Samenvatting Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht (8e druk) van het vak Beginselen Strafrecht (R_BegstrR). Mist alleen H15-mensenrechten. H1 t/m 14 helemaal compleet.
Strafrecht
Houdt zich bezig met het bestraffen van personen die een strafbaar feit
hebben gepleegd
Ultimum remedium (laatste redmiddel)
Verhouding tussen burgers en staat
Officier van justitie: een vertegenwoordiger van het staatsorgaan dat belast is
met de vervolging van verdachten (OM)
In strafrecht mogelijkheid voor slachtoffers om als ‘benadeelde partij’
schadevergoeding te verzoeken aan de strafrechter
Drie delen
1. Materieel strafrecht
- Bepaalt welk gedrag niet toegestaan is en welke personen daarvoor
kunnen worden gestraft
- Strafbepalingen, uitsluiting van strafbaarheid, uitbreiding van
strafbaarheid
- Wetboek van Strafrecht
2. Formele strafrecht / Strafprocesrecht / Strafvordering
- Bepaalt welke regels moeten worden gevolgd wanneer een norm van
het materiële strafrecht (vermoedelijk) is overtreden
- Wetboek van Strafvordering → behalve bijvoorbeeld 68 Sr (ne bis in
idem
- Doel: het verzekeren van de juiste toepassing van het materiële
strafrecht
Het bevorderen van bestraffing van schuldigen
Het voorkomen van bestraffing van onschuldigen
3. Sanctierecht
- Heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen
mogen worden opgelegd en ten uitvoer gelegd
- Zowel wetboek van Strafrecht als wetboek van Strafvordering
Wet in formele zin: een wet die tot stand is gekomen in samenwerking tussen de
regering en de Staten Generaal → mogen niet in strijd zijn met de Grondwet of
internationale verdragen → 81 GW
Wet in materiële zin: de betreffende wet, formele zin of niet, bevat algemene regels
die de burgers binden (AVV) (APV)
Doelen van straffen
1. Vergelding
- Leedtoevoeging
- Morele genoegdoening: de dader heeft kwaad afgeroepen over de
samenleving en daarom roept de samenleving kwaad af over hem
, 2. Preventie
- Speciale preventie: moet voorkomen, of ontmoedigen, dat de gestrafte
wederom in de fout gaat → gericht op de dader → voorwaardelijke straffen
leunen sterk op dit idee
- Generale preventie: de wetenschap dat daders van strafbare feiten worden
gepakt en bestraft werkt afschrikwekkend → gericht op samenleving
Commune strafrecht: het strafrecht dat in de wetboeken is opgenomen
Bijzondere strafrecht: in de bijzondere strafwetten treft men strafbepalingen aan die
behoren tot het materiële strafrecht, maar vaak ook bevoegdheden die behoren tot
het formele strafrecht → Wegenverkeerswet 1994 (WVW), De Wet wapens en
munitie (WWM) en de Opiumwet (OW)
Wetboek van Strafrecht: de boeken
1. Regelt de algemene leerstukken van materieel strafrecht
- Algemeen, omdat ze van toepassing zijn op alle delicten die in de
bijzondere strafwetten zijn opgenomen (91 Sr)
2. Misdrijven
3. Overtredingen
Boek 2 en 3 bevatten uitsluitend strafbepalingen: omschrijvingen van gedrag dat
strafbaar is, met daarbij een aanduiding van de maximale straffen die morgen
worden opgelegd.
Wetboek van Strafvordering: de boeken
1. Belangrijkste bevoegdheden tijdens het opsporingsonderzoek
2. De vervolgingsbeslissing van de officier van justitie en de hele procedure voor
de berechting van een verdachte door de rechtbank
3. Rechtsmiddelen: de mogelijkheden voor het OM of de verdachte om de
beslissing van de rechter aan te vechten bij een hogere instantie, zoals het
instellen van hoger beroep
4. Niet van belang
5. Niet van belang
6. Tenuitvoerlegging
Internationaal recht: verzamelnaam voor tussen staten geldende volkenrecht en
gemeenschapsrecht van de EU en andere internationale organisaties.
Supranationaal recht: regels die een internationale organisatie oplegt waar de
lidstaten bij die organisatie zich aan moeten houden, bijvoorbeeld EHRM
, HOOFDSTUK 2 – INLEIDING MATERIEEL STRAFRECHT
Strafbepaling
1. Delictsomschrijving: geeft aan welke ongewenste gedraging de wetgever
strafbaar heeft willen stellen
2. Kwalificatie-aanduiding: maakt duidelijk hoe het gedrag in juridisch opzicht
moet worden benoemd
3. Strafbedreiging: bepaalt welke soort straf mag worden opgelegd en wat het
maximum daarbij is
Strafbaar feit: een menselijke gedraging die valt binnen de grenzen van een
wettelijke delictsomschrijving, die wederrechtelijk is en aan schuld te wijten.
