Samenvatting
Samenvatting Inspanningen- en sportfysiologie HAN ALO
In deze samenvatting heb ik hoofdstukken 1,2,3,5,6,8,9,11,14,15 en 17 samengevat. Dit is stof voor het tentamen van SBG 1 van ALO-propedeuse.
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 88 pagina's
Voorbeeld 8 van de 88 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
4 beoordelingen
Door: romathilda • 1 jaar geleden
Door: youpnijenhof • 2 jaar geleden
Door: valerieoverbeeke • 2 jaar geleden
Door: nielsvanzijl • 9 maanden geleden
Voorbeeld van de inhoud
Inspannings- en sportfysiologieHoofdstukken 1,2,3,5,6,8,9,11,14,15 en 17
In deze samenvatting heb ik hoofdstukken 1,2,3,5,6,8,9,11,14,15 en 17 samengevat. Dit is stof voor
het tentamen van SBG 1 van ALO-propedeuse.
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Bouw en functie van skeletspieren............................................................................................. 1
Hoofdstuk 1.1 De bouw van skeletspieren...........................................................................................................1
De spiervezel....................................................................................................................................................2
De myofibrillen................................................................................................................................................3
Hoofdstuk 1.2 Spiervezelcontractie......................................................................................................................6
Excitatie-contractiekoppeling..........................................................................................................................6
De rol van calcium in de spiervezel.................................................................................................................7
De sliding-filamenttheorie: hoe spieren beweging creëren............................................................................8
De energie voor spiercontractie......................................................................................................................8
Spierontspanning.............................................................................................................................................9
Hoofdstuk 1.3 Spiervezeltypen...........................................................................................................................10
Eigenschappen van type I- en type II-vezels..................................................................................................10
Verdeling van vezeltypen..............................................................................................................................11
Vezeltype en inspanning................................................................................................................................11
Bepalen van het vezeltype.............................................................................................................................11
Hoofdstuk 1.4 Skeletspieren en inspanning........................................................................................................11
Rekrutering van spiervezels...........................................................................................................................11
Gebruik van spieren.......................................................................................................................................12
Hoofdstuk 2 Brandstof voor de spieren: bio-energetica en metabolisme......................................................13
Hoofdstuk 2.1 Energiebronnen...........................................................................................................................13
Koolhydraten.................................................................................................................................................13
Vetten............................................................................................................................................................14
Eiwitten..........................................................................................................................................................14
Hoofdstuk 2.2 Het sturen van de snelheid van energievrijmaking.....................................................................15
Hoofdstuk 2.3 Opslag van energie: hoogenergetische fosfaten........................................................................16
Hoofdstuk 2.4 De basisenergiesystemen............................................................................................................17
Het ATP-CP systeem......................................................................................................................................17
Het glycolytische systeem.............................................................................................................................17
Het oxidatieve systeem.................................................................................................................................19
Lactaat als bron van energie tijdens inspanning...........................................................................................23
Samenvatting van het substraatmetabolisme...............................................................................................23
Hoofdstuk 2.5 De interactie tussen de energiesystemen...................................................................................24
Hoofdstuk 2.6 Het oxidatieve vermogen van de spier........................................................................................25
Enzymactiviteit...............................................................................................................................................25
Vezeltype en duurtraining.............................................................................................................................25
Zuurstofbehoefte...........................................................................................................................................25
Hoofdstuk 3 Neurale sturing van beweging..................................................................................................26
Hoofdstuk 3.1 De bouw en functie van het zenuwstelsel...................................................................................27
Het neuron.....................................................................................................................................................27
De zenuwimpuls.............................................................................................................................................28
Geleidelijke potentialen.................................................................................................................................28
Actiepotentiaal..............................................................................................................................................29
Synaps............................................................................................................................................................30
De motorische eindplaat...............................................................................................................................31
Neurotransmitters.........................................................................................................................................31
De postsynaptische respons..........................................................................................................................31
, Hoofdstuk 3.2 Het centrale zenuwstelsel...........................................................................................................32
De hersenen...................................................................................................................................................32
Het ruggenmerg.............................................................................................................................................33
Hoofdstuk 3.3 Het perifere zenuwstelsel............................................................................................................34
Het sensorische deel......................................................................................................................................34
Het motorische deel......................................................................................................................................34
Het autonome zenuwstelsel..........................................................................................................................34
Hoofdstuk 3.4 sensomotorische integratie.........................................................................................................35
