Eerlijk zullen we alles delen Ondernemingsrecht
PROBLEEM 3
Leerdoelen:
1. Hoe worden aandelen overgedragen? Is dit aan beperkingen onderworpen?
2. Welke soorten aandelen zijn er? Welke functies hebben aandelen? Kunnen die functies worden losgekoppeld?
3. Wat zijn de rechten van een minderheidsaandeelhouder?
4. Wat is de rol van de stichting t.a.v. de zeggenschap?
Bronnen:
- Kroeze, Timmerman & Wezeman, De kern van het ondernemingsrecht: §1.1, 4.1, 4.2, 4.4, 5.2 en 8.2
- Huizink, Rechtspersoon, vennootschap en onderneming: nr. 63, 80a, 67, 230
- Van Schilfgaarde/Winter & Wezeman, Van de BV en de NV: nr. 30, 35, 39, 65, 66.1
- Asser/Maeijer/Van Solinge & Nieuwe Weme, 2-IIa: §4.2, 4.4, 4.5 en 2-II* §5.3, 5.4, 10.2 = nr. 333.
1 HOE WORDEN AANDELEN OVERGEDRAGEN? IS DIT AAN BEPERKINGEN ONDERWORPEN?
BV
Men wordt aandeelhouder van een BV (voor de NV geldt dit ook) door het verwerven van een aandeel. Een
aandeel kan op verschillende manieren worden verkregen.
1 | Een aandeel nemen
§ Zie voor deze terminologie bijv. art. 2:206 lid 2 BW → houdt in dat de aandeelhouder een door de bv nieuw
gecreëerd aandeel verwerft
§ De wet verbiedt dat de bv eigen aandelen neemt (art. 2:205 BW)
§ Vergroting van het aandelenkapitaal vindt plaats door de uitgifte van nieuwe aandelen (aandelenemissie)
o We zeggen ook wel dat de vennootschap aandelen plaatst en dat de verkrijger aandelen neemt
o Vennootschap kan verschillende motieven hebben voor vergroting van het aandelenkapitaal
§ Zo kan zij behoefte hebben aan extra eigen vermogen voor het bereiken van haar
commerciële doeleinden
§ Ook kan de uitgifte van aandelen de toetreding van een nieuwe aandeelhouder
vergemakkelijken
§ Art. 2:206 BW: een BV kan slechts ingevolge een besluit van de aandeelhoudersvergadering aandelen
uitgeven
o Deze bevoegdheid kan bij de statuten aan een ander orgaan worden toegekend (delegatie)
o Bovendien kan de aandeelhoudersvergadering haar bevoegdheid aan een ander orgaan
overdragen en deze overdracht weer herroepen
§ Art. 2:206a BW (regelend recht) kent aan iedere aandeelhouder van een BV een voorkeursrecht toe bij de
uitgifte van aandelen: de vennootschap moet bij de uitgifte van nieuwe aandelen de bestaande
aandeelhouders in de gelegenheid stellen naar evenredigheid van hun aandelenbezit nieuwe aandelen
te nemen
o Hiermee kunnen de bestaande aandeelhouders verhinderen dat hun aandelenbelang verwatert
o Het voorkeursrecht heeft een beschermend karakter. Het beoogt minderheidsaandeelhouders te
beschermen tegen een meerderheidsaandeelhouder. Als de emissiebevoegdheid bij de statuten
is gedelegeerd aan het bestuur biedt het voorkeursrecht de bestaande aandeelhouders
bescherming tegen uitgifte van nieuwe aandelen aan een buitenstaander.
o In de statuten kan het voorkeursrecht worden uitgesloten
§ Aandelen die een bv heeft uitgegeven luiden altijd op naam
§ De bv kan aan de aandeelhouder een aandeelbewijs verstrekken
§ In ieder geval houdt het bestuur van de bv een register bij waarin o.a. wordt aangetekend wie
aandeelhouder is (art. 2:194 BW)
§ Het bestuur dient desgevraagd aan een aandeelhouder om niet (=gratis) een uittreksel uit dit
aandeelhoudersregister te verstrekken
, Eerlijk zullen we alles delen Ondernemingsrecht
2 | Een aandeel verkrijgen
§ Zie voor deze terminologie bijv. art. 2:207 BW
§ Zo kan iemand onder algemene titel als erfgenaam van een aandeelhouder een aandeel verwerven
§ Meestal echter zal de verkrijger het aandeel kopen van iemand die tot dan toe rechthebbende is van het
aandeel
§ Als iemand aandelen in een bv wil kopen, zijn er twee zaken waarmee rekening moet worden gehouden:
a. Een mogelijke blokkeringsregeling
b. De voorschriften voor de levering van aandelen
Overdrachtsblokkering → geldt ook voor nv
Hoofdregel: aandelen zijn overdraagbaar (wezenskenmerk bv/nv)
De overdraagbaarheid van aandelen in een bv kan door de wet of statuten zijn geblokkeerd of beperkt
§ Statutaire blokkeringsregelingen zijn zowel bij de bv als de nv facultatief. De beperking kan niet zodanig zijn
dat de overdraagbaarheid onmogelijk of uiterst bezwaarlijk wordt gemaakt (art. 2:87 lid 1/195 lid 5 BW)
§ Art. 2:87 lid 3/195 lid 1 BW: als een aandeelhouder zijn aandelen wenst over te dragen aan een derde, is hij
in beginsel verplicht deze aandelen eerst aan te bieden aan zijn medeaandeelhouders.
