Dit document bestaat uit een samenvatting van tijdvak 5, de tijd van ontdekkers en hervormers. Deze samenvatting heb je nodig in leerjaar 4 en 5 van de havo. Het heeft me altijd een goede voldoende gegeven!
Succes met leren xx
Geschiedenis tijdvak 5
5.1 Renaissance en humanisme
Renaissance in Italië
De renaissance begon in Italie, dat kwam omdat daar de internationale handel al vroeg op
gang kwam waardoor er veel rijke handelaren waren. Ook was er nog klassiek erfgoed
aanwezig, er stonden dingen vanuit de Romeinse tijd. De paus, kardinalen en bisschoppen
lieten dingen maken in de stijl van de Grieken en Romeinen, zo toonden zij hen bewondering
voor de Klassieke Oudheid.
Humanisme
De middeleeuwse denkwereld was vooral gericht op het geloof en de zorg om een plekje in
de hemel na de dood. Langzaam lieten mensen de leer van de kerk een beetje los en
begonnen ze door onderzoeken de wereld beter te leren begrijppen, deze levenshouding
heet het humanisme. Erasmus was een bekende humanist en wou een bijbel vertaling. De
kerk gebruikte namelijk de Vulgaat, een oude vertaling van de Bijbel. Zo kwam hij er achter
dat er veel vertaalfouten in de Vulgaat stonden en dat bracht de Kerk in gevaar. Klopten dan
de regels van de Kerk wel?
5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden
Wereldbeeld rond 1450
In de late Middeleeuwen werd de handel steeds internationaler. Brugge werd het
knooppunt van de handelsnetwerken. De topografische kaart van het Middellands
Zeegebied was dankzij de handelscontacten behoorlijk gedetailleerd. Die van de wereld nog
niet.
Portugezen gaan voor
De Portugese koningen organiseerden ontdekkingsreizen langs de Afrikaanse kust om een
zeeroute naar Indie te vinden, het gebied waar gewenste Aziatische producten vandaan
kwamen. In 1488 voer Bartolomeus Diaz als eerst om het zuidpunt van Afrika en in 1497
bereikte Vasco da Gama de westkust van India. De portugezen bezetten de kustplaatsen en
elanden en dreven vanuit deze factorijen handel met de inheemse bevolking. Zo veroverde
de Portugezen een belangrijk aandeel in Aziatische producten (zijde, specerijen etc.). De reis
was alleen erg gevaarlijk, ondanks dat beheersten de Portugezen nu over de zeeroute. De
Arabieren en Ottomanen over de landroute naar de Aziatische producten.
Spanje volgt Portugal
De handelaar Christoffel Columbus meende dat hij Indie kon bereiken door naar het Westen
te varen. Hij vroeg om geld bij de Portugese koning maar die wees hem af, de Spaanse
koning en koningin hadden wel interesse. Columbus maakte deze reis in 1492 en na 5 weken
arriveerde hij. Hij noemde de inwoners Indianen omdat hij dacht dat hij in India was. Om een
, oorlog te voorkomen kwam het Verdrag van Tordesillas westelijke helft van de wereld
werd voor Spanje en het oosterlijke helft voor Portugal.
Ondergang van de Azteken
Verarmde Spaanse adel trok naar Amerika opzoek naar rijkdom en geluk, dit werden
conquistadores genoemd, zij trokken gewapend het binnenland in. In 1519 trokken
tientallen conquistadores het gebied van de Azteken binnen, hoogontwikkelde Indianen met
een bloeiende economie. De conquistadores sloten bondgenootschappen met de vijanden
van de Azteken en zo braken er gevechten uit. De Azteken redden het niet vanwege de
modernere wapens van de Spanjaarden. Een groter gevaar was de ziektekiemen die de
Spanjaarden bij zich droegen, waar de Indianen niet bestand tegen waren. Er stierven
massaal Indianen en na 2 jaar gaven zij zich over.
Spanje koloniseert Amerika
De conquistadores kregen grote landgoederen waren de Indianen op moesten werken. Ze
werden helemaal uitgebuit en dat konden de Indianen niet aan. De las Casas ging naar
Amerika en vond dat ze de Indianen moesten sparen door Afrikaanse slaven te laten werken.
Dit leidde tot een nieuwe wet waarin stond dat Indianen ook volwaardige mensen waren,
mits zij Christelijk werden. Helaas ging deze uitbuiting gewoon door. Met behulp van de
trans-Atlantische slavenhandel werden er Afrikaanse slaven naar Amerika gebracht. De
samenleving in Amerika werd ingedeeld op afkomst. Met 2 Europeaanse ouders stond je
bovenaan, gemengd daaronder en helemaal Indiaans stond je daar onder en helemaal
onderaan stonden de slaven.
Gevolgen
Er waren grote gevolgen van de ontdekking van Columbus. Het kostte 90% van de levens van
de Indianen. Ze moesten Christelijk worden maar veel bleven hun eigen goden aanbidden.
Er ontstond een driehoekshandel tusen Europa, Afrika en Amerika. Vanuit Afrika gingen er
slaven naar Amerika. Europa leverde wapens aan Afrika en vanuit Amerika kreeg Europa
Amerikaanse producten zoals tabak, katoen, cacao etc. Ook voer jaarlijks een zilver beladen
vloot van Amerika naar Spanje. Voor Italie was dit allemaal een negatief gevolg omdat de
handel nu vooral over de Atlantische oceaan ging en niet meer over de Middelandse zee,
daardoor werd dit een minder belangrijke handelsroute, dit kostte hen veel geld.
5.3 de kerkhervorming
De kerk rond 1500
Aan het eind van de Middeleeuwen had de kerk een grote invloed. Je moest je aan hen
normen houden, deed je dit niet werd je een ketter genoemd. De paus leidde de Christelijke
gemeeschap. De paus had veel macht en dit ging in tegen de soberheid van het
Christendom, dit leidde dan ook tot veel kritiek. De paus wou de Sint-Pieter laten bouwen in
Rome. Daarom verkocht hij aflaten een ‘ticket’ naar de hemel. Dit zorgde ook voor kritiek.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marleegroeneveld. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