Sensorische input...........................................................................................................................................36
Motorische respons.......................................................................................................................................37
Hoofdstuk 5 Energiegebruik en vermoeidheid.............................................................................................. 38
Hoofdstuk 5.2 Energiegebruik in rust en tijdens inspanning..............................................................................38
Rustmetabolisme...........................................................................................................................................38
Metabole snelheid tijdens submaximale inspanning....................................................................................38
Maximaal vermogen voor aerobe inspanning...............................................................................................39
Anaerobe inspanning en anaerobe vermogen..............................................................................................39
Hoofdstuk 6 Werking en regulatie van het cardiovasculaire systeem............................................................41
Hoofdstuk 6.1 Het hart.......................................................................................................................................41
De bloedstroom door het hart......................................................................................................................41
Het myocard..................................................................................................................................................42
Het prikkelgeleidingssysteem van het hart...................................................................................................44
Externe controle van de hartactiviteit...........................................................................................................46
Het elektrocardiogram..................................................................................................................................46
Hartritmestoornissen.....................................................................................................................................47
Terminologie van de hartfunctie...................................................................................................................47
Hoofdstuk 6.2 Het vasculaire systeem................................................................................................................48
Bloeddruk.......................................................................................................................................................48
Algemene hemodynamica.............................................................................................................................48
Verdeling van het bloed.................................................................................................................................49
Hoofdstuk 6.3 Het bloed.....................................................................................................................................52
Bloedvolume en samenstelling......................................................................................................................52
Rode bloedcellen...........................................................................................................................................52
Viscositeit van het bloed...............................................................................................................................52
Hoofdstuk 8 Cardiorespiratoire reacties op acute inspanning.......................................................................53
Hoofdstuk 8.1 Cardiovasculaire reacties op acute training................................................................................53
Hartfrequentie...............................................................................................................................................53
Slagvolume.....................................................................................................................................................53
Hartminuutvolume........................................................................................................................................54
Vergelijking van Fick......................................................................................................................................55
De cardiale reactie op inspanning.................................................................................................................55
Bloeddruk.......................................................................................................................................................55
Doorbloeding.................................................................................................................................................57
Het bloed.......................................................................................................................................................57
Integratie van de reactie op inspanning........................................................................................................59
Hoofdstuk 9 Trainingsprincipes.................................................................................................................... 60
Hoofdstuk 9.1 Terminologie...............................................................................................................................60
Spierkracht.....................................................................................................................................................60
Vermogen van een spier................................................................................................................................60
Krachtuithoudingsvermogen.........................................................................................................................60
, Aeroob vermogen..........................................................................................................................................60
Anaeroob vermogen......................................................................................................................................60
Hoofdstuk 9.2 Algemene trainingsprincipes.......................................................................................................61
Het principe van individualiteit.....................................................................................................................61
Het principe van specificiteit.........................................................................................................................61
Het principe van reversibiliteit......................................................................................................................61
Het principe van progressieve belasting.......................................................................................................61
Het principe van variatie................................................................................................................................61
Hoofdstuk 9.3 Opzetten van krachttrainingsprogramma’s................................................................................61
Aanbevelingen voor krachttrainingsprogramma’s........................................................................................61
Vormen van krachttraining............................................................................................................................63
Hoofdstuk 9.4 Trainingsprogramma’s voor anaeroob en aeroob vermogen.....................................................65
Intervaltraining..............................................................................................................................................65
Duurtraining...................................................................................................................................................66
Interval-circuittraining...................................................................................................................................66
Hoogintensieve intervaltraining (HIIT)..........................................................................................................66
Hoofdstuk 11 Effecten van aerobe en anaerobe trainingen...........................................................................67
Hoofdstuk 11.1 Effecten van aerobe training.....................................................................................................67
