The European World: 1500-
1800
An Introduction to Early Modern History
Edited by Beat Kümin
Een samenvatting voor het vak Vroegmoderne Geschiedenis aan de
Rijksuniversiteit Groningen
, PART I STARTING POINTS
Introduction
Begin Early Modern History tussen 1450 en 1550 tot en met circa 1800. In deze
periode gebeurt de Scientific Revolution van 1600, Het verdrag van Westfalen in
1648, het begin van de Verlichting in 1700, de Industriële revolutie rond 1800 en
de Franse revolutie van 1789.
Spatial Setting
Europa is geen geheel met dezelfde identiteit, heeft veel diversiteit in
geografische tekenen (kustgebieden, vruchtbare velden, maar ook hoge bergen).
Men hield zich meer bezig met lokale bezigheden dan dat ze gedeelde waarden
en integratie bewerkstelligden binnen Europa. Wel enkele links: christendom, het
voortbestaan van het Heilig Roomse Rijk, Latijn als de taal der geletterden en
vele autonome steden (dan ergens anders in de wereld). Ook gingen ze nieuwe
gebieden ontdekken, maar waren niet bereid om zich te mengen met de nieuwe
gemeenschappen; ze voelden zich superieur.
Terugkerende thema’s zijn: Renaissance, Reformatie, institutionalisering van de
staat, absolutisme, internationale relaties, opkomst handel en Europese
expansie.
Wat kunnen we identificeren als vroegmodern Europa? De volgende elementen
karakteriseren een Europees vroegmodern tijdperk:
- Sociaal, een hiërarchische en patriarchaals structuur gebaseerd op
huishoudens, landgoederen en bedrijven
- Economisch, een groot agricultureelsysteem, het bestaan van vroege
industriële productieprocessen, en het grotere belang van internationale
handelsnetwerken in dienst van een groeiende consumentengroep
- Religieus, de differentiatie van het christendom in confessies en (later)
een accepterende houding tegenover de verschillen
- Cultureel, een verschuiving van ontvangen kennis naar experimenteren,
spanningen tussen sociaal disciplineren en populaire gebruiken, en steeds
meer communicatie op lange afstand
- Politiek, oorlogvoering op grote schaal, staatformaties en macht
verschuiven naar het centrum (door onderhandelingen i.p.v. bevelen)