Samenvatting de ontwikkeling van
het kind
Frank C. Verhulst
Inhoud
Inleiding..................................................................................................................................................2
Ontwikkelingstheorieën.........................................................................................................................3
De theorie van Piaget.........................................................................................................................3
De socioculturele theorie van Vygotsky..............................................................................................4
De psychoanalyse theorie van Freud..................................................................................................5
Erik Erikson en de psychosociale ontwikkeling...................................................................................7
De leertheorie.....................................................................................................................................8
Het eerste levensjaar..............................................................................................................................9
Biologische ontwikkeling....................................................................................................................9
Motorische ontwikkeling....................................................................................................................9
Zintuigelijke ontwikkelingen...............................................................................................................9
Cognitieve ontwikkeling...................................................................................................................10
Emotionele en sociale ontwikkeling.................................................................................................10
De peutertijd........................................................................................................................................13
Cognitieve ontwikkeling...................................................................................................................13
Biologische ontwikkeling..................................................................................................................14
Sociaal-emotionele ontwikkeling......................................................................................................14
Problemen in de peutertijd..............................................................................................................15
De kleutertijd........................................................................................................................................16
Cognitieve ontwikkeling...................................................................................................................16
Emotionele en sociale ontwikkeling.................................................................................................16
De ontwikkeling van emoties............................................................................................................17
Schoolleeftijd........................................................................................................................................19
Cognitieve ontwikkeling...................................................................................................................19
Emotioneel en sociale ontwikkeling.................................................................................................22
1
, Inleiding
Ontwikkeling wordt gekenmerkt door drie basisprincipes:
1. Het is een proces in een vaste volgorde dat onomkeerbaar is.
2. Het is cumulatief, elke fase bevat de voorgaande ontwikkeling al
3. Het gaat van eenvoudig naar complex
Ontwikkeling bestaat uit onomkeerbare veranderingen in de tijd die in een vaste volgorde,
cumulatief en in de richting van grotere complexen verlopen.
De bestudering wordt opgesplitst in een aantal vragen:
1. Hoe gaan aanleg en omgeving samen in de ontwikkeling?
Hierbij zijn drie factoren namelijk de genen, de voorgaande ontwikkeling en de actuele
omgevingsinvloeden.
2. In hoeverre zijn kinderen de passieve ontvangers van omgevingsinvloeden of ontlokken ze
actieve reacties van de omgeving?
Voor jonge kinderen zijn het vooral de ouders die de omgeving beïnvloeden. Een kind kan dit
ook zelf bijvoorbeeld door het reageren op dingen en de voorkeuren die ze hebben.
3. Is de ontwikkeling een continu veranderingsproces of een discontinu proces waarbij het
kind van het abrupt ene stadium naar het andere stadium gaat?
Een voorbeeld van een continu veranderingsproces is het toenemen van het aantal woorden
die ze kennen. Een voorbeeld van een discontinu proces is de overgang van kruipen naar
lopen.
4. Wat is het verschil tussen eigenschappen die mensen met elkaar gemeen hebben en
eigenschappen die een mens uniek maakt?
Sommige vaardigheden zijn universeel dat wil zeggen dat iedereen deze vaardigheid gaat
ontwikkelen. Verder zijn er zeer grote verschillen tussen kinderen.
5. Is er in de ontwikkeling sprake van stabiliteit of veranderingen?
Sommige eigenschappen van kinderen zullen niet wezenlijk veranderen, maar er is wel
verandering mogelijk.
6. Moeten de oorzaken van de ontwikkeling van gedrag in biologische of psychologische
factoren onderzocht worden?
Mensen zijn biologische organismen, maar dat wil niet zeggen dat biologische factoren altijd
psychologische fenomenen (voelen, denken, enzovoorts) verklaren. Dit is heel complex.
Al vanaf de oudheid is er door filosofen over kinderen geschreven met het doel om beter op te
voeden, te onderwijzen en om de menselijke aard beter te begrijpen. Er is ook wetenschappelijk
onderzoek gedaan naar kinderontwikkeling door bijvoorbeeld Darwin, Freud, Piaget en Vygotsky. In
de 17e eeuw is er ook belangstelling gekomen voor afwijkende ontwikkelingen.
2
, Ontwikkelingstheorieën
De theorie van Piaget
Cognitieve ontwikkeling gaat over de veelheid van functies zoals waarneming, aandacht, geheugen,
redeneren, probleem oplossen, taal en intelligentie. Volgens Piaget doorlopen alle kinderen
stapsgewijs en in een vaste volgorde de stadia van de cognitieve ontwikkeling. Een van de theorieën
zijn de cognitieve ontwikkelingsstadia:
Leeftijd fase Uitleg
0 tot 2 jaar Sensomotorische
periode
0 tot 1 maanden Reflexen Aangeboren reflexen zoals zuigen
1 tot 4 maanden Primaire circulaire Interessant of plezierig effect dat herhaald gaat
reacties worden. Per ongelijk zuigen op de duim en daarna
doelgericht herhalen.
4 tot 8 maanden Secundaire circulaire Effecten van handelen op de omgeving buiten het
reacties eigen lichaam. Tegen de rammelaar aanslaan om
een gewenst geluid te krijgen
8 tot 12 maanden Coördinatie van Doelgericht gedrag om iets te bereiken. Hand
schema’s wegslaan om bij een doosje te kunnen
12 tot 18 maanden Tertiaire circulaire Experimenteren en variaties aanbrengen in het
reacties omgaan met voorwerpen. Laten vallen of
weggooien van speelgoed
18 tot 24 maanden Het eerste denken Problemen in gedachten oplossen in plaats van
lichamelijk handelen.
2 tot 7 jaar Preoperationele Kinderen zijn toenemend in staat om te denken
periode maar logisch denken ontbreekt. Kunnen
eenvoudige oorzakelijke verbanden on het
dagelijks leven leggen. Magisch denken,
egocentrisme, animisme, artificialisme en
realisme spelen een rol
7 tot 11 jaar Concreet-operationele Kinderen gaan logisch en systematisch denken.
periode Kunnen tegenstrijdigheden en onjuistheden
ontdekken
11 jaar en ouder Formeel-operationele Abstract denken ontwikkeld. Vermogen om logisch
periode te denken zonder dat het bewezen hoeft te
worden.
In het tabel staan verschillende begrippen die hieronder zijn uitgewerkt:
- Egocentrisme
Het waarnemen vanuit het eigen gezichtspunt en niet kunnen inbeelden in anderen.
- Animisme
Niet levende dingen het leven toekennen
- Artificialisme
Geloven dat alle dingen door mensen zijn gemaakt
- Realisme
Dromen en gedachten echt in een ruimte te kunnen zien
Een ander principe in de theorie van Piaget is dat van het adapteren. Dat is het proces waarmee
kinderen veranderen in gedrag of denken of beter te functioneren. Adapteren bestaat uit twee
processen:
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jolijnvanrosmalen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,09. Je zit daarna nergens aan vast.
