuzen heeft de Raad van Bestuur vaak de toestemming nodig
van de algemene vergadering van aandeelhouders.
Een derde orgaan dat niet in iedere nv kan worden aangetroffen is de raad van commissarissen
(RvC), die namens de ava toezicht uitoefent op de RvB.
In tegenstelling tot de ondernemingsvormen bij natuurlijke personen is het voortbestaan van de nv
veel minder afhankelijk van het wel en wee van de bestuurders. De nv is verplicht tot het publiceren
van jaarstukken. Dit zorgt voor informatie voor de concurrentie. Een van de voordelen van de nv is de
geschiktheid om groot vreemd vermogen aan te trekken. Nadelen zijn de publicatieplicht en de kans
op vijandelijke overnames. Voorbeelden van nv’s zijn ING, ABN Amro en Philips.
De besloten vennootschap (bv) is vergelijkbaar met de nv met als grootste verschil dat de aandelen
hier niet ‘aan toonder’ zijn maar op naam staan en daardoor dus niet vrij verhandelbaar zijn. Het
gevaar van vijandelijke overnames is daardoor niet aanwezig. De bv is een aantrekkelijke rechtsvorm
voor ondernemers die niet persoonlijk aansprakelijk willen zijn voor bedrijfsrisico’s. Voorbeelden van
bv’s zijn XS4ALL bv en Stork bv.
De coöperatieve vereniging is een vereniging van personen die het behartigen van de belangen van
de leden als doel heeft. Deze belangen kunnen van verschillende aard zijn: kredietverschaffing of
aanschaf van gemeenschappelijke goederen. De vereniging kent organen die vergelijkbaar zijn met
de nv. Ook bij deze rechtsvorm is sprake van publicatieplicht. Voorbeelden zijn de Boerenbond en de
Rabobank.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jerrss. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.