Somatoforme stoornissen
Samenvatting ontwikkelingspsychopathologie
bij kinderen en jeugdigen
*inclusief alle collegestof
H5, 6, 9, 13, 14, 15, Beusekom, handout Neurologie
Hoorcollege 1: Voedings-en eetstoornissen
Hoofdstuk 6 Voedings- en eetstoornissen bij jonge kinderen
Somatoforme stoornissen uiten zich lichamelijk en psychisch.
De eerste ontwikkelingsopgaven,
- Veilige hechting
- Exploratie
- Individuatie (nee zeggen)
- Autonomie
- Fysiologische zelfregulatie: eten en drinken
o Aanleren van een ritme
o Eetrituelen
Het leren eten is ook een socialisatieproces. Een voedingsproces dat goed verloopt
bevordert de groei en ontwikkeling van kinderen en de positieve band tussen hen en hun
ouders.
Voedingsstoornis Eetstoornis
Handeling naar de persoon toe Stoornis bij de persoon zelf
Verwijst naar de relatie (ouder-kind- Verwijst naar handelingen van de
relatie) persoon zelf
‘Het gevoerd worden’ Vanaf 6 jaar (zelf eten)
Kunnen direct naar de geboorte ‘Iets opeten’
ontstaan
Pagina | 1
, .
Normale voedingsontwikkeling
1. Baby in 1e jaar
a. Gewichtssprong: na 1 jaar 3x keer meer dan bij geboorte
b. Overgang naar meerdere voedselbronnen
c. Controle over voedselinname
d. Eten in sociale situaties
Binnen de normale ontwikkeling zijn er drie verschillende fasen
1) Zogen en zuigen: 0 tot 6 maanden (westerse maatschappij)
a. Zooglengte (niet alleen borstvoeding maar ook flesvoeding) is bepaald door,
i. Moeder
ii. Culturele opvattingen
Voedingsreflexen binnen het zogen
Baby Moeder
- Rootingreflex: als je de wang van de baby - Toeschietreflex: het produceren
aanraakt, draaien ze zich naar de prikkel toe van melk door de borsten als de baby
- Zuigreflex: als je iets in de mond van de baby eraan zuigt.
stopt, gaat het zuigen, en bij het verkrijgen van de
vloeistof, slikken
- Bijtreflex: een ritmische beweging van de
onderkaak van baby’s waarmee ze de melk uit de
tepel of speen drukken
- Wurg- of kokhalsreflex: een
beschermingsreactie die voorkomt dat baby’s zich
verslikken
b. De melk van de eerste dagen wordt colostrum genoemd, dit bevat
voornamelijk antistoffen en weinig calorieën.
c. Zuigen geeft de baby een kalmerend en veilig gevoel
i. De hormonen (prolactine; productie van melk) en (oxytocine; voor de
toeschietreflex) bevorderen het moederen en hebben een rustgevend
effect.
d. Borstvoeding is een beschermende factor wanneer er sprake is van een
stressvolle situatie na de geboorte.
2) Overgang (kennismaking met andere voedselbronnen): 5/6 – 12 maanden
a. Borst- / flesvoeding én kennismaking met vaste voeding
b. Fruit- / groente hap (halfvast)
c. Zuiggedrag kan bewust worden opgeroepen
i. Nadeel = het kind zich verslikken
3) Met de pot mee-eten: tussen 1e en 2e levensjaar
a. Wennen aan nieuw voedsel
i. Eten waar ze geen tanden voor nodig hebben
b. Ontwikkeling voorkeur / afkeer
c. Ontwikkelen vaardigheden; zelf drinken
d. Taak voor de ouders is begeleiding in voedselzoekproces
e. De ene dag veel eten, de andere dag weinig
De ontwikkeling van één voedselbron (de borst of de fles) naar andere voedselbronnen met
uiteenlopende kenmerken neemt in totaal 3 jaar in beslag.
Pagina | 2
,.
Wat kan er mis gaan. Bij het veranderde gedrag spelen drie factoren een rol:
voedselneofobie: traag, kieskeurig eten; en de opvoedingsstijlen van de ouders,
- Voedselneofobie: angst voor nieuw voedsel (vaak tot 6 jaar)
o Herhaaldelijk aanbieden
o Goede voorbeeld
o Aangeboren spraakvoorkeuren
o Kinderen moeten leren dat nieuw voedsel te vertrouwen is
- Kieskeurigheid (Pickey Eating)
o Voedsel uitpluizen
o Wat helpt = rustig voedsel blijven aanbieden
- Voedingsstijlen van de ouders.
o Ouders passen hun voedingsstijl aan aan de manier waarop ze de problemen
van hun kind waarnemen.
