College aantekeningen
Alle hoorcolleges behorend bij Deeltentamen 2
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Alle (4) hoorcolleges van geschiedenis van opvoeding en onderwijs, pedagogische wetenschappen aan RuG
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 36 pagina's
Voorbeeld 4 van de 36 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Deeltentamen 2Hoorcollege 8 9 juni
2020
Zorg voor kind en gezin (20e eeuw)
Lezen Hoofdstuk 6 en Hoofdstuk 7 (14-09-2019)
Schoolstrijd en de verzuiling loopt hierop voor
20e eeuw meer zelfstandig bestuderen (via studievragen!!)
Verzuiling = neutralen, gereformeerden en katholieken
Zorg voor kind en gezin ca. 1900-1965 onder 2 noemers: kijken via de lenzen van deze twee stromingen.
Burgerlijk beschavingsoffensief voortgezet via andere kanalen: focus op gezondheid en welzijn
Confessioneel zedelijkheidsoffensief binnen verzuild bestel
1) Confessioneel zedelijkheidsoffensief: het zijn alle activiteiten van de confessionele die het christelijk
gezinsleven en huwelijk willen bevorderen.
a. Zedelijkheidswet 1911 = algemeen keerpunt. Confessionele weten een stempel op cultuur en
maatschappij te drukken.
b. Demografische tweedeling = gevolg van de verzuiling.
c. Confessionele gezinspolitiek punten die de partijen steeds hebben nageschreven
2) Burgerlijk beschavingsoffensief:
a. Zuigelingenzorg
b. Kinderkolonies
c. Zorg voor ‘onmaatschappelijke’ gezinnen
(1) Confessioneel zedelijkheidsoffensief (bevorderen christelijk huwelijks- en gezinsleven)
Doel: christelijk huwelijks- en gezinsleven bevorderen
o Alleen seks binnen het huwelijk. Anders dan dat wordt afgekeurd. In de tijd van de verzuiling
wordt het nog strenger dan ervoor.
o Leven volgens de kerkelijke leer geen bewuste geboorteregeling
o Moeder binnenshuis (= optimaal), alleen wanneer je heel arm was.
o Kinderen naar de school van de eigen zuil
o Opvoeding moet via de eigen opvoedingsleer gebeuren strenger dan de neutrale
denkbeelden
Succesvol: Nederland ca. 1880-1965 ‘morele natie’ Nederland was in vergelijking met andere landen
(relatief), weinig prostitutie, weinig buitenechtelijke geboorte, weinig echtscheidingen (tot 1970 heel
moeilijk, daarvoor moest je overspel plegen om te scheiden), weinig vrouwen die werken (nog steeds
minder), relatief veel geboorten per gehuwde vrouw (huwelijksvruchtbaarheid)
Middelen:
o Eigen en professionele, verzuilde organisaties op alle verschillende dingen
o Zedelijkheids- en gezinspolitiek
a. Zedelijkheidswet 1911 verbood: het startpunt van de invloed van de confessionelen met invloed op
Nederland
, o Bordeel houden (-2000) prostitutie niet verboden. Christelijke filantropie t.o.v.
verwaarloosde meisjes heb je meisjes die al gevallen waren, of dreigden dat te gaan doen (in
ogen van omgeving), die moesten geholpen waren. Ze verboden het dus t.o.v. de
bordeelhouder omdat die er aan verdienden. Tot 2000 van kracht gebleven.
o Pornografie en ontucht met minderjarigen was al verboden maar nu aangescherpt.
o Verspreiding middelen tot geboortebeperking (-1969) niet zelf het gebruik ervan. Als je een
verpakking met condooms had was je niet strafbaar. Maar die die het verkochten.
o Homoseksualiteit
b. Demografische tweedeling: ca. 1880-1965 confessionelen // liberalen + sociaal democraten
De gemiddelden zijn dus zinloos omdat dit twee aparte werelden op zich waren. Dat zie je ook op de foto’s
hieronder.
Na 1860 gaat de levensstandaard omhoog. Honger was min of meer uitgeroeid en de huizen werden beter. Ook
beter hygiëne.
