Probleem 6 Ondernemingsrecht over bestuurdersaansprakelijkheid (intern en extern), verweermiddelen (decharge), feitelijk leidinggevende, commissarissen, aansprakelijkheid rechtspersoon als bestuurder en verschil tussen rechtspersonen
KVHO H7 + RVO 5.3 + BV/NV nr 47, 48, 72 + Asser 4.1.V, 6.7-8, 7.4 + Sarper + Poot/ABP +
Staleman/Van de Ven + Panmo + Berghuizer Papierfabriek + Ontvanger/Roelofsen +
Nutsbedrijf/Westland + Willemsen/NOM + Verify + Tulip Air + Kampschröer/Le Roux +
Geocopter + Transportbedrijf
1. Wanneer kunnen bestuurders aansprakelijk worden gesteld?
De bestuurstaak is een aangelegenheid van de gezamenlijke bestuurders; iedere bestuurder
is verantwoordelijk voor het behoorlijk vervullen van de bestuurstaak (= collectief/collegiaal
bestuur).
Willemsen/NOM: hoge drempels bestuurdersaansprakelijkheid
Het belang van de vennootschap en de daaraan verbonden onderneming is gediend met het
opwerpen van hoge drempels voor bestuurdersaansprakelijkheid. Als een bestuurder om het
minste of geringste aansprakelijk is, zal hij geen risico’s meer nemen. Het is in het belang van
de vennootschap als een bestuurder overwogen risico’s neemt (anders komt de
onderneming stil te staan).
Interne aansprakelijkheid 2:9: bestuurder tegenover vennootschap (ook van toepassing op
commissarissen ex 2:259). Dit artikel is van dwingend recht (zie 2:25) en kan dus niet van
tevoren IA uitsluiten. Wel kan de vordering o.g.v. 2:9 afstuiten o.b.v. verleende decharge.
Externe aansprakelijkheid: bestuurder tegenover anderen dan de vennootschap (= derde).
Interne aansprakelijkheid
2:9: elke bestuurders is tegenover de rechtspersoon gehouden tot een behoorlijke
taakvervulling en verantwoordelijkheid voor de algemene gang van zaken. Taak = alle
bestuurstaken die niet krachtens de statuten aan een andere bestuurder zijn toebedeeld.
Algemene gang van zaken = strategische en financiële beleid van de vennootschap.
In de visie van de wetgever is het vervullen van bestuurstaken een collectieve
verantwoordelijkheid: 2:9 lid 2 roept een hoofdelijke aansprakelijkheid van bestuurders in
het leven bij onbehoorlijke taakvervulli2ng, tenzij de aangesproken bestuurder kan aantonen
dat hem geen ernstig verwijt kan worden gemaakt en dat hij er alles aan heeft gedaan om de
gevolgen af te wenden (= zware bewijslast i.v.m. idee van collectiviteit).
Staleman/Van de Ven: ‘ernstig verwijt’
Voor aansprakelijkheid o.g.v. 2:9 is vereist dat een bestuurder een ernstig verwijt van
onbehoorlijk bestuur kan worden gemaakt. na dit arrest is dit opgenomen in het artikel.
Ernstig verwijt: bestuurder heeft niet gehandeld overeenkomstig ‘het inzicht en de
zorgvuldigheid die mogen worden verwacht van een bestuurder die voor zijn taak berekend
is en deze nauwgezet vervult.’
Berghuizer Papierfabriek: handelen in strijd met bepaling die vennootschap beschermt
Handelingen in strijd met wettelijke/statutaire regels die de vennootschap beogen te
beschermen zullen in het algemeen tot aansprakelijkheid leiden. Zoals transactie verrichten
zonder de daarvoor statutair vereiste goedkeuring van de RvC. Maar de bestuurder kan zich
hier wel tegen verweren.
Nutsbedrijf/Westland: omzeiling 2:9, altijd ernstige verwijtbaarheid vereist
Hof stelde dat 2:9 als lex specialis (strengere maatstaf) niet kon worden omzeild door o.g.v.
6:162 (ruimere maatstaf) te procederen. HR stelde dat het Hof eerst had moeten bezien of
OD van de bestuurder jegens de vennootschap kon worden aangenomen en vervolgens pas
, had moeten beoordelen wat de in 2:9 neergelegde maatstaf meebrengt. De maatstaf van
2:9 kleurt dus de toerekeningsmaatstaf van 6:162 lid 3. Van bestuurdersaansprakelijkheid
o.g.v. 6:162 kan pas sprake zijn als sprake is van een ernstig verwijt.
Winstuitkering 2:216 lid 3
Bestuurders die goedkeuring verlenen aan uitkering van winst terwijl zij wisten/behoorden
te voorzien dat de bv na zo’n uitkering zijn schuldeisers niet meer zou kunnen betalen, zijn
jegens de vennootschap aansprakelijk (hoofdelijk) voor het tekort dat door de uitkering is
ontstaan. Dit wordt bepaald a.d.h.v. de ‘uitkeringstest’.
Afgeleide schade
Poot/ABP: de aandeelhouder heeft geen eigen recht op schadevergoeding. In plaats daarvan
dient de vennootschap de schade vergoed te krijgen. Hiermee wordt de schade bij de
aandeelhouder (waardedaling) ook weggenomen. Uitzondering: als er specifiek jegens de
aandeelhouder (≠ vennootschap) onrechtmatig is gehandeld.
2. Kunnen de bestuurders zich verweren?
Disculpatie is ook een mogelijkheid om je te verweren
Decharge (IA)
De AVA kan het bestuur decharge (kwijting) verlenen voor het gevoerde beleid. Als decharge
is verleend, kan het bestuur niet meer door de vennootschap aansprakelijk gesteld worden
voor het gevoerde beleid. Zijn alle aandeelhouders van een bv ook bestuurder, dan strekt
vaststelling van de jaarrekening tot kwijting van het bestuur als de statuten hierover niet iets
anders bepalen (2:210 lid 5). In alle andere gevallen strekt vaststelling van de jaarrekening
niet tot decharge (2:210 lid 3). De AVA moet in dat geval een afzonderlijk dechargebesluit
nemen. Dit is altijd het geval bij de nv (2:101 lid 3).
Beperkingen decharge
(1) Een bestuurder kan decharge alleen inroepen tegen de vennootschap zelf, niet
tegenover de schuldeiser. Decharge beschermt dus alleen tegen interne
aansprakelijkheid. Dat is ook logisch omdat een dechargebesluit namens de
vennootschap wordt genomen. Over anderen (derden) heeft een vennootschap niks
te zeggen.
(2) Staleman/Van de Ven: het bestuur kan alleen een beroep doen op decharge t.a.v.
feiten die uit de jaarrekening blijken of op een andere manier bekend zijn gemaakt
aan de AVA. Als een bestuurder een greep doet uit de kas en dit niet meldt, kan hij
zich dus niet beroepen op decharge. De vennootschap wist op het moment dat de
decharge werd verleend namelijk niet dat de fraude was gepleegd.
3. Kan een feitelijk leidinggevende worden aangesproken?
Interne aansprakelijkheid bij winstuitkering
2:216 lid 4: de vennootschap kan ook bestuurders aanspreken die het beleid hebben
(mede)bepaald.
Externe aansprakelijkheid bij faillissement
2:248 lid 7: de curator kan niet alleen de formele bestuurders maar ook degene die het
beleid heeft (mede)bepaald als ware hij bestuurder aanspreken. Bijv. de enig aandeelhouder
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jolijnschouten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
