Paragraaf 1
In de zeventiende eeuw bracht de wetenschappelijke revolutie veel nieuwe kennis over
mensen, de natuur en de wereld. Veel ontdekkingen waren tot stand gekomen door
systematisch onderzoek en logisch redeneren. De overtuiging dat een betere, eerlijker
samenleving kon worden ontwikkeld, wordt rationeel optimisme genoemd. Verlichte
filosofen gingen vaak uit van vragen. Daarbij gingen ze ervan uit dat er rechten bestaan
die voor alle mensen gelden, net zoals er natuurwetten bestaan die overal in de natuur
gelden, natuurlijke wetten.
Door de macht te verdelen over drie groepen of personen die elkaar controleren, is de
kans op machtsmisbruik namelijk een stuk kleiner, redeneerde Montesquieu. Voor hem
was een trias politica het beste middel om een eerlijker machtsverdeling te bereiken.
De Fransman Voltaire zag dat anders. Hij vond dat alleen mensen met een goede
opleiding deel konden uitmaken van het bestuur.
Volgens de filosoof John Locke moesten de mensen onderling een sociaal contract sluiten.
Met dit denkbeeldige verdrag besloten ze dat ze een politieke eenheid waren. Vervolgens
konden de mensen uit hun midden bestuurders kiezen. De denker Rousseau steunde het
idee van een sociaal contract, maar hij benadrukte wel dat het volk altijd de hoogste macht
behield.
De meeste verlichte denkers vonden dat onderwijs mensen zou helpen om zelf na te
denken. De Franse wetenschappers Denis Diderot en Jean d’Alembert stelden hiertoe een
Encyclopédie samen, waarin honderden deskundigen een groot deel van de toen
beschikbare kennis en ideeën beschreven.
De verlichte ideeën drongen ook door tot verschillende vorsten. De meeste van hen
hielden vast aan het absolutisme, de regeringsvorm van het ancien régime. Wel stelden
sommige absolute vorsten zich open voor verlichte denkbeelden. Frederik de Grote gaf
zijn volk geen inspraak in het bestuur, maar hij zorgde er wel voor dat zijn onderdanen
geloofsvrijheid kregen en dat het onderwijs werd verbeterd. Deze manier van regeren
wordt verlicht absolutisme genoemd, een regeerwijze waarbij de vorst de absolute
macht in handen heeft, maar probeert om zonder inspraak van het volk hervormingen door
te voeren.
Ook Catharina de Grote van Rusland vond verlichte ideeën over gelijkheid en vrijheid
interessant. Ze liet een grondwet schrijven. De meeste Russische edelen waren hier niet
enthousiast over. Zij vonden het vervelend om aan dezelfde rechten en plichten te zijn
gebonden als de horigen op hun landerijen. Omdat Catharina voor het bestuur afhankelijk
was van de adel, verdween de grondwet al snel uit beeld.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DenisTurgut. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.