Vierlagenmodel
1. Menselijke gedraging (MG)
- Gedraging moet verricht zijn door een persoon
- Gedachten zijn niet strafbaar
2. Wettelijke delictsomschrijving (DO)
- Gedragingen zijn pas strafbaar als zij in de strafwet terug te vinden zijn
(legaliteitsbeginsel)
- De feitelijke gedraging moet een juridische duiding, een juridisch etiket
krijgen
3. Wederrechtelijkheid (W)
- In strijd met het recht
- Gaat om de wederrechtelijkheid van de gedraging
- Wordt verondersteld aanwezig te zijn
4. Schuld, Verwijtbaarheid (V)
- Schuldstrafrecht: niemand mag gestraft worden zonder dat hij (een
bepaalde mate van) schuld heeft
- Hier is sprake van als men van iemand in redelijkheid kon vergen dat hij
zich anders gedroeg dan hij deed → reëel gedragsalternatief: als iemand
redelijkerwijs een andere optie had dan het overtreden van de wet
- Wordt verondersteld aanwezig te zijn
Tenlastelegging: processtuk waarin staat beschreven welke gedraging de verdachte,
volgens de officier van justitie, zou hebben verricht → de feiten in de tenlastelegging
zijn de feiten die aan de verdachte verweten worden en waarvoor hij terecht moet
staan.
Legaliteitsbeginsel (1 Sr): strafbepalingen moeten altijd in het geschreven recht terug
te vinden zijn. De overheid mag alleen handelen op basis van de wet.
Verbod van terugwerkende kracht (16 Gw en 1 Sr): gedrag is pas strafbaar als het
ten tijde van het begaan van het feit in de wet strafbaar gesteld is. Alleen
gedragingen verricht ná invoering van de strafbepaling zijn strafbaar. Alles wat
daarvoor is gebeurd valt niet onder de werking van de strafbepaling.
, Rechtszekerheid: eist onder andere dat omschrijvingen van wettelijke
strafbepalingen voldoende helder zijn → art 1 Sr heeft dit tot doel.
Interpretatiemethoden
1. Wetshistorische interpretatiemethode
Hierbij gaat de rechter in parlementaire documenten op zoek naar de
oorspronkelijke bedoeling van de wetgever
2. Grammaticale interpretatiemethode
Hierbij baseert de rechter zich puur op uit de test van de bepaling sprekende
betekenis (taalkundig)
3. Systematische interpretatiemethode
Hierbij is het systeem van een wet doorslaggevend. De plaatsing van een
artikel in een bepaalde titel of afdeling kan namelijk een aanwijzing geven voor
de betekenis ervan.
4. Teleologische interpretatiemethode
Hierbij wordt gekeken naar de ratio of strekking van de bepaling: welk belang
of rechtsgoed wordt beschermd? Wat is het doel van de wet?
Elementen: de niet in de wet opgenomen voorwaarden voor strafbaarheid →
wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid
Bestanddelen: de onderdelen waaruit een delictsomschrijving is opgebouwd en die
vindt men dus in de wettekst → als wederrechtelijkheid in de delictsomschrijving
voorkomt is het een bestanddeel
Drie redenen waarom het onderscheid tussen misdrijven en overtredingen van
belang zijn:
1. Procesrechtelijke reden: de indeling van misdrijven en overtredingen bepaalt
goeddeels welk soort rechter bevoegd is om kennis te nemen van een
strafzaak (absolutie competentie)
2. Materieelrechtelijke reden: poging tot overtreding en medeplichtigheid aan
overtreding zijn niet strafbaar, maar deze zijn wel strafbaar in het geval van
misdrijven
3. Dwangmiddelen: veel dwangmiddelen mogen slechts worden toegepast in
geval van verdenking van een misdrijf
Formele delicten: een handeling, een specifiek omschreven activiteit → het
verrichten van deze handeling is strafbaar
Materiele delicten: het veroorzaken van een gevolg is strafbaar → hierbij is het niet
van belang welke handeling heeft geleid tot het strafbare gevolg
Commissiedelicten: strafbare feiten begaan door een handeling → gedraging staat
centraal → delict dat actief handelen veronderstelt.
Omissiedelicten: strafbare feiten die worden gepleegd door juist iets na te laten
(bijvoorbeeld 450 Sr)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evavanhees. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
