Economie
Hoorcollege 1
Hoe meet je rijkdom van mensen? De waarden van hun bezittingen, waaronder bankrekeningen,
huizen, aandelen etc. Des te meer mensen verdienen, des te welvarender ze zijn, des te groter de
rijkdom
Welvaart: meet je door naar het inkomen te kijken. Welvaart meet je door te kijken naar BBP per
hoofd van de bevolking.
4 sectoren in de economie: Bestedingen:
1. Consumenten/gezinnen Consumptie
2. Bedrijven/producenten Investeren
3. Overheid Overheidsbestedingen
4. Buitenland Export - import
Economische groei
Het Bruto Binnenlands Product (BBP) wordt bepaald door consumptie, investeringen,
overheidsuitgaven, export en import.
Het BBP is dus wat wij met zijn allen in Nederland produceren aan goederen en diensten. Bij de
stijging van het BBP is er dus sprake van economische groei.
Conclusie: economische groei wordt dus bepaald door consumptie, investeringen,
overheidsuitgaven, export en import.
Hogere economische groei leidt tot:
- Hogere productie, meer mensen aan het werk
- Dus meer verdienen, hogere welvaart
- Overheid meer belasting, dus meer geld voor…
Internationale handel: bedrijven uit het ene land verkopen producten/diensten aan bedrijven in een
ander land ( = export)
Export: goederen of diensten gaan van land A naar land B, het geld gaat van land B naar land A
Vakantie naar Spanje = import (Spanjaarden profiteren van jouw geld)
Totale export van alle landen in de wereld = totale import van alle landen in de wereld
Belangrijke NL exportproducten:
- Zuivelproducten, bloemen, bloembollen
- Groente (vooral tomaten) / fruit / tuinbouwproducten
- Eieren / vlees
- Bier
- Aardgas
,Voordelen van vrije internationale handel:
1. Producten uit ander land goedkoper of beter dan zelf maken. Of een land bezit die producten
niet of niet voldoende
NL: tropische producten, speelgoed, aardolie
2. Meer keuze voor de klant, meer concurrentie
Voordeel 1: prijzen blijven laag
Voordeel 2: bevordert technologische vernieuwingen, streven naar betere kwaliteit enz.
3. Wint een land de concurrentiestrijd: dan stijgt de export en daardoor het BBP
economische groei neemt toe
Conclusie: een land kan pas importeren als het land ook wat te exporteren heeft. Je hebt geld nodig
door export om je import te kunnen bekostigen
Ideale situatie voor een individueel land:
1. Vrij kunnen exporteren naar andere landen
2. Zelf de import reguleren (=protectie)
In deze situatie is geen vrije internationale handel.
4 manieren om je eigen economie te beschermen (door WHO):
1. Invoerheffingen (= invoerrechten)
2. Invoerquota
3. Subsidies
4. Productvoorschriften opstellen
,Werkcollege 1
Er is sprake van recessie, als de economische groei 2 kwartalen achter elkaar negatief is. Negatieve
groei is de afname van het BBP
Arbeidsproductiviteit: of gemiddelde arbeidsproductiviteit is de hoeveelheid productie die per
tijdseenheid wordt geproduceerd door één arbeider. Vaak wordt het ook gemeten door per arbeider
de toegevoegde waarde te nemen. Is belangrijk om de lonen sneller te laten stijgen
Stijgen van lonen is afhankelijk van:
1. Stijging van de arbeidsproductiviteit (hogere arbeidsproductiviteit, hoger loon mogelijk)
2. Stijging van de inflatie (= stijging van de prijzen koopkrachtbehoud)
3. Loonaandeel (arbeidsintensief < > kapitaalintensief)
Welvaart kijk je naar BBP per capita (hoofd van de bevolking)
Je kijkt niet alleen naar het BBP per capita (welvaart), maar ook naar de levensverwachting en het
opleidingsniveau (welzijn). Je meet het met de Human Development Index.
Conjunctuur: de economie is een golfbeweging. Dus de schommelingen van de bestedingen rondom
de productiecapaciteit (trend).
