Arbeidsverhoudingen
1. Privaatrechtelijke (arbeidsovereenkomst, art 7:610 BW)
2. Overeenkomst van opdracht
3. Aanneming van werk
1. Privaatrechtelijke arbeidsovereenkomst
Wanneer is er sprake van een arbeidsovereenkomst (art. 7:160 BW) en welke rechten vloeien hieruit voort?
Definitie arbeidsovereenkomst: De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst waarbij de ene partij, de
werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid
te verrichten.
Definitie: art. 7:610 BW
Twee partijen
Verrichten arbeid
Tegen loon
In dienst (hiërarchische verhouding)
Gedurende zekere tijd
Gezagsverhouding
Totstandkoming arbeidsovereenkomst
Aanbod en aanvaarding (art. 6:217 BW)
Minderjarigen: art. 3:1-3:5 Arbeidstijdenwet (ATW) en 7:612 BW
Vanaf 12 jaar: alternatieve sancties buiten schooltijd
Vanaf 13 jaar: niet-industriële lichte arbeid buiten schooltijd
Vanaf 14 jaar: lichte arbeid naast en in samenhang met het onderwijs
Vanaf 15 jaar: bezorging van ochtendkranten buiten schooltijd
Onder de 16 jaar: onbekwaam (alleen met toestemming). Verbod kinderarbeid
16 tot 18 jaar: volledig bekwaam
Minderjarigen
Indien de werknemer onder de 18 jaar is, maar wel boven de 16, dan beschouwt de wet hem als volledig
bekwaam om een arbeidsovereenkomst aan te laten gaan. Een onbekwame minderjarige (iemand onder de
16), kan ook een geldige arbeidsovereenkomst sluiten. De wettelijke vertegenwoordigers kunnen dit echter
aanvechten en de overeenkomst op grond van de onbekwaamheid vernietigen. Doen zij dit niet binnen 4
weken nadat de onbekwame minderjarige is komen werken, dan worden zij geacht om toestemming te geven.
2. Overeenkomst van opdracht (opdracht en aanneming van werk)
2 andere overeenkomsten tot het verrichten van werk, te weten de opdracht (met als variant de
freelanceovereenkomst) en de aanneming van werk. Zij onderscheiden zich met name van de
arbeidsovereenkomst door het ontbreken van een gezagsverhouding. Opdrachtnemers en aannemers werken
voor eigen risico: zij krijgen geen vast loon en kunnen winst maken, maar ook verlies lijden (zzp’ers).
Opdracht
De overeenkomst van opdracht is gedefinieerd in titel 7.7 BW (art. 7:400 BW). Bij deze overeenkomst verbindt
de opdrachtnemer zich jegens de opdrachtgever om buiten arbeidsovereenkomst werkzaamheden te
verrichten. Bij een opdracht kan je denken aan de advocaat die de behartiging van de belagen van een cliënt op
zich neemt. De advocaat heeft gewoonlijk nog vele andere cliënten (opdrachtgevers). Tegenwoordig komt het
wel voor dat een advocaat in dienstverband werkt voor bijvoorbeeld een bedrijf of vakbond. In dat geval is er
dus geen sprake van overeenkomsten van opdracht, maar van een arbeidsovereenkomst.
Ander voorbeeld: de art met een particulieren praktijk werkt op basis van overeenkomsten van opdracht voor
patiënten (behandelingsovereenkomsten, art. 7:446 BW). Een zelfstandige arts of maatschap van artsen kan
,ook aan een ziekenhuis zijn verbonden, maar deze artsen zijn nog steeds ‘eigen baas’. Pas als de arts in dienst
treedt van een dergelijke maatschap of direct bij het ziekenhuis, ontstaat een arbeidsovereenkomst. De
patiënten sluiten dan behandelingsovereenkomsten met het ziekenhuis en niet met de arts zelf.
Freelanceovereenkomsten: dit komt bijvoorbeeld voor in de media (presentatoren voor radio, tv, artiesten,
journalisten en fotografen). Een dergelijke overeenkomst kan de basis zijn voor opdrachtverlening. Het is
echter ook mogelijk dat er sprake is van een verkapte arbeidsovereenkomst. Naarmate iemand regelmatiger
werkt voor een vaste opdrachtgever zal dit laatste eerder het geval zijn.
3. Aanneming van werk
De overeenkomst van aanneming van werk is geregeld in titel 7.12 BW (art. 7:750-769). Bij deze overeenkomst
verbindt de aannemer zich jegens de aanbesteder om een bepaald werk van stoffelijke aard tot stand te
brengen. Denk aan een aannemer die de bouw van een huis op zich neemt tegen een tevoren vastgestelde
aanneemsom.
Wat betreft de verhouding ten opzichte van de arbeidsovereenkomst geldt bij de aanneming van werk
wezenlijk hetzelfde als bij de overeenkomst van opdracht: bepalend is dat de gezagsverhouding ontbreekt. Een
aannemer kan natuurlijk wel op arbeidsovereenkomst werkzaam zijn, als hij in dienst treedt van een
bouwbedrijf. Hij zal dan de uitvoerder worden en bij opdrachten zal het bouwbedrijf juridisch bezien als
aannemer overeenkomsten sluiten en het ondernemersrisico dragen.
Arbeidsbemiddeling
Arbeidsmiddeling is er om te bevorderen dat werkgevers die personeel zoeken en werkzoekenden elkaar
vinden. Er zijn instellingen die zich hiermee bezighouden. Hier moet onderscheid worden gemaakt tussen de
openbare en de particuliere arbeidsbemiddeling.
