Bagagedrager (spring maar achterop) Ondernemingsrecht
PROBLEEM 7
Leerdoelen:
1. Hoe werkt vertegenwoordiging bij de personenvennootschappen?
2. Wanneer kan een maat/vennoot handelen voor rekening van de maatschap/vof/cv?
3. Kan een maat/vennoot worden vervangen door een ander? Zo ja, wat heeft dat voor gevolgen voor de onderneming?
4. Hoe kan een personenvennootschap (maatschap/vof/cv) beëindigd worden?
Bronnen:
- Kroeze, Timmerman & Wezeman, De kern van het ondernemingsrecht: §1.3-1.5, 2.6, 3.7, 4.6, 5.7, 6.4-6.5, 8.10
- Huizink, Rechtspersoon, vennootschap en onderneming: nr. 99, nr. 150, nr. 156a, nr. 169, §6.4.2
- Huizink, Contractuele samenwerkingsvormen in beroep en bedrijf
- HR 13 maart 2015, NJ 2015/241 (Carlande)
- HR 29 mei 2015, NJ 2015/380 (Lunchroom De Katterug)
- HR 4 november 2016, NJ 2017/61 (Distriport)
1 H O E W ER K T V ER TEG EN W O O R D IG IN G B IJ D E P ER SO N EN V EN N O O TSC H A P P EN ?
Maatschap
Bij de maatschap is een vennoot alleen vertegenwoordigingsbevoegd voor zover hij van de andere vennoten een
volmacht heeft om in naam van de maatschap te handelen (art. 7A:1679 BW en art. 7A:1681 BW)
Volmacht is geregeld in art. 3:60 e.v. BW → de bevoegdheid die een volmachtgever verleent aan een ander, de
gevolmachtigde, om in zijn naam rechtshandelingen te verrichten.
NB: de maatschap is geen rechtspersoon. Handelen namens de maatschap betekent dat de handelende persoon
handelt namens hemzelf en de overige vennoten
Vof & Cv
Bij de vof komt de vertegenwoordigingsbevoegdheid toe aan iedere vennoot (art. 17 WvK). Een vennoot van een
vof ontleent aan de wet in beginsel volledige vertegenwoordigingsbevoegdheid.
§ Hetzelfde geldt voor de beherend vennoot (niet de commanditaire vennoot!) van een cv
Bij de vof en cv bestaat een veel grotere vrijheid voor de inrichting van de vertegenwoordigingsbevoegdheid dan
bij de nv/bv en ook bij de vereniging en stichting het geval is.
§ Het is mogelijk op verschillende wijzen af te wijken van deze hoofdregels.
§ De vennoten zijn bij het regelen van de vertegenwoordigingsbevoegdheid van de vennoten in de
vennootschapsovereenkomst niet gehouden bepaalde patronen te volgen die de wet expliciet toestaat
§ Allerlei beperkingen op de vertegenwoordigingsbevoegdheid kunnen in de vennootschapsovereenkomst
wordt opgenomen en, voor zover zij in het handelsregister zijn gepubliceerd, aan derden die daarvan
onkundig waren, worden tegengeworpen (art. 25 Hrgw 2007)
o In de vennootschapsovereenkomst kunnen de vennoten van een vof/cv bijv. opnemen dat elke
vennoot de vennootschap in zijn eentje mag vertegenwoordigen tot een bedrag van €100.000.
Boven dit bedrag dienen de vennoten gezamenlijk op te treden. Als deze regeling in het
handelsregister is ingeschreven, kan zij aan derden worden tegengeworpen.
Elke vennoot is bevoegd namens de vof/cv te handelen, tenzij:
§ Hij van vertegenwoordigingsbevoegdheid is uitgesloten (art. 17 lid 1 WvK)
§ De handeling ‘niet betrekkelijk is tot de vennootschap’ (art. 17 lid 2 WvK)
§ Het een handeling betreft waartoe de vennoot volgens de overeenkomst onbevoegd is (art. 17 lid 2 WvK)
NB: de vertegenwoordigingsbevoegdheid van vennoten van een maatschap/vof/cv moet
niet worden verward met de beheersbevoegdheid (zie leerdoel 2) Handelen in naam =
vertegenwoordiging
§ Vennoten van een maatschap/vof/cv (met uitzondering van de commanditaire
vennoot) zijn in beginsel beheersbevoegd, ook voor zover zij geen Handelen voor rekening =
vertegenwoordigingsbevoegdheid hebben beheersbevoegdheid
§ De beheersbevoegdheid houdt in dat de vennoten een handeling in eigen naam
verricht, voor rekening van de gezamenlijke vennoten.
