Een overzichtelijk samenvatting van hoofdstuk 7 van Geschiedeniswerkplaats. Het gaat over de verlichting, het ancien régime, de democratische revoluties en het kolonialisme en slavernij.
7.1 De verlichting
Kenmerkend aspect: Rationeel optimisme en toepassing van verlicht denken.
- Adam smith was een filosoof in de 17e eeuw. Hij geloofde dat rationeel denken en vrijheid
tot een betere wereld zou leiden.
Aanhangers verlichting ----> verlicht denken maakt einde aan duistere tijd en rationalisme
leidt tot vooruitgang.
↳ waarmaken? vrijheid nodig!
- Kant vond dat er te weinig vrijheid was. ‘Iedereen zegt denk niet na maar denk juist!’
De verlichting begon aan het eind van de 17e eeuw in GB en NL, Parijs werd ook het
centrum van de verlichting.
Kenmerk verlichting
● kritiek op godsdienstig fanatisme en intolerantie
Bekendste voorstander hiervan is ----> Voltaire
- gewetensvrijheid
- verpletter het schandelijke: bijgeloof en intolerante kerk
- God bemoeide zich niet meer met de wereld maar had wel de wereld
gemaakt. Hij was deïst.
- met verstand weten wat goed of kwaad is
Verlichte denkers kwamen met nieuwe politieke ideeën
- John Locke: koning/regering had de macht niet van god maar van de burgers. De
burgers hadden deel van rechten overgedragen aan overheid. De overheid kreeg de
taak om de natuurlijke rechten van de burgers te beschermen.
↳ recht op leven, vrijheid en bezit.
- De overheid stond niet boven de wet en moest zich dus net als burgers zich hieraan
houden.
- De burgers mochten een regeringen en vorst vervangen als deze niet meer deed wat
deze moest doen.
Montesquieu was fan van de driemachtenleer; wetgevende, uitvoerende en rechterlijke
macht gescheiden van elkaar. Het beste politieke systeem in zijn ogen was mengsel van
monarchie, democratie en aristocratie, oftewel die van de GB.
Rousseau was voorstander van de volkssoevereiniteit, regeringen moeten de algemene wil
uitvoeren = een volksvergadering.
Overzicht verlichte denkers
Adam Smith : Rationeel denken en vrijheid tot betere wereld
Immanuel Kant : Durf te denken!
d’Alembert / Diderot : Maken van de encyclopedie in 1751
Voltaire : Bekendste verlichte denker, deïst
John Locke : Koning geen macht van god maar van burgers
Montesquieu : Driemachtenleer
Rousseau : Volkssoevereiniteit
, 7.2 Het ancien régime
Kenmerkend aspect: ancien régime en verlicht absolutisme.
- 1734: Voltaire prees GB voor vrijheid dmv bundel brieven
↳ Franse overheid ziet dit als kritiek ---> bundel verbrand
⇓
Voorbeeld kloof tussen idealen van verlichte denkers en de werkelijkheid hiervan.
- Franse economie groeit, maar de standenmaatschappij is nog steeds van kracht dus alleen
de gegoede burgerij werd er rijk van. De vorst houdt zich vast aan het absolutisme.
↳ Ancien régime: de oude orde in samenlevingen, voorafgaand van de
democratische revoluties.
Voltaire en Frederik II de GRote van Pruisen waren bevriend.
- Voltaire bewonderde de politieke vrijheid GB maar volk niet in staat om zelf keuzes
te maken -----> verlicht koningschap, dit deed Frederik
De manier waarop Frederik heerste wordt ook wel verlicht absolutisme genoemd. De vorst
houdt absolute macht maar met verlichte hervormingen van buitenaf.
Keuzes Fredrik
● bestrijden domheid en vooroordelen
● godsdienstige verdraagzaamheid
● mate persvrijheid
● motto: ‘Alles voor het volk, niets door het volk’.
● Boeren + burgers hoge belasting ----> adel vrijgesteld want te vriend houden voor het
leveren van legerofficieren
1702: Stadhouder Willem III overlijdt ----> stadhouderloos tijdperk, regenten hadden het
alleen voor het zeggen.
↳ geen controle en verantwoording ------> corruptie groeit.
Gevolg: economische groei is voorbij en de Republiek heeft grote schulden.
De regenten daarentegen werden steeds juist veel rijker, ze leenden steeds veel geld. Was
er te weinig geld oke dan kwamen er hogere belastingen en werd het volk de dupe.
1747: Franse troepen vallen de Republiek binnen ---> burgers roepen om Oranje --->
Willem IV wordt tot stadhouder benoemd en het stadhouderschap werd erfelijk verklaard.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper arianeruempol. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