Omvang huishouden/ gezin (gemiddeld)
1. Groei na 1870 door daling:
o Sterfte, m.n. zuigelingensterfte door betere hygiëne
Zuigelingensterfte gaat heel rap dalen eerste
fase van de demografische transitie (door
betere hygiëne)
o Huwelijksleeftijd gaat dalen: daardoor groeiden de
gezinnen
Hiervoor werd laat getrouwd omdat er vanuit
werd gegaan dat de man zelfstandig zou worden. Maar als de man in de fabriek werkt
dan wordt hij niet zelfstandig en dan kunnen ze wel iets eerder trouwen.
2. Krimp na 1900 door daling van geboorten
o Na 1881 middelen van de Niet Malthusiaansche Bond: alleen liberalen en socialisten er
kwamen middelen die voor geboorteregeling gingen zorgen.
o Malthus (deze man staat ook in het boek)
Demografische transitie in twee fasen
1 paragraaf in H5 (begint met daling van de sterfte) in 20 e eeuw de daling van de geboorten en dat is het
tweede deel.
Begint met de daling van de sterfte: ouders leven langer + meer kinderen leven. Deel twee is het bewust
toepassen van geboortebeperking. Pas voltooid na het einde van de verzuiling in de jaren ’60 van 20 e eeuw.
,Dus 2 werelden (de ene groep begint de daling van de geboorten bijna een eeuw eerder dan bij de andere
groep). De confessionelen hadden echt een grote invloed want in omringende landen komt de daling van
geboorten ook veel eerder.
Bladzijde uit Middelenboekje van de Nieuw Malthusiaansche Bond (opgericht
1881, na 1949 NVSH), uitgegeven vanaf 1884: irrigator, sponsje en pessarium
Na 1970 de Pil
Irrigator: het wegspoelen van het zaad na de tijd.
Sponsje moet voor de seks, die zou het zaad opvangen.
Kon je bestellen met het middelenboekje die dit beschikbaar stelde. Maar na
1911 werd dit verboden als je het hier dus bestelde kreeg je het binnen in
een bruine enveloppe.
Demonstratie Dolle mina 1970
voor Pil in het
ziekenfondspakket
Het zit nu niet eens
meer in het standaard
pakket… ☹
Vrijzinnig protestants (liberaal) burgergezin 1907
(minder kinderen)
Confessioneel gezin 1917
Gereformeerd vanwege de
matrosenpakjes
Gemiddeld aantal kinderen per compleet huwelijk (gesloten 1919-1929) van bruiden < 25 jaar. Naar
godsdienst
R.K. 5.3
Gereformeerd 4.8
Nederlands Hervormd 3.5
, Onkerkelijk 2.8
De katholieken waren kampioen fokkers
Nederlands hervormd is neutralen. En onkerkelijk waren eerst maar heel weinig van.
Figuur 2 – katholiek gezin in 1952 Figuur 1 – Katholiek gezin 1950
De daling van zuigelingen en kindersterfte was bij iedereen van toepassing. Maar de daling werd pas in 1950
echt heftig.
Periodieke onthouding als enige toegestane methode van geboorteregeling
voor katholieken vanaf jaren ’30
In het boek staat een fragment van een mevrouw die 13 kinderen had
gekregen.
De periodieke onthouding: als je een deel van de maand geen seks had, dan zou
je geen kinderen meer krijgen. Mocht alleen als de pastoor het goed vond
(alleen wanneer de gezondheid van de vrouw slecht was)
Midden jaren ’60 zelf ook aan geboorteregeling gaan.
gezin 1965 – einde verzuiling, einde demografische tweedeling
begrippen die je moet kennen:
Zuigelingensterfte: sterfte 0-1 jarigen per 1000 0-1 jarigen
Kindersterfte (1-5 jaar): sterfte 1-5 jarigen per 1000 1-5
jarigen
Huwelijksvruchtbaarheid: aantal geboorten per 1000
gehuwde vrouwen van 15-45 jaar
Geboortecijfer (per 1000 inwoners): aantal geboorten per
1000 inwoners.
In het boek staat dit boven tabelen. Bekijken!!
c. Confessionele gezinspolitiek bevorderde invoering van:
o Kinderbijslag vanaf 2 kinderen (1939); voor elk
kind (1963)
In eerste instantie aan de vader gegeven, later aan
de moeder want het was een probleem voor ongehuwde moeders.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annekenienkedeboer64. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50843 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen