Hoorcolleges Psychopathologie II
Week 46
College 1: Maandag 09 november 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Algemene inleiding op psychopathologie en het psychiatrisch onderzoek
Bestuderen: Boek Hoofdstuk 1: 1.1 t/m pagina 29; 1.5 vanaf pagina 30 t/m 1.7
College 2: Donderdag 12 november 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Networktheory of psychopathology
Bestuderen: Boek Hoofstuk 3: 3.1 t/m 3.4
Fried, E.I., van Borkulo, C.D., Cramer, A.O.J. et al. (2017). Mental disorders as
networks of problems: a review of recent insights. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol
52: 1. https://doi.org/10.1007/s00127-016-1319-z
Week 47
College 3: Maandag 16 november 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Angststoornissen
Bestuderen: Boek Hoofdstuk 9: 9.1 t/m 9.7
Clark, D.M. (1999). Anxiety disorders: why they persist and how to treat them.
Behaviour Research and Therapy, 37, s5-s27
College 4: Donderdag 19 november 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Gedragsstoornissen
Bestuderen: Boek Hoofdstuk 15: 15.1 t/m 15.3
Copeland, W. E., Wolke, D., Angold, A., & Costello, E. J. (2013). Adult Psychiatric
Outcomes of Bullying and Being Bullied by Peers in Childhood and Adolescence.
JAMA Psychiatry, 70(4), 419. http://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2013.504
Week 48
College 5: Maandag 23 november 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: PTSS
Bestuderen: Boek Hoofdstuk 11: 11.1 en 11.3 t/m 11.5
van Minnen, A., Harned, M.S., Zoellner, L., & Mills, K. (2012). Examining potential
contraindications for prolonged exposure therapy for PTSD. European Journal of
Psychotraumatology, 3: 18805; http://dx.doi.org/10.3402/ejpt.v3i0.18805
College 6: Donderdag 26 november 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Psychotische stoornissen
Bestuderen Boek Hoofdstuk 13: 13.1 t/m 13.5
Ising, H.K., Kraan, T.C., Rietdijk, J., Dragt, S, Klaassen, R.M.C., Boonstra, N.,.... & van
der Gaag, M. (2016). Four-Year Follow-up of Cognitive Behavioral Therapy in Persons
at Ultra-High Risk for Developing Psychosis: The Dutch Early Detection Intervention
Evaluation (EDIE-NL) Trial. Schizophrenia Bulletin, 42, 1243-1252.
1
,Week 49
College 7: Maandag 30 november 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Stemmingsstoornissen
Bestuderen: Boek Hoofdstuk 10: 10.1 t/m 10.4
Lamers, F., Beekman, A.T.F., van Hemert, A. M., Schoevers, R.A. & Penn, B.W.J.H.
(2019). Six-year longitudinal course and outcomes of subtypes of depression. The
British Journal of Psychiatry, 1–7. doi: 10.1192/bjp.bp.114.153098
College 8: Donderdag 3 december 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Verschillende aspecten van suïcide
Bestuderen: Boek n.v.t.
O ’Connor, R.C. & Nock, M.K. (2014). The psychology of suicidal behavior. Lancet
Psychiatry; 1; 73-85. http://dx.doi.org/10.1016/S2215-0366(14)70222-6
Week 50
College 9: Maandag 7 december 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Verslaving
Bestuderen: Boek Hoofdstuk 16: 16.1 t/m 16.4
Caroll, K. (2014). Lost in translation? Moving contingency management and cognitive
behavioral therapy into clinical practice. Ann N Y Acad Sci.; 1327: 94–111.
doi:10.1111/nyas.12501.
College 10: Donderdag 10 december 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Zedendelinquenten n.v.t.
Bestuderen: Boek n.v.t.
Smid, W. J., Kamphuis, J. H., Wever, E. C., & Van Beek, D. J. (2014). A comparison of
the predictive properties of nine sex offender risk assessment instruments.
Psychological Assessment, 26(3), 691-703.
Week 51
College 11: Maandag 14 december 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Somatoforme stoornissen
Bestuderen: Boek Hoofdstuk 19: 19.2 t/m 19.4
Jing, L. Gill, N.S., Teodorczurk, A., Li, Z.J. & Sun, J. (2019). The efficacy of cognitive
behavioural therapy in somatoform disorders and medically unexplained physical
symptoms: A meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of Affective
Disorders, 245, 98-112.
