,Samenvatting week 2 Inleiding Recht
Hoofdstuk 1 Het recht
Wat is het recht?
Het recht is het geheel van regels dat de samenleving ordent. Het doel van het recht is het ordenen van
de samenleving, het voorkomen van conflicten en het geven van regels als er toch conflicten ontstaan.
Het recht kan op een aantal manieren ingedeeld worden.
Om te beginnen is er de indeling naar rechtsgebied.
1. Staatsrecht: Het staatsrecht geeft grondregels voor de organisatie van de Staat. Het biedt een
beschrijving van de verschillende organen van de Staat, van hun onderlinge verhouding en van
de relatie tussen burger en overheid. In het staatsrecht gaat het bijvoorbeeld over de regering
en de Tweede Kamer maar ook over de rechten van burgers in de Staat. Het staatsrecht schetst
de overheid in ruste.
2. Bestuursrecht: Het bestuursrecht houdt zich bezig met de overheid ‘in actie’. Het geeft regels
over de bestuurstaak van de overheid. Dit is een ordende taak waarbij je kunt denken aan
onderwijs, het welzijn, de sociale zekerheid en de gezondheid. Het bestuursrecht biedt burgers
recht op bezwaar en beroep als ze zich tegen handelingen of besluiten van de besturende
overheid willen verzetten.
3. Strafrecht: In het strafrecht spelen de politie, het OM en de rechter een belangrijke rol.
Typerend voor het stafrecht is dat het verboden gedragingen beschrijft waarop straf staat. Wie
zich schuldig maakt kan door de rechter gestraft worden.
4. Burgerlijk recht: Het burgerlijk recht regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling.
Deze rechtsrelaties kunnen heel verschillend van aard zijn. Zo zijn er rechtsrelaties die op geld
waardeerbaar zijn, en familierechtelijke relaties die niet op geld waardeerbaar zijn.
Onderdelen van het BW zijn: personen- en familierecht, vermogensrecht, erfrecht en
rechtspersonenrecht
Ook kan het recht worden ingedeeld op grond van de rol van de overheid.
We spreken van publiekrecht als de overheid een specifieke rol, een geheel eigen taak, in het
rechtsgebied heeft. Typerend voor het publiekrecht is dat de overheid daarin, als bewaker van het
algemeen belang, bevoegdheden heeft om haar taken uit te voeren. Bij het publiekrecht procedeer je
tegen overheidsorganen/ de staat.
Privaatrecht Burgelijk recht
In het burgerlijk recht heeft de overheid geen specifieke taak, want daarin gaat het om
rechtsverhoudingen tussen burgers onderling. Onderdelen van het privaatrecht zijn o.a. de 7
burgerlijke wetboeken. Bij het privaatrecht procedeer je tegen bijvoorbeeld huurders/verhuurders.
,Samenvatting week 2 Inleiding recht
Hoofdstuk 1 Het Recht
De volgende indeling maakt een onderscheid tussen de beschrijving van rechten en plichten en
de manier waarop deze rechten en plichten gehandhaafd worden.
1. Het materieel recht: Dit zijn de rechten en plichten van mensen en instellingen (zeggen
inhoudelijk iets over het recht en de wet)
2. Het formeel recht: De handhaving van het materieel recht (wordt pas van belang als
materiele rechten geschonden worden of als daar een redelijk vermoeden van is)
Artikel 287 Wetboek van Strafrecht bevat het verbod om een ander opzettelijk te doden.
Artikel 52 Wetboek van Strafvordering geeft opsporingsambtenaren de bevoegdheid een
verdachte naar zijn personalia te vragen. (Handhavingsregel)
Een vierde indeling bevat de reikwijdte van het recht.
De rechtsregels van een bepaald land vormen het nationaal recht. Het internationaal recht beschrijft de
rechtsrelaties tussen staten onderling.
Ten slotte noemen we nog de indeling naar objectief en subjectief recht.
- Objectief recht: Recht zoals het in wetboeken en verdragen is te vinden.
- Subjectief recht: Recht en bevoegdheden die mensen aan het objectieve recht ontlenen.
Wat zijn de rechtsbronnen?
De rechtsbronnen zijn de vindplaatsen van het recht.
Er zijn 4 rechtsbronnen
1. Wet
2. Jurisprudentie
3. Verdrag
4. Gewoonte
1. De wet
Qua omvang is de wet de belangrijkste rechtsbron. Dit begrip heeft 2 verschillende
betekenissen.
Wet in formele zin.
Soms wordt er gedoeld op ieder besluit dat afkomstig is van de formele wetgever, regering en
volksvertegenwoordiging samen, en tot stand is gekomen volgens een in de Grondwet
vastgelegde procedure. In dat geval spreken we van een wet in de formele zin.
Wet in materiele zin.
In andere gevallen wordt de term ‘wet’ gebruikt als aanduiding voor een algemeen verbindend
voorschrift van de overheid. Dit wordt een wet in materiele zin genoemd. Wetten in de
materiele zin worden o.a. gemaakt door: de regering en de volksvertegenwoordiging samen
(wet), door de regering (algemeen maatregel van bestuur), door de minister (ministeriele
regeling), door provinciale staten (provinciale verordening), door de gemeenteraad
(gemeentelijke verordening en door het bestuur van waterschap (waterschapsverordening)
Een wet in de formele zin is altijd een wet in materiele zin!
Een wet in materiele zin is niet altijd een wet in formele zin!
2. Jurisprudentie
Onder jurisprudentie verstaan we de verzameling van rechterlijke uitspraken. In rechterlijke
uitspraken staan niet alleen oplossingen voor een bepaald geval, maar wordt ook uitleg
gegeven aan wetteksten. Vooral de uitleg van ons hoogste rechtscollege, de Hoge Raad, wordt
veelvuldig als rechtsbron gebruikt.
3. Verdrag
Een belangrijke rechtsbron is het internationaal verdrag. Een verdrag dat door ons land is
ondertekend en is goedgekeurd door de volksvertegenwoordiging, wordt na bekendmaking in
het (digitale) Tractatenblad verbindend, Dit wil zeggen dat de tekst van het verdrag deel is
gaan uitmaken van onze nationale wetgeving.
4. De gewoonte
Deze rechtsbron is vooral in het staatsrecht en in het burgerlijk recht van belang. Uiteraard is
niet iedere gewoonte een rechtsbron. Het moet gaan om een gebruik dat echt is ingeburgerd en
dat door de betrokkenen als ‘recht’ wordt ervaren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisbrinkman2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
