3.1 de remmen los
Tussen de wereldoorlogen was in NL de verzuiling = opdeling van de samenleving in
bevolkingsgroepen gekenmerkt door verschillen in levensbeschouwing: de katholieke, de
protestants-christelijke, de socialistische, of de liberale.
→ gewone mensen gingen om met hun eigen zuil → veel aandacht vorming van jongeren.
→ leiders van verschillende zuilen overleggen samen in compromissen.
Tijdens de Duitse bezetting weinig verzuiling → Nederland één tegenover de Duitsers.
1945: ‘nieuwe start’ zonder verzuiling → mislukte en NL terug naar ouds.
Na de oorlog was Nederland verwoest en met de economie ging het slecht → VS schoot NL
flink te hulp met Marshallplan → in Koude Oorlog kiest NL de kant van de VS → NL niet
meer neutraal, maar één van de voorlopers van de Europese samenwerking.
Mensen die hun huwelijk hadden uitgesteld, gingen na de oorlog trouwen → ontstaan
babyboom → regering moest nieuwe voorzieningen bijbouwen.
Jaren 30: overheid vertrouwde op ‘wet van vraag en aanbod’
Na de oorlog: overheid gaat zich actief met de economie bemoeien.
● Industrialisatie werd gestimuleerd.
● Technisch onderwijs en bouw wegen.
→ groei economie.
1948 - 1958: om de economie te herstellen werden compromissen gesloten: de rooms-rode
regering (KVP en PvdA). Het volk stond hierachter.
● Regering voerde geleide loonpolitiek uit = bij lage lonen werden NL producten
goedkoper dan buitenlandse producten → toename export → groei economie.
Hierom werden de lonen laag gehouden. Vakbonden moesten hiermee instemmen.
31 januari op 1 februari 1953 watersnoodramp: storm zorgde voor het doorbreken van de
dijken.
Hierna stelde overheid Deltaplan op: water afdammen en dijken versterken → idee van
maakbaarheid = overheid oefent veel invloed uit om samenleving te veranderen.
Deze maakbaarheid sloeg ook over op het welzijn van de burgers → toenemende invloed
overheid door bijv. psychologen.
Ook zorgde de overheid voor sociale zekerheid: uitkeringen. In 1947 was de Noodwet met
minimumloon voor ouderen al ingevoerd door Willem Drees. Later werd dit de Algemene
Ouderdomswet (AOW).
Jaren 50 en 60: sociale wetten voor kwetsbare groepen opgesteld → opbouw
verzorgingsstaat met in 1965 de Algemene Bijstandswet en minimumloon.
→ economische gelijkheid nam toe.
Industrialisatiepolitiek & geleide loonpolitiek + Wirtschaftswunder→ groei Nederlandse
economie.
1959: groot aardgasveld werd aangeboord in Groningen → geld.
● Gunstige ontwikkelingen maakten verzorgingsstaat mogelijk.
Begin jaren 60: geleide loonpolitiek werd losgelaten → lonen omhoog → toenemende
welvaart → consumptiemaatschappij (inkomen aan luxeproducten besteden).
● Mobiliteit nam toe, meer vakanties (buitenland).
, Toch veel woningnood: verwoest door WOII.
● Jaren 50 en 60 → grote nieuwbouwwijken met galerij- en portiekflats: hoogbouw
efficiënt → gevolg: toenemende verstedelijking in forenzensteden / slaapsteden.
Vanaf jaren 50 → door opkomst verzorgingsstaat werden mensen minder afhankelijk van
hun zuil. Door toename vrije tijd en toenemende welvaart waren dominees niet meer nodig.
En door verstedelijking en mobiliteit raakten andersdenkers met elkaar in aanraking
● Ontzuiling en ontkerkelijking.
● Eind rooms-rode regeringen→ wisselende coalities. Politieke partijen konden niet
meer rekenen op hun trouwe kiezers uit eigen zuil. D’66 wilde burgers meer bij de
politiek betrekken en niet de elite. Er kwamen meer (kleine) politieke partijen.
Door toenemende welvaart konden jongeren over meer geld beschikken waarmee ze zich
van de ouderen konden onderscheiden.
● Nozems (vanaf 1955)
○ vooral uit arbeidersgezinnen
○ brommer, vetkuif, leren jack (consumptiemaatschappij)
○ verwaarlozing van normen en waarden
○ buurt onveilig maken en lawaaiig gedrag
● Provo’s (midden jaren 60)
○ studenten en intellectuele jongeren
○ tegen gezag en consumptiemaatschappij saai
○ met humor demonstreren (blanco spandoeken)
● Hippies (midden van the sixties)
○ tegen kapitalisme en materialisme van hun ouders
○ tegen overmaat aan regels en beperkingen → (seksuele) vrijheid
○ harmonie met de natuur (flower power)
○ tegen geweld, discriminatie en burgerlijke samenlevingsvorm.
Jaren 50 en 60 → vrouwen wilden betere maatschappelijke positie. Getrouwde vrouwen
waren handelingsonbekwaam (1956 afgeschaft) en hadden minder wettelijke rechten.
● Korter naar school, geen mannenberoepen, minder universiteit, lager loon,
huishouden en kinderen.
Veranderingen: emancipatie van de vrouw → toenemen onderwijsdeelname.
Tweede feministische golf jaren 60 door verzet ondergeschikte positie met actiegroepen:
● Dolle Mina → positie meisjes en vrouwen verbeteren.
● Man Vrouw Maatschappij → mannen en vrouwen samenwerken aan gelijke kansen
○ Genoeg werk voor de vrouwen door economische groei.
○ Invoering anticonceptiepil veranderde verhouding tussen mannen en vrouwen.
○ Buiten het huwelijk seksuele relaties
○ Echtscheidingswetgeving (1971)→ op eigen benen staan
Woningtekort en slechte economische toestand na WOII
→ door mechanisatie nam werkgelegenheid op landbouw af.
→ boerenjongens emigreerden om bedrijf in het buitenland te starten.
→ ook andere Nederlanders emigreerden (geen huis krijgen, moeite met verzuilde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper simonevinnevander. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.