Autoritaire voedingsstijl
Dwingen om gezond voedsel te eten
o Leert hem af om naar zijn eigen lichaamssignalen te
luisteren
o Vergroting van weerstand tegen het voedsel
Het beperken van ander (ongezond) voedsel
o Het verbieden van snoep en snacks
Toename van snackgedrag
o Kinderen kunnen zich schuldig gaan voelen
o Eigen gedrag negatief waarderen wanneer ze verboden
voedsel toch eten - > opnieuw eten van verboden
voedsel
Autoritatieve voedingsstijl: werkt beter dan de autoritaire
Ouders beslissen welk voedsel op tafel komt, maar dat
kinderen mogen kiezen waarvan ze meer en minder willen
eten.
Het is lastig waar de grens moet worden getrokken tussen een voedingsprobleem of stoornis
en een eetprobleem of stoornis. Boven de leeftijd van 6 jaar is er sprake van een
eetprobleem of stoornis.
Er worden drie verschillende voedingsstoornissen onderscheiden door de DSM-V
Ruminatiestoornis
o Herhaaldelijk en vrijwillig oprispen van eten, herkauwen en doorslikken en
genieten ervan
o Komt vaker voor bij kinderen met een verstandelijke handicap
o Het is een keuze of vorm van controle
o Gevolg = te weinig voedingsstoffen, ondervoeding en uitdroging - > sterfte
Pica
o Het kind eet substanties die niet geschikt zijn voor consumpties
o Tot het tweede jaar kan de diagnose van pica niet worden gesteld
o Vaak voorkeur voor 1 bepaald item
o Zeldzaam bij normaal begaafde kinderen
o Komt vaak voor bij premature baby’s: zondevoeding in het ziekenhuis
Pagina | 3
, .
o Ernst moet voldoende zijn voor aparte vermelding binnen zwakzinnigheid,
schizofrenie of autisme
o De oorzaak is onbekend
o Mishandeling en verwaarlozing kunnen een oorzaak van pica zijn
o Imitatie; broer/ zus met pica, huisdieren
Vermijdende of restrictieve voedselinnamestoornis
o Weinig of selectief eten
o Afname (of onvoldoende toename) van gewicht
o Tekort aan vitamines en mineralen
o Afhankelijk van vloeibaar voedsel
o Criteria voor deze stoornis (volgens de DSM-V)
Significante afnamen van gewicht, onvoldoende gewichtstoename
Tekort aan essentiële voedingsbestanddelen en mineralen
Afhankelijkheid van vloeibaar voedsel
Verstoring van het psychosociaal functioneren
o De stoornis kent drie verschillende vormen,
Kinderen die te weinig eten en geen belangstelling hebben voor
voedsel.
Kinderen die specifiek voedsel nuttigen vanwege zintuiglijke sensaties
Alleen vloeibaar voedsel
Kinderen die weigeren te eten vanwege eerdere aversieve
gebeurtenissen
Bijna gestikt zijn en overgeven
Bij een voedselinnamestoornis ligt geen onvrede met het eigen lichaam ten grondslag. Zulke
onvrede is wel essentieel bij anorexia nervosa (eetstoornis).
Differentiaal diagnose (waar lijkt het op?)
- Belangrijke vraag: ‘Hoort het bij de ontwikkeling?’
- Vaststellen van lengte en gewicht
- Hechtingsstoornis uitsluiten
- Voldoende mate van ernst voor comorbide diagnose
- En pica en ruminatie vs verstandelijke beperking of autisme
Comorbiditeit (waarmee gaat het vaak samen?)
- Samenhang met,
o Verstoord hechtingsproces tussen ouder en kind
De hechtingsproblemen komen tot uitdrukking in ontregelde
voedingssituaties
o Pica en ruminatiestoornis komen vaak voor met verstandelijke handicap
o Angststoornissen en ASS
Prevalentie (hoe vaak komt het voor?)
- Kwart tot de helft bij normale kinderen
- 80% bij kinderen met een verstandelijke beperking
Bij de meeste kinderen zullen voedingsproblemen gewoon weer verdwijnen, of na een korte
interventie.
De ruminatiestoornis komt vijf keer vaker voor bij jongens dan bij meisjes, omdat jongens
ook vaker ASS hebben komt pica hier ook vaker bij voor.
Pagina | 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LisanneStroot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.