1
, Bagagedrager (spring maar achterop) Ondernemingsrecht
§ De kosten van die handeling mogen aan de maatschap/vof/cv worden doorberekend (of met de overige
vennoten worden verrekend)
De vertegenwoordigingsregels bij personenvennootschappen kennen nog twee bijzonderheden:
1. De vennoot die de maatschap/vof/cv onbevoegd vertegenwoordigt, bindt niet de vennootschap maar
wel zichzelf (art. 7A:1681 BW)
2. Ondanks onbevoegde vertegenwoordiging is een maatschap/vof/cv die onbevoegd is
vertegenwoordigd, toch gebonden, indien de transactie haar uiteindelijk voordeel heeft opgeleverd
o Bestaat niet bij onbevoegde vertegenwoordiging van een nv/bv/vereniging/stichting
Voor alle duidelijkheid: wanneer een vennoot niet bevoegd is om namens de vof/cv te handelen (dus niet
vertegenwoordigingsbevoegd is), kan het best zijn dat de door hem gestelde handeling wel voor rekening van de
vof/cv komt. Dat is het geval wanneer het een daad van beheer betreft; art. 7A:1676 BW
Doeloverschrijding
Art. 2:7 BW over doeloverschrijding geldt niet voor personenvennootschappen
§ Reden: het aangaan van de samenwerkingsovereenkomst is niet aan vormvereisten gebonden. Ook een
mondelinge partijafspraak volstaat. Er geldt geen verplichting om het doel van de personenvennootschap
te formuleren.
o Wel moeten de maatschap/vof/cv worden ingeschreven in het handelsregister (art. 5 sub a Hrgw
2007), met korte aanduiding van de uitgeoefende activiteiten en op name van al hetgeen de
vennootschapsovereenkomst bevat ter bepaling van de rechten van derden (art. 11 en 19 Hrgb
2008)
§ O.a. van belang voor de toepassing van art. 17 WvK. Lid 2 (regelend recht; kan in de
vennootschapsovereenkomst opzij worden gezet) bepaalt dat de
vertegenwoordigingsbevoegdheid van vennoten van een vof/cv zich niet uitstrekt tot
handelingen die ‘niet tot de vennootschap betrekkelijk zijn’. De vof/cv wordt niet
gebonden door handelingen die redelijkerwijs niet dienstig kunnen zijn tot verwezenlijking
van het doel van de vennootschap. Is de wederpartij te goeder trouw, dan is de
doeloverschrijding niet tegenwerpbaar. De regel kan ook niet worden ingeroepen als de
vennootschap zich niet heeft ingeschreven in het handelsregister (art. 29 WvK)
o Voor de maatschap gelden geen met art. 17 WvK of art. 29 WvK vergelijkbare bepalingen. De
maatschap kan alleen krachtens volmacht worden vertegenwoordigd. Deze volmacht zal in de
regel beperkt zijn tot handelingen die het doel van de maatschap kunnen dienen. De
doeloverschrijding kan dan aan de wederpartij worden tegengeworpen, mits deze aan hem
bekend of voor hem kenbaar was.
2 W A N N E E R K A N E E N M A A T/V E N N O O T H A N D E LE N V O O R R E K E N IN G V A N D E
M A A TSC H A P /V O F/C V ?
Bij de maatschap/vof/cv bestaat er volgens het wettelijk systeem in beginsel geen onderscheid tussen de vennoten
en de bestuurders. De vennoten zijn in beginsel belast met het besturen van de personenvennootschap (art. 7A:1676
onder 1 BW en art. 17 lid 1 WvK)
§ De wet spreekt niet van ‘besturen’, maar van ‘beheren’
Iedere vennoot is in beginsel beheersbevoegd; hij is bevoegd voor gemeenschappelijk rekening van de
gezamenlijke vennoten al datgene te doen wat gelet op het doel van de personenvennootschap tot haar normale
werkzaamheden behoort
§ Verdergaande, ingrijpende handelingen, zoals het aanstellen van nieuw personeel, gaan het normale
beheer te buiten en vereisen de instemming van alle vennoten
o Je kunt uitgebreide regelingen opnemen in de vennootschapsovereenkomst
De vennoten kunnen in de overeenkomst afspreken dat het beheer van de personenvennootschap is opgedragen
aan één of enkelen van hen, bijv. aan de senior-partners → art. 7A:1673 BW
§ Beheerbevoegdheid kan ook aan voorwaarden zijn gebonden
§ Beheersbevoegdheid kan ook opgedragen worden aan een of meer buitenstaanders, zelfs bij uitsluiting
van de vennoten. Zo’n professionele bestuurder heeft dan vaak dezelfde bestuursbevoegdheden en -
plichten alsof hij een beherend vennoot is
Uitzonderingen
1. Iedere vennoot heeft een vetorecht (art. 7A:1676 onder 1 BW)
o Dit vetorecht benadrukt het persoonsgebonden karakter van de vennootschap
2