Spieruithoudingsvermogen en cardiorespiratoir uithoudingsvermogen......................................................67
Het meten van cardiorespiratoir uithoudingsvermogen...............................................................................67
Cardiovasculaire aanpassingen door training...............................................................................................68
Respiratoire effecten van training.................................................................................................................70
Aanpassingen in spieren................................................................................................................................71
Metabole effecten van training.....................................................................................................................72
Integratie van de effecten van duurtraining.................................................................................................72
Factoren die van invloed zijn op de individuele reactie op aerobe training.................................................72
Hoofdstuk 11.2 Effecten van anaerobe training.................................................................................................73
Verandering in anaeroob vermogen en anaerobe capaciteit.......................................................................73
Aanpassingen in de spieren door anaerobe training....................................................................................73
Aanpassingen in de energiesystemen...........................................................................................................73
Hoofdstuk 11.3 Effecten van hoogintensieve intervaltraining...........................................................................73
Hoofdstuk 11.4 Specificiteit van training en crosstraining.................................................................................73
Hoofdstuk 14 Sporttraining.......................................................................................................................... 74
Hoofdstuk 14.1 Optimaliseren van training.......................................................................................................74
Kortdurende overbelasting............................................................................................................................74
Overmatige training.......................................................................................................................................74
Hoofdstuk 14.2 Periodisering van training.........................................................................................................75
Traditionele periodisering.............................................................................................................................75
Blokperiodisering...........................................................................................................................................75
Hoofstuk 14.3 Overtraining................................................................................................................................75
Het overtrainingssyndroom...........................................................................................................................76
Hoofdstuk 15 Lichaamssamenstelling en voeding voor sport........................................................................77
Hoofdstuk 15.1 Het bepalen van de lichaamssamenstelling..............................................................................77
Het meten van dichtheid...............................................................................................................................77
Veldmethoden...............................................................................................................................................77
Hoofdstuk 15.2 Lichaamssamenstelling, gewicht en sportprestaties................................................................77
Vetvrije massa en percentage lichaamsvet...................................................................................................77
Richtlijnen voor lichaamsgewicht..................................................................................................................78
,Hoofdstuk 17 Kinderen en tieners tijdens sport en inspanning......................................................................79
Hoofdstuk 17.1 Groei, ontwikkeling en rijping...................................................................................................79
Lengte en gewicht..........................................................................................................................................79
Bot..................................................................................................................................................................79
Spier...............................................................................................................................................................80
Vet..................................................................................................................................................................80
Het zenuwstelsel............................................................................................................................................80
Hoofdstuk 17.2 Fysiologische reacties op kortdurende inspanning...................................................................80
Kracht.............................................................................................................................................................80
Cardiovasculaire respiratoire functie............................................................................................................81
Metabole functie...........................................................................................................................................82
Hoofdstuk 17.3 Fysiologische aanpassingen en training...................................................................................83
Kracht.............................................................................................................................................................83
Aeroob vermogen..........................................................................................................................................83
Anaerobe vermogen......................................................................................................................................83
, Hoofdstuk 1 Bouw en functie van skeletspieren
De functies van het spiersysteem worden uitgevoerd door drie typen spieren:
Glad spierweefsel: word ‘onbewuste spier’ genoemd, omdat we deze spier niet bewust
kunnen aanspannen. Wordt aangetroffen in de wanden van de meeste bloedvaten,
waardoor deze open en dicht gaan en de bloedstoom reguleren. Het zit ook in de wanden
van de meeste organen, zodat deze kunnen samentrekken of ontspannen.
Hartspierweefsel: wordt alleen in het hart aangetroffen en vormt het grootste deel van de
hartstructuur. Deelt de eigenschappen met skeletspieren maar kan niet bewust worden
aangespannen.
Skeletspierweefsel: Kunnen wij bewust aan- en ontspannen. De meeste van deze spieren
zitten vast aan het skelet. Beweging wordt bereikt door de contractie van skeletspieren.
(Microscopische foto’s van: skeletspier, hartspier, gladde spier)
Hoofdstuk 1.1 De bouw van skeletspieren
Kenmerken skeletspieren:
De meeste zitten aan het skelet vast en bewegen het skelet.
Deze spieren kunnen bewust aanspannen of ontspannen.
Menselijk lichaam bevat meer dan 600 skeletspieren.
Spiercellen hebben meerdere kernen.
Het aantal vezels in verschillende spieren loopt uiteen van een paar honderd tot meer dan 1
miljoen.
De basisstructuur van skeletspieren ziet er als
volg uit:
Epimysium: het empimysium is het
buitenste bindweefselbedekking
(schilletje). Het omgeeft de hele spier en
houdt alles bij elkaar.
Fasciculus: onder het empimysium volgt
een bundel met spiervezels. Eén zo’n
bundel heet fasciculus.
Perimysium: elke bundel met spiervezels
(fasciculus) is omhuld door een schede
van bindweefsels (schilletje).
Spiervezels: de individuele spiercellen.
1
, Endomysium: elke spiervezel is ook weer omhuld door een schede van bindweefsel
(schilletje).
De spiervezel
Een spiervezel hebben meerdere kernen (in tegenstelling tot de meeste cellen in ons lichaam), omdat
de spiervezel meerdere spiercellen bevat. Een spiervezel bestaat uit het plasmalemma, sarcoplasma,
mitochondria en myofibril. Aan het einde van elke spiervezel gaat het plasmalemma over in de pees,
die aanhecht op het bot. Pezen zijn gemaakt van vezelige bindweefselkoorden. Ze geven krachten
(die door de spiervezels zijn opgewekt) door aan het bot, waardoor beweging ontstaat.