College 12: Donderdag 17 december 2020; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Eetstoornissen
Bestuderen: Boek Hoofdstuk 20: 20.1 en 20.3 t/m 20.4
Bardone-Cone, A.M., Hunt, R.A., & Watson, H.J., (2018). An Overview of
Conceptualizations of Eating Disorder Recovery, Recent Findings, and Future
Directions. Current Psychiatry Reports,20; 79
2
,Week 02
College 13: Maandag 11 januari 2021; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Persoonlijkheidsstoornissen
Bestuderen: Boek Hoofdstuk 17: 17.1 t/m 17.2 en 17.4
Boek: Emmelkamp & Meyerbröker (2020). Personality disorders. Hoofdstuk 1
(Blackboard).
College 14: Donderdag 14 januari 2021; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Autisme spectrum stoornissen
Bestuderen: Boek n.v.t.
Lai, M.C., & Baron-Cohen, S. (2015). Identifying the lost generation of adults with
autism spectrum conditions. Lancet Psychiatry; 2: 1013– 27
Week 03
College 15: Maandag 18 januari 2021; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: Neurocognitieve stoornissen
Bestuderen: Boek Hoofdstuk 18: 18.1 t/m 18.5
Duijkers, Vissers & Egger (2016). Unraveling executive functioning in dual diagnosis.
Frontiers in Psychology, 7. doi: 10.3389/fpsyg.2016.00979 – nog niet bevestigd!
College 16: Donderdag 21 januari 2021; 11:00-12:00 uur (MS Teams, Q & A)
Hoofdthema: DSM-5: Research agenda
Bestuderen: Boek n.v.t.
Boelen, P.A., Spuij, M. & Lenferink, L.I.M. (2019). Comparison of DSM-5 criteria for
persistent complex bereavement disorder and ICD- 11 criteria for prolonged grief
disorder in help-seeking bereaved children. Journal of Affective Disorders, 250, (pp.
71-78) (8 p.).
3
,Hoorcollege 1 – 09/11/20 – Algemene inleiding op psychopathologie en het psychiatrisch
onderzoek
Wat zijn psychische ziekten?
Het doel van het intakegesprek is het vaststellen van een diagnose en de DSM-classificatie
dit doe je door middel van het afnemen van een anamnese (exploratie) ook door middel van
observeren of vragenlijsten of gestructureerde interviews. Daarnaast is het de bedoeling dat
je kunt vaststellen wat voor behandeling de cliënt zou moeten krijgen.
Diagnose is een mini beschrijving van de aard, oorzaken en gevolgen van de
stoornis/symptomen. Classificatie is meer het toekennen descriptief label(DSM)
Paniekstoornis met agorafobie (pleinvrees)
De DSM Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Descriptieve labels van “alle”
gedragsstoornissen
Een psychische stoornis, of ziekte, is een cluster symptomen van verstoringen in psychische
functies waarbij lijden (distress) en disfunctioneren van het dagelijkse leven.
Wat is psychisch?
Het lijden is op het vlak van de mentale gezondheid, niet-lichamelijke verschijnselen.
Onderscheid “psychisch” vs. “lichamelijk” soms lastig:
Evidente lichamelijke oorzaak + psychische symptomen
Vb.“delirium door hersenbeschadiging”
Potentiele lichamelijke oorzaak + psychische symptomen
Vb.“hypothyreoïdie”
Psychische oorzaak + lichamelijke symptomen
Vb. “conversiestoornis”
Stoornissen in psychische functies
Deze worden onderverdeeld in de onderstaande drie categorieën
Cognitieve functies (aandacht, waarneming, bewustzijn, geheugen, redeneren):
Psychotische stoornis: Bv. inhoudelijke denkstoornis → waan
Depressie: Bv. Vermoeidheid → concentratiestoornis
Angst: Bv. Piekeren
Affectieve functies (emotie en stemming, regulatie van affect):
Psychotische st: Bv. vlak affect
Depressie: Bv. Anhedonie, niet meer kunnen ervaren van vreugde
Angst: Bv. Paniek
Conatieve functies (Psychomotoriek/gedrag):
Psychotische st: Bv. Bizar gedrag
Depressie: Bv. Lethargie
Angst: Bv. dwanghandelingen
Dit wordt gedaan middels observaties. Je wilt alle drie functies in kaart brengen binnen het
intakegesprek middels een status mentalis.
Wat is volgens DSM-5 een psychische stoornis?