o Indien de aandeelhouders niet bereid zijn alle aangeboden aandelen tegen contante betaling
af te nemen, is de aanbiedende aandeelhouder gedurende 3 maanden vrij zijn aandelen over te
dragen aan iedere gegadigde
o Worden de aandelen daarentegen wel overgenomen door degenen aan wie hij moet
aanbieden, dan kan de aanbieder verlangen dat die overname geschiedt tegen een prijs die
dor en onafhankelijke deskundige (bijv. een accountant) is vastgesteld
§ De statuten mogen van deze wettelijke blokkeringsregeling afwijken
o Zij kunnen de overdracht van aandelen geheel vrijlaten (de bv krijgt dan een ‘open’ karakter) of
zelfs voor een redelijke termijn (bijv. enkele jaren) volledig uitsluiten (zie art. 2:195 lid 3 BW)
o Ook tussenvormen zijn denkbaar; de wet laat de bv veel vrijheid om van de wettelijke
aanbiedingsregeling af te wijken; zie art. 2:195 lid 4 en 5 BW
§ De statuten kunnen bijv. bepalen dat de blokkeringsregeling van art. 2:195 lid 1 BW niet
geldt voor aandelen die worden overgedragen aan een medeaandeelhouder of aan
de echtgenoot of (klein)kinderen van de aandeelhouder
§ Ook kan in de statuten worden gekozen voor een goedkeuringsregeling: een in de
statuten aangewezen orgaan van de bv (bijv. de aandeelhoudersvergadering of het
bestuur) dient de voorgenomen overdracht goed te keuren
Gevolg: als een aandeelhouder aandelen in strijd met de wettelijke of een statutaire blokkeringsregeling overdraagt,
vindt er geen eigendomsovergang plaats → ongeldige overdracht (art. 2:195 lid 1, lid 3 en 4 BW).
NB: De blokkeringsregels voor bv’s zijn door de herziening van het bv-recht op 1 oktober 2012 versoepeld. Een
statutaire blokkeringsregel is niet langer verplicht, waardoor bv-aandelen vrij overdraagbaar kunnen zijn. Als
uitvloeisel hiervan is voor bv’s nu ook beursnotering mogelijk.
Leveringsvoorschriften geldt ook voor nv
Voor de levering van aandelen in een bv is tussenkomst van een notaris vereist. Levering van aandelen in een bv
dient bij notariële akte plaats te vinden (zie art. 2:86c lid 2/196 lid 1 BW).
9 Ook de uitgifte van nieuwe aandelen dient bij notariële akte plaats te vinden
Voor een rechtsgeldige overgang van aandelen in een bv naar het vermogen van de nieuwe aandeelhouder, is
niet vereist dat deze laatste in het aandeelhoudersregister is ingeschreven.
§ Maar: de nieuwe aandeelhouder kan de aan het aandeel verbonden rechten (zoals het stemrecht, het
recht op dividend) pas kan uitoefenen nadat de bv de levering heeft erkend
o Als de vennootschap de levering van de aandelen niet erkent, kan de nieuwe aandeelhouder
zelf bewerkstelligen dat hij de aan zijn aandelen verbonden rechten kan uitoefenen door de
notariële leveringsakte (althans een afschrift/uittreksel daarvan) aan de vennootschap te laten
betekenen door een deurwaarder
o Art. 2:196a-196b BW (art. 2:86c lid 2 BW voor de nv)
§ De wetgever wil met deze regeling stimuleren dat een nieuwe aandeelhouder zich zo
snel mogelijk aan de vennootschap bekendmaakt, zodat het bestuur het
aandeelhoudersregister kan bijwerken (vgl. art. 2:85/194 BW)
