,Inhoudsopgave
Hoorcollege 1, signaleren, adviseren en verwijzen..........................................................................................3
Hoorcollege 2 alle dagen heel druk............................................................................................................... 10
Hoorcollege 4 Gedragsproblemen................................................................................................................ 16
Hoorcollege 5 Autisme (1)............................................................................................................................ 23
Hoorcollege 6 Autisme (2)............................................................................................................................ 29
2
,Hoorcollege 1, signaleren, adviseren en verwijzen
Literatuur: ‘ontwikkelingspsychopathologie
bij kinderen en jeugdigen’ hoofdstuk 1 en 2
Aanvulling vanuit de literatuur
Ontwikkelingspsychopathologie= de wetenschappelijke discipline die onderzoekt hoe
psychische stoornissen ontstaan en zich ontwikkelen.
- Kinderen met psychische aandoeningen hebben op een aantal vlakken moeite om
zich ‘normaal’ te gedragen, maar de meeste hoeven niet naar een kliniek en
hoeven ook geen medicatie te slikken.
- Het doel van psychopathologie is afwijkend of ‘vreemd’ gedrag goed is kaart te
brengen. Het herkennen, het onderscheiden en het indelen ervan.
Psychische aandoeningen zijn lastig effectief te bestrijden, omdat het (1) nog geen
duidelijke oorzaken zijn, en (2) culturele en persoonlijke opvattingen een grote rol spelen
bij de beoordeling van gedrag.
Classificatie= een persoon (voorwerp of situatie) herkennen, er een naam aan geven, en
indelen in een categorie. -> jongen/meisje, gezellig/onaangenaam/saai
- Classificeren en interpreteren zijn twee kanten van dezelfde medaille
o Interpreteren is vaak cultuurgebonden -> wanneer ben je een vrouw? Voor
je 18e? of als ze menstrueert?
- In alle gevallen speelt wetenschappelijk inzicht een belangrijke rol, als het om
mensen gaat komen daar culturele normen en persoonlijke opvattingen bij kijken
Classificatiesystemen worden in de ontwikkelingspsychopathologie gebruikte om
gedragingen van kinderen te beschrijven, van elkaar te onderscheiden en in te delen in
verschillende categorieën.
- Classificeren – het in kaart brengen van mogelijk problematisch gedrag
- Als een hulpverlener een stoornis bij een kind heeft vastgesteld, dan heeft een kind
een diagnose gekregen.
Classificatie Diagnostiek
Wat (wat is er aan de hand?) Hoe (Hoe is dat zo gekomen?)
Algemene kennis Specifieke kennis
Beschrijvend Verklarend
Betreft groepen Betreft het individu
Gedragskenmerken Zijn meerdere niveaus van de persoon en
context bij betrokken
Relatief snel te stellen Tijdrovend proces
Geeft enige richting aan hulpverlening Is voorwaardelijk voor goede
hulpverlening
3
, DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder)
- In het DSM staat observeerbaar gedrag en/of innerlijke kenmerken beschreven.
- Van tevoren is afgesproken bij welke gedragssymptomen een stoornis wordt
gekenmerkt.
- Naast symptomen beschrijft het DSM ook welke aantal symptomen in welke mate
en gedurende welk termijn aanwezig moeten zijn wil er sprake zijn van een
stoornis.
- Als vuistregel geldt: hoe meer symptomen, hoe ernstiger de situatie
o Als je op minimaal 5 van de in totaal 9 symptomen hebt kan de diagnose
depressief worden vastgesteld.
- Verder moeten symptomen wel een bepaalde tijd of vanaf een bepaald moment
aanwezig zijn. Dit verschilt per stoornis. -> ASS kan je bijvoorbeeld niet op latere
leeftijd ontwikkelen, daar word je mee geboren.
- Ten slotte is het belangrijk in welke mate de stoornis iemands functioneren
negatief beïnvloedt, en een last is voor hemzelf en/of zijn omgeving.
- In het DSM-5 worden zo’n 300 stoornissen beschreven.
- Kanttekening: DSM houdt onvoldoende rekening met ontwikkelingscontext waarin
een stoornis is ontstaan. Ook wordt er te weinig rekening gehouden met de
culturele context.
Comorbiditeit= het hebben van meer dan één stoornis tegelijk, komt vaker voor dan het
hebben van één stoornis.
- Kinderen zijn nog in ontwikkeling waardoor zij vaker dan volwassenen
verschillende kenmerken van een stoornis hebben.
- Mogelijke oorzaak: na onderzoek naar de leefstijl van Nederlandse jongeren bleek
dat ongezonde gewoonten van jongeren, zoals roken, blowen en alcohol, vaak
samengingen met externaliserende of internaliserende stoornissen.
- Andere verklaring: wetenschappers maken steeds verfijndere
classificatiesystemen. Ze delen gedrag steeds verder op in specifieke onderdelen
waaraan ze een begrip koppelen. Op die manier kunnen stoornissen stapelen,
terwijl het gedrag waarom het gaat hetzelfde is gebleven.
Een dimensionale benadering, zoals een CBCL geeft de mogelijkheid van een
beetje/middelmatig/ veel. De categoriale indeling, zoals het DSM gaat uit van
wel/niet/ja/nee.
- Een CBCL geeft voordelen boven de DSM. Sluit beter aan bij psychopathologische
ideeën, omdat de dimensionale aanpak door de tijd heen veranderende psychische
problematiek beter in kaart kan brengen. Dat lukt bij categorieën veel minder
goed.
- Een CBCL kunnen leerkrachten, ouders ook invullen, dit hoeft niet alleen de
hulpverlener te zijn.
- Een nadeel van CBCL is dat zeldzame stoornissen met maar één symptoom lastig
zijn op te sporen.
Epidemiologische onderzoek probeert een antwoord te vinden op het voorkomen en de
verspreiding van psychische en lichamelijke ziekten onder de bevolking.
4