Een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen op het gebied van de
cognitieve functies, de emotieregulatie of het gedrag van een persoon, dat een uiting is van
4
,een disfunctie in de psychologische, biologische, of ontwikkelingsprocessen die ten
grondslag liggen aan het psychische functioneren.
Psychische stoornissen = met significante lijdensdruk en/of beperkingen in het
functioneren op sociaal of beroepsmatig gebied of bij andere belangrijke bezigheden.
Goed doorvragen waar de lijdensdruk ligt
Sociaal deviant gedrag (politiek, religieus of seksueel bijvoorbeeld) en conflicten die zich
vooral afspelen tussen een individu en de maatschappij zijn geen psychische stoornissen
maar binnen jouw sociale context past verschilt erg per persoon
Lijden, disfunctioneren?
Subjectieve beleving is kritiek bij afbakening normaal vs. stoornis
Lijden: Hoeveel last van de verstoringen in psychische functies?
Disfunctioneren: in welke mate wordt functioneren gehinderd door verstoringen in het
dagelijks leven?
Wat is normaal?
Wat normaal is hier, is 1000 km verder totaal niet normaal. Dit kan ervoor zorgen dat er
valkuilen ontstaan in de universele classificatiesystemen. Hierdoor moet er rekening
gehouden worden met culturen en de diversiteit binnen onze maatschappij. Daarnaast
Samenvatting
Wat zijn de doelen van een intakegesprek?
Door middel van: exploratie en observatie: diagnose en classificatie; Aard, beloop
over tijd, “oorzaken”, erst en gevolgen stoornis/symptomen
Wat zijn psychische functies en wat is de status mentalis?
Cognitief, affectief en conatief zijn de categorieën en worden geobserveerd met de
status mentalis
Hoe worden psychische stoornissen gedefinieerd?
Denk hierbij ook aan Lijden en Disfunctioneren en de grenzen hiervan
Wat is de overgang van “normaal” naar “niet normaal” of ziek?
Houd rekening met diversiteit en culturele verschillen
Diagnose en classificatie
Psychiatrisch interview:
Aard, ernst, “oorzaken” en gevolgen van stoornis.
De SCID-5-S
“labeling” van actuele problematiek toekennen van de DSM-5 classificatie
De MINI
Een alternatief voor de SCID-5-S
Diagnostische/ empirische cyclus
Onderzoekend
Hypothesetoetsend
Analyserend
5
, Doel 1: beschrijving aard van symptomen
1. Hoofdklacht met specële anamnese:
Huidig probleem?
Beloop over tijd? ’s Ochtends erger dan ’s avonds? Drie maanden wel dan weer
een maand niet? Etc.
2. Uitsluiten/ vaststellen andere klachten met algemene psychiatrische anamnese
Vragen over o.a.:
Cognitieve stoornissen
Voelde u zich suf/moeite dingen te onthouden/hoorde u stemmen?
Affectieve stoornissen
Voelde u zich somber, angstig, boos?
Conatieve stoornissen
Gebruikte u (te veel) alcohol/te veel eten/ moeite impulsen te beheersen?
Goed doorvragen wanneer iemand iets aangeeft, neemt niet te snel genoegen
met een antwoord, vraag door over waarom en hoe etc.
Doel 2: beschrijving ernst en gevolgen van symptomen
Middel = Uitvragen van actueel functioneren met sociale anamnese
Hoeveel last?
Functioneren
Privé
Werk
Relatie
Sociaal
last omgeving?
Doel 3: vaststellen van mogelijke etiologische factoren
Middel = levensgeschiedenis met biografische anamnese, hoe is iemand opgegroeid?
Per levensfase:
Life events, niet alleen de positieve maar ook de traumatische life events,
anders gaat iemand jou niet uit zichzelf vertellen dat die is misbruikt vroeger.
Relationeel functioneren
Seksuele ontwikkeling
Ontwikkeling werk/school
Eigen “coping” gedrag
Doel = hypotheses over etiologie. Bv
Life events in jeugd
Misbruik, verwaarlozing, verlies
Factoren in persoonlijkheid
Negatief zelfbeeld/ wantrouwen/ neuroticisme
Actuele stressoren
Conflicten in werk of relatie
Beschrijvende diagnose
Uitgebreide uitspraak over de symptomen, kwetsbaarheidsfactoren, luxerende factoren en
wat de gevolgen zijn. Zie hieronder of de aantekeningen van het boek voor meer uitleg.
6