Openbare arbeidsbemiddeling: vindt plaats via divisie Werkbedrijf van het Uitvoeringsinstituut
werknemersverzekering (UWV). Het is een zelfstandig bestuursorgaan. Organisatie wordt gefinancierd uit
de algemene middelen en uit heffingen op werkgevers en werknemers. Dienstverlening is kosteloos.
Werkzoekenden die een uitkering ontvangen zijn verplicht om zich in te schrijven.
Particuliere arbeidsbemiddeling: is in beginsel vrij. Dit maakt het mogelijk dat bijvoorbeeld commerciële
‘headhunters’ functioneren op de arbeidsmarkt, maar ook niet op winst gerichte banenpools van een
bedrijfstak. Het is allemaal geregeld in de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi). De
wet stelt 2 belangrijke voorwaarden waaronder deze organisaties kunnen bemiddelen:
o Het betaalverbod: van de werkzoekende mag geen betaling worden gevraagd voor deze diensten
o Het onderkruipersverbod: tijdens een collectief conflict bij een werkgever mogen geen vervangende
arbeidskrachten worden gestuurd.
Arbeidsrelaties en de verschillen
Arbeidsovereenkomst bepaalde tijd
o Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd is een contract dat je voor een specifieke periode afsluit.
Dit wordt ook wel een tijdelijk contract genoemd. (Artikel 667, WB)
Arbeidsovereenkomst onbepaalde tijd
o Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd betekend dat er een arbeidsovereenkomst is waarin
niet bepaald is wanneer deze eindigt. (Artikel 667, WB)
Flexibele arbeidsrelaties:
o Deeltijdwerk
o Oproepwerk= houdt in dat de werknemer alleen komt werken indien de werkgever aangeeft werk
beschikbaar te hebben. Er wordt soms een minimaal/maximaal aantal te werken uren afgesproken
(min/max-contract), soms wordt er geen enkele garantie op werk geboden (nulurencontract). Het is
een arbeidsovereenkomst waarvan de omvang niet is vastgelegd als 1 aantal uren per maand of jaar,
ofwel waarbij de werknemer geen recht heeft op loon indien hij de overeengekomen arbeid niet
heeft verricht.
o Thuiswerk= kan op 2 manieren gebeuren:
Zelfstandige arbeid: de thuiswerker heeft een eigen bedrijf en werkt als regel voor verschillende
opdrachtgevers op basis van overeenkomsten van opdracht.
, Arbeid in ondergeschiktheid: de thuiswerker werkt in een situatie die te vergelijken is met die van
een gewone werknemer i dienst van de onderneming, met als enige verschil dat het werk thuis
wordt verricht.
Bepalen voor het onderscheid tussen deze 2 varianten is of er sprake is van een gezagsverhouding
in de zin van artikel 7:610 BW.
o Uitzendwerk: de uitzendkracht wordt door een uitzendbureau naar een onderneming (de inlener)
gestuurd om daar werkzaamheden te verrichten. Gaat om zeer flexibele arbeid die kort duurt en snel
kan worden beëindigd. Bestaat een driehoeksrelatie tussen uitzendkracht, uitzendbureau en inlener.
De uitzendkracht heeft een overeenkomst met het uitzendbureau, maar werkt voornamelijk onder
leiding en toezicht van de inlener. De relatie tussen uitzendkracht en uitzendbureau wordt
beschouwd als arbeidsovereenkomst, waarbij het uitzendbureau het loon betaalt en sociale premies
en loonbelasting afdraagt.
Varianten op uitzendwerk zijn detachering en payrolling
Bij detachering gaat het om het uitzenden van een werknemer door een vast werkgever. Geen
uitzendovereenkomst aan de orde. De ene werkgever leent zijn werknemer uit aan de andere, zonder dat die
eerste werkgever van uitzenden zijn hoofdtaak maakt.
Bij payrolling wordt een werknemer niet aangetrokken door een uitzendwerkgever, maar komt hij wel op de
loonlijst van een ander bedrijf dan waar hij zijn werkzaamheden verricht, namelijk het payrollbedrijf. Reden
hiervoor kan zijn dat de inlener niet de werkgeversrol op zich wil nemen.
Voordelen van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd:
Werknemer:
Kan gezien worden als een verlengde proefperiode waardoor de werknemer kan zien of deze baan echt
geschikt is en bevalt.
Werkgever:
De werkgever hoeft geen ontslagvergunning aan te vragen.
Er geldt geen opzegtermijn.
Kan gebruikt worden als verlengde proefperiode. De werkgever kan een tijdelijk in dienst nemen en
uiteindelijk een vaste aanstelling aanbieden.
Nadelen van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd:
Werknemer:
Geen zekerheid op een vaste baan met een vast inkomen.
Een tijdelijk contract kan na de proefperiode niet tussentijds opgezegd worden (tenzij hier onderling
afspraken over zijn gemaakt).
Werkgever:
Er zit een maximum aan contracten voor bepaalde tijd, dit geldt in het geval 3 opeenvolgende contracten
voor onbepaalde of dan wel in het geval langer dan 3 jaar werkzaam bij de werkgever.
De WW-premie is hoger (indien de werknemer 21 jaar of ouder is).
Een tijdelijk contract kan na de proefperiode niet tussentijds opgezegd worden (tenzij hier onderling
afspraken over zijn gemaakt).
Voordelen van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd:
Werknemer:
Een werknemer kan niet zomaar zonder gegronde reden ontslagen worden.
Zekerheid van een vaste baan met vast inkomen voor een langere periode.
Het afsluiten van een hypotheek wordt vergemakkelijkt.
Werkgever:
Bij weinig personeel kan een werkgever met het aanbieden van een contract voor onbepaalde tijd snel aan
nieuw personeel komen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Maureen28. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