CBS (Centraal Bureau van Statistiek): doet onderzoek naar dingen die al gebeurt zijn
CPB (Centraal Plan Bureau): doet voorspellingen naar de toekomst (prognoses)
Voorbeelden van consumptie (uitgaven door de huishoudens):
- Bestedingen bij supermarkt
- Bestedingen online
- Vakanties
- Theater- of bioscoopbezoek
- Restaurantbezoek
Voorbeelden van investeringen (daling in coronatijd):
- Het aanschaffen van kapitaalgoederen (zoals: panden, fabrieken, machines, boten,
vrachtwagens, voorraden etc.)
Voorbeelden overheidsbestedingen (ligt gestegen in coronatijd):
- Lonen ambtenaren - Gezondheidszorg
- Overheidsinvesteringen - Milieu
- Leger, politie - Sociale zorg
- Onderwijs - Steunpakketten
Voorbeelden export en import, export van:
- Agrarische producten - Fietsen
- Chemische producten - Waterwerken (baggeren, aanleggen dijken etc.)
- Staal - Entertainment (Big Brother, The Voice of Holland)
Klaas Knot: directeur Nederlandse Bank
, Hoorcollege 2
WTO – World Trade Organisation: werd opgericht in 1995. De taken van de WTO zijn:
- Bevordering van internationale handel
- Beslechting van handelsconflicten
- Opheffing van handelsbarrières, ze willen vrijhandel
Nadelen van (te) vrije handel:
- Een land kan steeds afhankelijker wordt voor bepaalde producten van andere landen. Voor
essentiële producten zoals voedsel of energie is dat niet wenselijk
- Wanneer bepaalde sectoren in de economie niet kunnen concurreren met het buitenland,
gaan die bedrijven failliet. Dat kan veel banen kosten.
- De productieregels zijn niet in alle landen gelijk. Zo mogen boeren in de VS genetisch
gemanipuleerde gewassen gebruiken, wat wij in Europa gevaarlijk vinden
Door vrijhandel zouden die producten toch op de Europese markt komen
Er zijn 4 manieren om de eigen economie te beschermen:
1. Invoerheffingen (= invoerrechten)
Hierdoor wordt het product duurder en zijn mensen sneller geneigd lokale producten te
kopen. Voorbeeld: importeurs uit EU importeren zonnepanelen uit China. Landen EU heffen
invoerbelasting van 50% bij de importeur. Hierdoor worden de Chinese zonnepanelen
duurder. Hierdoor worden onze eigen zonnepanelen goedkoper en meer verkocht.
Nederlandse producenten van zonnepanelen kunnen hierdoor ook beter concurreren.
2. Invoerquota
Je beperkt de hoeveelheid die je invoert. Buitenlandse producten zijn goedkoper dan eigen
producten. Er zit een maximum op de te importeren hoeveelheid producten uit het
buitenland. Klanten zijn ook aangewezen op duurdere eigen producten. Anders: aanbod
producten wordt beperkt, daardoor blijft de prijs stabiel. Dat is in het voordeel van
binnenlandse producent.
3. Subsidies
Een binnenlands bedrijf ontvangt subsidie. Hierdoor kan het bedrijf goedkoper produceren.
Het bedrijf kan hierdoor beter concurreren met buitenlandse concurrenten.
4. Productvoorstellen opstellen
Een land stelt eisen aan producten op gebied van milieu, veiligheid, gezondheid.
Buitenlandse bedrijven kunnen niet aan die eisen voldoen. Binnenlandse bedrijven kunnen
hier wel aan voldoen, hierdoor hebben zij een voordeel. Voorbeeld: hormoonvlees
Wanneer eventueel wel protectionistische maatregelen toegestaan?
= markt corrigerend handelsbeleid)
1. Bescherming van werkgelegenheid: met behulp van protectionistische maatregelen kan de
overheid een industrie beschermen tegen buitenlandse concurrentie, zodat de
werkgelegenheid behoud blijft.
2. Bescherming van het milieu: stel dat een binnenlands bedrijf een veel minder grote vervuiler
van het milieu is dan haar buitenlandse concurrenten. Invoering van een importbeperkende
