Dit document betreft een samenvatting van het boek strafprocesrecht, 13de druk van het collegejaar 3 van de Rijksuniversiteit in Groningen van jaar 2021.
Strafrecht 3 RGBSR00010
Het is een vrij uitgebreide samenvatting en de arresten zijn in het groen gemarkeerd.
De hoofdstukken 1, 2 en ...
Samenvatting strafrecht 3 RUG blok 3
Week 1. Inleiding tot strafvordering; het
voorbereidend onderzoek
Keulen/Knigge, Strafprocesrecht, 13e druk:
Hoofdstukken 1, 2 en 3 en 7, 9 en 10.1 en 10.2
Hoofdstuk 1: Inleiding
1.1 aard en doel van het strafproces
1.1.1 een tweeledig hoofddoel
Strafrechtspleging zonder enige vorm van proces is niet goed denkbaar.
- ongeregelde reacties op gepleegde strafbare feiten (wraak, eigenrichting) kunnen
geen strafrecht heten.
- geldt ook voor standrechtelijke executies (doodstraf).
Er zijn minimale procedureregels op grond waarvan in concreet geval opgetreden mag
worden.
Strafprocesrecht: bestaat uit geheel van regels die betrekking hebben op de toepassing van
het strafrecht in een concreet geval.
Verschil strafprocesrecht en materiële strafrecht:
- In materiële strafrecht wordt in abstracto bepaald welke de strafbare feiten zijn en
met welke straffen zij bestraft kunnen worden.
- Maar strafprocesrecht gaat om de daadwerkelijke realisering van die strafwetgeving
dmv procedurelregels die aangeven door wie en op welke wijze vastgesteld moet
worden dat een bepaalde burger de strafwet heeft overtreden en wat daarvan de
consequenties moeten zijn.
- in strafprocesrecht worden dus de bevoegdheden toegekend en de uitoefening
daarvan geregeld.
Strafprocesrecht: cruciaal is de bevoegdheid om te (ver)oordelen. → onafhankelijke
rechters.
KERN VAN ONS STRAFPROCESRECHT IS DUS GERICHT OP DE TOTSTANDKOMING
VAN DE RECHTERLIJKE BESLISSING.
Hoofddoel strafproces:
- Verzekeren van een juiste toepassing van het abstracte materiële strafrecht.
1
, - Doel is dus enerzijds 1. bewerkstelligen dat de schuldigen worden gestraft volgens
de regels van het materiële recht. En anderzijds 2. het voorkomen van de bestraffing
van onschuldigen.
- waarborgkarakter: één van die waarborgen is het toekennen van het recht aan de
verdachte zich te verdedigen. De verdediging verkleint de kans op onjuiste
beslissingen.
Probleem: wat is de waarheid?
- Vaak wordt getwijfeld aan de schuld of onschuld van de verdachte.
- Welk subdoel moet zwaarder wegen? → als verdachte vanwege twijfel wordt
vrijgesproken, is er een kans dat een schuldige ten onrechte niet wordt gestraft.
Echter als de verdachte ondanks de twijfel wordt veroordeeld, dan is de mogelijkheid
aanwezig dat een onschuldige wordt gestraft.
Dubio pro reo-beginsel: verdachte krijgt het voordeel van de twijfel.
- rechter mag het feit volgens artikel 338 Sv alleen bewezen verklaren als hij zelf de
overtuiging heeft dat het feit door de verdachte is begaan.
- Dus 2de subdoel weegt dan zwaarder dan het eerste.
Echter met dubio pro reo beginsel is spanning nog niet opgelost: want persoonlijke
overtuiging van de rechter garandeert niet dat de verdachte ook werkelijk schuldig is.
- Rechter kan zich vergissen.
Als uit nieuwe feiten blijkt dat rechter heeft gedwaald, dan kan de veroordeling ongedaan
gemaakt worden (zie artikel 457 e.v. Sv).
- Mogelijkheid tot herziening vormt dus de wettelijke erkenning dat ons strafproces
geen absolute garantie biedt dat geen onschuldigen worden veroordeeld.
1.1.2 bijkomende doelen
Hoofddoel strafproces: het tot gelding brengen van het materiële strafrecht in het concrete
geval.
maar naast het hoofddoel zijn er ook bijkomende doelen.
a. eerbiediging van de rechten en vrijheden van de verdachte
doel van strafprocesrecht moet mede zijn “zo veel mogelijk voorkomen van vervolging van
onschuldige burgers”.
- er moet voorkomen worden dat de strafrechtelijke vervolging een disproportionele
inbreuk maakt op de vrijheid van de betrokken burger.
- toekenning zwijgrecht aan de verdachte kan in dit licht worden begrepen.
- respect voor vrije positie van de burger: brengt mee dat hij niet gedwongen kan
worden om bewijs tegen zichzelf te leveren. Zelfs als onderzoek naar schuld of
onschuld daardoor wordt belemmerd.
b. eerbiediging van de rechten en vrijheden van andere betrokkenen
wat voor verdachte geldt, geldt tot op zekere hoogte ook voor andere burgers die betrokken
zijn/worden bij het strafproces.
2
, Bijv. onderzoek naar de waarheid kan meebrengen dat woningen onderzocht worden van
burgers die zelf niet verdacht worden van het strafbare feit in kwestie.
Getuigen kunnen worden verplicht om op de terechtzitting te verschijnen en daar een
verklaring af te leggen omtrent hetgeen zij hebben gezien.
- maar er is gegronde vrees voor repressailles (wraak) en daar moet je rekening mee
houden.
Je moet ook kijken naar het slachtoffer dat ongewild bij strafproces is betrokken.
- leed dat hem is aangedaan kan vergroot of verhevigd worden door de wijze waarop
de zaak door de autoriteiten wordt afgehandeld.
→ secundaire victimisatie.
correcte bejegening slachtoffer is daarom een vereiste van een behoorlijk strafproces!
c. Procedurele rechtvaardigheid
Tot de kern van het eerlijke proces waarop iedere verdachte recht heeft, behoort eenvoudig
dat hij wordt gehoord!
- horen is niet alleen aanhoren, maar serieus nemen!
- op verweren moet ingegaan worden!
Een verdachte die zich gehoord voelt, accepteert de beslissing van de rechter eerder, ook
als die voor hem negatief uitvalt.
Eerlijk proces garandeert niet dat de beslissing juist is, maar kan de beslissing wel
aanvaardbaar maken.
Het horen van de verdachte, met een eerlijke procedure: dat is een zelfstandig belang!
- procedurele rechtvaardigheid!
- Spreekrecht van het slachtoffer, vormt een erkenning van de procedurele
rechtvaardigheid!
d. Demonstratiefunctie
Terechtzitting moet openbaar zijn: dat maakt namelijk publieke controle op de berechting
mogelijk en vormt een waarborg tegen willekeurige bestraffing.
- Openbare strafproces maakt daarnaast zichtbaar dat de overheid zwaar tilt aan het
plegen van strafbare feiten en daarvan werk maakt.
- Versterkt ook het vertrouwen van het publiek in de strafrechtspleging. → speelt
vooral als strafbare feit onbestraft blijft.
- Openbare strafproces kan ook demonstreren dat de overheid zelf het goede
voorbeeld geeft en zich bij het vervolgen van strafbare feit aan de wet gebonden
weet en de rechten van burgers respecteert.
1.1.3 strafproces en waarheidsvinding
Door inspanningen van opsporingsambtenaren laat de overheid zien dat zij strafbare feiten
serieus nemen en dat ze slachtoffers niet in de kou laat staan.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lawtje98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
