Hoofdstuk 2 – Endogene en Exogene krachten
Paragraaf 1 (De wereld van de reddingswerkers)
Gevolgen aardbeving bij stad Portoviejo:
Veel mensen dakloos
Groot deel van de inwoners had hulp nodig
Vooral arme mensen hadden het zwaar
Grote delen van het land was de infrastructuur verwoest
Geen stroom meer
Wie gaat dat betalen?
Om de kosten van de noodhulp en de wederopbouw te betalen, moest
iedereen die meer dan 1.000 dollar per maand verdiende een dag loog
inleveren en werden de belastingen voor miljonairs en bedrijven verhoogd
Noodweer in Ecuador
Guayaquil (stad in Ecuador), loopt veel risico op overstromingen. Het gebied is ingesloten
tussen het Andesgebergte, twee rivieren en de zee.
Wonen naast een vulkaan
Er komen veel toeristen naar Ecuador vanwege de vulkanen, deze toeristen
zijn dan ook een belangrijke inkomstenbron.
Paragraaf 2 (Platentektoniek)
Geschiedenis van de aarde
De aarde is 4,6 miljard jaar oud
Geologische tijdschaal = de samenvatting van de 4,6 miljard jaar durende
geschiedenis van de aarde.
De opbouw van de aarde
,Dichtheid:
Aardkern: de laag met de hoogste dichtheid en bestaat voornamelijk uit ijzer
De aardkorst: de buitenste en dunste laag, heeft de laagste dichtheid
Opbouw aarde:
▫ Lithosfeer = aardkost + bovenste deel van de buitenmantel dat bestaat uit vast
gesteente.
Is opgebouwd uit platen die ten opzichte van elkaar bewegen. Ze drijven als
het ware op de asthenosfeer
▫ Asthenosfeer = onderdeel van de buitenmantel dat onder de lithosfeer ligt en
‘plastisch’ is.
Het plastische gedeelte van de mantel, deze laag is niet vloeibaar maar kan
wel bewegen
▫ Mesosfeer = het binnenste gedeelte van de mantel
Bestaat uit vast gesteente
▫ Aardkern = opgebouwd uit een vaste ijzeren binnenkern en een vloeibare
buitenkern.
Convectiestromen
Convectiestromen = de stroming van taai vloeibaar gesteente in de asthenosfeer,
verantwoordelijk voor platentektoniek
Plaatgrenzen
De lithosfeer bestaat uit losse platen die op drie verschillende manieren ten opzichte van
elkaar kunnen bewegen. Zo ontstaan drie verschillende soorten plaatgrenzen.
Drie soorten plaatgrenzen:
▫ Divergente plaatgrens = twee platen die uit elkaar bewege n → uit de scheuren die in
de korst zijn ontstaan, kan magma aan de oppervlakte komen en ontstaan vulkanen.
(Mid)oceanische rug: een langgerekt gebergte op de bodem van de
oceaan met schildvulkanen op de grens van twee divergerende
platen.
Vooral bij een oceanische korst want die is veel dunner dan
continentaal
, ▫ Convergente plaatgrens = twee platen die naar elkaar toe bewegen
A: 2 platen bewegen naar elkaar toe, doordat ze gelijke
eigenschappen hebben, duwen ze elkaar omhoog en ontstaat er een
plooiingsgebergte. (Alpen, Pyreneeën en Himalaya)
B: Subductie: de zwaardere oceanische plaat duikt onder de lichtere
continentale plaat → een deel van de naar beneden duikende plaat
smelt op grotere diepte en stijgt op als magma. Dit opstijgende
magma komt in explosieve vulkanen aan de oppervlakte
(Stratovulkanen, plooiingsgebergte, de Andes en troggen = diepe
lange gleuf).
C: Twee oceanische platen bewegen naar elkaar toe → de oudste
plaat duikt onder de jongere plaat omdat de oudere plaat zwaarder is
(vulkanen en troggen).
▫ Transforme plaatgrens = twee langs elkaar bewegende platen → door de langs
elkaar bewegende convectiestromen wordt er veel spanning opgebouwd in de
bovenliggende lithosfeer (aardbevingen).
Twee platen die in een tegengestelde richting bewegen
Twee platen die de dezelfde richting op gaan maar de ene gaat sneller
Paragraaf 3 (vulkanisme)
Vulkanisme = een verzamelnaam voor alle verschijnselen (gas, stroom, lava) die te maken
hebben met de nabijheid van magma aan het aardoppervlak.
Effusieve erupties: vrij vloeibaar magma en weinig gasdruk → platen
divergeren en zo kan het magma er makkelijk uit door de lage druk.
(schildvulkaan, spleetvulkaan)
Explosieve erupties: taai, stroperig magma en een hoge gasdruk → er is een
hoge druk in de magmakamer. Bij subductie gaat er water mee de diepte in
en dat wordt waterdamp en geeft druk. Ook gaat er sediment mee de diepte
in en dat sediment is graniet en dat maakt de magma taaier, zo kan het gas er
moeilijk uit. (stratovulkaan, calderavulkaan)
Schildvulkaan: lava stroomt over een groot oppervlak uit en daardoor heb je brede vulkanen
met een flauwe helling, opgebouwd uit lagen gestolde lava rondom het punt van waaruit
lava stroomde. (effusieve eruptie)
Spleetvulkaan: een eruptie die uit een langgerekte spleet komt. (effusieve eruptie)
Stratovulkaan: een explosieve eruptie die zorgt voor een kegelvormige vulkaan met steile
hellingen. Al het vloeibare en vaste materiaal komt in een grote explosie naar buiten.
Caldera: na een explosieve eruptie blijft een lege magmakamer over. Deze kamer kan door
het gewicht van de bovenliggende lagen instorten en zo een caldera vormen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pettabrusik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