Het plasmalemma:
Het individuele spierweefsel wordt omgeven door een plasmamembraan, plasmalemma genaamd.
Plasmalemma is onderdeel van sarcolemma. Het sarcolemma bestaat uit:
Sarcoplasma
Basaalmembraan (schilletje om elke individuele spiercel), vaak zit het basaalmembraan vast
aan het basaalmembraan van een andere spiercel en zorgt dat de spier niet scheurt.
Eigenschappen plasmalemma die belangrijk zijn voor de functies van de spiervezels:
In rust en bij samentrekkingen van de vezels zijn er lichte inkepingen te zien aan het
oppervlak van de vezel. Deze plooien verdwijnen als de vezel wordt uitgetrokken. Door die
plooien kan de spiervezel verlengd worden zonder beschadigingen van het plasmalemma.
Het plasmalemma heeft ook plooien in het gebied van de motorische eindplaat, waardoor de
transmissie van de actiepotentiaal van de motorische zenuw naar de spiervezel wordt
vergemakkelijkt.
Het plasmalemma helpt met het handhaven van het zuur- en basenevenwicht en het
transporteren van brandstoffen van het capillaire bloed naar spiervezels.
Tussen het plasmalemma en het basaalmembraan bevinden zich satellietcellen. Deze cellen zijn
betrokken bij de groei en ontwikkeling van skeletspieren en bij het aanpassingsproces in spieren bij
beschadiging, immobilisatie en training.
Het sarcoplasma:
Een substantie vult de ruimte tussen de myofibrillen dit is het sarcoplasma. Het is het vloeibare deel
van de spiervezel, het cytoplasma. Sarcoplasma bevat eiwitten en voedingsstoffen (mineralen,
glycogeen, vetten en de benodigde organellen). Het verschilt van cytoplasma van de meeste cellen
omdat het een grote hoeveelheid glycogeen bevat. Daarnaast bevat het de zuurstofbindende stof
myoglobine. In het sarcoplasma bevindt zich de transversale tubuli en het sarcoplasmatisch
reticulum.
De transversale tubuli
In het sarcoplasma bevindt zich een uitgebreid netwerk van buizen, de zogenoemde transversale
tubuli (T-tubuli). T-tubuli zijn ook de paden van buiten de vezel naar de binnenkant. Ze zorgen voor
transport van:
Energie naar myofibrillen om de spieren samen te kunnen laten trekken.
Actiepotentiaal, het zenuwsignalen van je hersenen die worden ontvangen door het
plasmalemma snel worden verzonden naar de individuele myofibrillen, hierdoor kun je je
spier aanspannen.
Stoffen kunnen de cel binnekomen en afvalproducten kunnen de cel verlaten.
Het sarcoplasmatisch reticulum
2
, Het sarcoplasmatisch reticulum (SR) is een netwerk van buisjes/kanalen. Deze kanalen lopen
evenwijdig aan de myofibrillen en omringen ze. Dient als opslag voor calcium. Calcium is essentieel
voor spiercontractie.
Myofibril:
Het sarcolemma bevat kleinere subeenheden; myofibrillen. Er zitten meerdere myofibrillen in je
spiervezel. Deze zorgen voor spiercontractie.
Mitochondria:
De energiefabriekjes in je spiervezel die ervoor zorgen dat je spier aan elke spiercel energie kan
leveren (vb. een auto die brandstof nodig heeft, zonder kan de auto niet rijden. Zo ook met ons
lichaam).
De myofibrillen
Elke individuele spiervezel bevat enkele honderden tot duizenden myofibrillen. Myofibrillen zijn
kleine vezels en opgebouwd uit sarcomeren. Een individuele myofibril heeft 2 soorten kleine
eiwitfilamenten die verantwoordelijk zijn voor het aanspannen van de spier:
Actine: de dunnere filamenten bestaan voornamelijk uit actine.
Myosine: de dikkere filamenten bestaan voornamelijk uit myosine.
Sarcomeren
Een sarcomeer is de functionele basiseenheid van een
myofibril en de basiseenheid voor het samentrekken
van een spier. Elke myofibril is samengesteld uit vele
aan elkaar geregen sarcomeren. Elke sarcomeer heeft
tussen zijn twee Z-lijnen verschillende banden (op
volgorde):
I-band (lichte zone),
o Dunne actinefilamenten
(Elektronenmicroscopische foto van:
A-band (donkere zone),
myofibrillen.
o Dunne actinefilamenten en dikke
myosinefilamenten
De blauwige regio's zijn de A-banden, de roze
H-zone (in het midden van de A-band), regio's zijn de I-banden.)
o Dikke myosinefilamenten
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper a_msanders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,29. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73216 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen