DUITSLAND
2.1= van de Eerste naar de Tweede wereldoorlog
Het einde van ww1 (1918)
De Duitse poging om het geallierden westfront te breken mislukte doordat
Amerikanen met soldaten en wapens aankwamen en het zo de Duitsers
moeilijk maakten.
Hierdoor besefte de Duitse legerleiding dat de oorlog niet door hen
gewonnen kon worden.
De generalen wilde geen wapenstilstand, dit zou een schande zijn voor de
eer van het leger, dus gaven ze de verantwoordelijkheid aan het parlement.
Het volk schrok, ze waren ervan overtuigd dat ze echt een kans hadden om
te winnen, door de positieve propaganda etc.
Duitsland in nov 1918
Op 9 nov liet het leger weten dat ze niet meer wilde vechten, en twee
dagen later werd door de regering een wapenstilstand getekend.
De gevolgen waren negatief zoals hongersnoden en tekorten aan alles, en
op politiek gebied was Duitsland heel erg verdeeld.
Meerderheid = sociaal democratische partij, die opkwam voor de belangen
van de arbeiders.
Ontstaan republiek Weimar
Ookal was er een burgeroorlog aan de gang tussen de linkse en rechtste,
werd er toch verkiezingen gehouden voor een nieuw parlement.
De SPD, Centrum en DDP hadden de meerderheid van de stemmen en
kwamen bijeen in het dorpje Weimar (hier komt de naam De Republiek van
Weimar van)
Het nieuwe parlement (Rijksdag) was tot stand gekomen, hun eerste taak
was een nieuwe grondwet.
, Centraal in de nieuwe grondwet =
1. Parlementaire democratie
2. Iedereen gelijk voor de wet
3. Gegarandeerde rechten en vrijheden voor de burger
Uitvoerende macht: regering (ministers & rijkskanselieren)
Er was ook een rijkspresident, hij mocht regeringen benoemen en ontslaan
en de noodtoestand uitroepen.
De Vrede van Versailles
Duitsland moest zwaar boeten voor de schuld van de ww1:
1. Gebiedsafspraken : grondgebied afstaan aan buurlanden
2. Militaire afspraken: zorgen dat Duitsland zwak was, ze legde de
wapenindustrie stil en het Rijnland werd gedemillitiseerd.
3. Financiele afspreken: Duitsland moest alle schade terugbetalen aan
Frankrijk, Engeland en Belgie.
Duitsland moest erbij zijn om het verdrag te ondertekenen, anders zou de
oorlog hervat worden.
De dolkstootlegende
De dolkstootlegende: het idee dat de Duitse nederlaag onvermijdelijk was
geworden nadat het Duitse leger door de eigen politici in de steek was
gelaten. (het leger kreeg van achteren een dolkstoot in de rug)
De eerste economische crisis (arbeider hyperinflatie)
De financiele afspraak was onmogelijk om na te komen, het lukte een tijdje,
maar toen ze in 1923 niet meer konden terugbetalen, bezetten de Franse
troepen het Ruhrgebied (het industriegebied)
De regering riep de arbeiders in dat gebied op om te gaan staken.
Om hun te blijven betalen drukte ze geld bij, wat zorgde voor de
hyperinflatie, waarde van het geld daalde enorm.
Dawesplan
, De herstelbetalingen waren de hoofdoorzaak van alle economische
problemen in Duitsland, dat zagen de Fransen, Britten en Amerikanen.
Amerikaanse bankier Charles Dawes verzon een oplossing hiervoor:
Vs leent geld aan Duitsland
De Fransen zouden hun troepen terugtrekken uit het Ruhrgebied.
In Duitsland werd er een nieuwe munt ingevoerd
Er ontstond een kringloop: VS leende geld aan Du, daardoor groeide de
Duitse economie, Du was hierdoor in staat herstelbetalingen te betalen aan
Fr & En, en daardoor konden Fr & En hun geleende geld van de VS
terugbetalen.
De tweede economische crisis (beurskrach)
Doordat de VS zo veel produceerde, ook om te exporteren naar Europa
ontstond er overproductie. Europa had het namelijk niet meer nodig, ze
gingen zelf produceren.
Hierdoor daalde de prijzen, en er werden werknemeners ontslagen
Beurskrach op Wall Street (veel faillisementen)
dit had grote gevolgen voor Europa, Duitsland was namelijk afhankelijk van
de VS en kon zo andere landen niet meer terugbetalen. Dit zorgde voor
veel problemen.
Opkomst van Hitler
Hitler sloot zich na de oorlog aan aan de NSDAP, hij werd snel leider.
Het partijprogramma van de nationaal socialisten (nazi’s) benadrukten
waar zij tegen waren: het kapitalisme, communisme, democratie, verdrag
van Versailles en de joden (antisemitisme)
Het Duitse nationaal-socialisme = fascisme + rassenleer
Kenmerken fascisme:
1. Eenheid van de natie.
2. Verheerlijking van geweld en militarisme
3. Intuitie belangrijker dan het verstand
4. Het leidersbeginsel: natuurlijke ongelijkheid tussen mensen.
Mislukte staatsgreep