Week 1: Grondslagen van het bestuursprocesrecht en
bevoegdheidsverdeling
Boek, hoofdstuk 1:
Een belangrijke procedure voor het oplossen van bestuursrechtelijke geschillen is het
bezwaar en beroep tegen besluiten van bestuursorganen. De bestuursrechter is bevoegd
om te oordelen over beroep tegen de besluiten van bestuursorganen, ogv. art. 8:1 Awb. Het
uitgangspunt is dat de bestuursrechter zich alleen over besluiten buigt. Bij beschikkingen en
c-bas is de bestuursrechter bevoegd, bij avv en beleidsregels niet (8:3 Awb).
Een verbreding van de bevoegdheid vormt het oordelen over het niet nemen van een besluit
(6:2) en de last onder bestuursdwang en bestuurlijk rechtsoordeel.
Om met verschillende hoogste bestuursrechters toch rechtseenheid te waarborgen is de
grote kamer opgericht (8:10a vierde lid Awb). Hier hebben 5 rechters zitting uit alle hoogste
rechtscolleges.
Een ander instrument is de conclusie, deze staat in art. 8:12a Awb. Dit vormt een advisering
over de rechtsvorming en rechtseenheid.
In hoofdstuk 9 van de Awb gaat het over hoe de overheid met klachten moet omgaan.
Iedereen heeft de bevoegdheid om een klacht in te dienen ogv art. 9:1 Awb. Als de klager
zich niet in de conclusies van het bestuursorgaan kan vinden, kan hij zich wenden tot de
ombudsman uit hoofdstuk 10. De klachtprocedure gaat over iemand die het niet eens is met
hoe hij behandeld is, maar waar geen bezwaar of beroep voor openstaat omdat het geen
besluit betreft.
Ook in het bestuursrecht kan er gebruik gemaakt worden van alternatieve
geschilbeslechting. Het gaat dan bijvoorbeeld om een schikking.
Bij de invoering van de Awb is de keuze gemaakt dat het bestuursprocesrecht zich vooral
richt op individuele rechtsbescherming als primair doel. Toch zijn er ook kenmerken van
handhaving van het objectieve recht te vinden. De laatste jaren is er een tendens van
rechtsbescherming naar geschilbeslechting, met als doel een definitieve beëindiging
(finaliteit).
Beginselen van rechtsbescherming:
Allereerst is art. 6 EVRM van belang. Er zijn 7 beginselen van rechtsbescherming:
1. Onafhankelijk en onpartijdig gerecht, bij wet ingesteld
2. Aan de rechtspraak moet een bestuurlijke heroverweging zijn voorafgegaan
a. art. 7:1 lid 1 Awb
3. Er moet rechtspraak in 2 feitelijke instanties bestaan
a. mogelijkheid hogere rechter
4. De rechtsbescherming moet toegankelijk zijn
a. begrijpelijk, niet te duur, doorverwijzen
5. De rechtseenheid en rechtsontwikkeling moeten worden gewaarborgd
6. De rechtsbescherming moet effectief en tijdig zijn
, a. beslissingstermijnen, schorsing, versnelde of vereenvoudigde behandeling,
bestuurlijke lus
7. De rechtsbescherming moet efficiënt zijn
Beginselen die op afzonderlijke rechtsbescherming van toepassing zijn:
1. onpartijdigheid
a. voor bezwaar en beroep: art. 2:4 lid 1 Awb
2. ongelijkheidscompensatie
a. rekening houden met bijvoorbeeld expertise of financiële middelen.
bijvoorbeeld aanvullen van de rechts- of feitelijke gronden. (7:11 en 8:69)
3. hoor en wederhoor
4. openbare behandeling
a. art. 8:62 Awb
5. openbare en gemotiveerde uitspraak
a. art. 8:78 Awb (uitgangspunt), 8:67 (mondelinge), 8:77 (schriftelijke), 7:12
(bezwaar) en 7:26 (administratief beroep)
6. tijdige behandeling
Boek, hoofdstuk 2:
Wie de bestuursrechter is valt op te maken uit art. 112 Gw jo. art. 2 RO. Daaronder vallen
bijvoorbeeld niet de Afdeling of CBb. In combinatie met art. 1:4 Awb kan er dus
geconcludeerd worden dat er onafhankelijke, bij wet ingestelde organen zijn die niet tot de
rechterlijke macht behoren.
Art. 112 Gw geeft geen inperking van de competentie van de rechterlijke macht. Het blijft ook
bevoegd als er sprake is van een geval die ogv art. 112 lid 2 Gw is opgedragen aan een
gerecht dat geen deel uitmaakt van de rechterlijke macht.
Bestuursrechtelijke rechtsbetrekking kunnen worden voorgelegd aan een gerecht uit art. 112
lid 2 Gw. Deze rechtsbetrekking gaat in ieder geval om de uitoefening van openbaar gezag,
de uitoefening van exclusieve bevoegdheden en rechten. Alle bestuursrechters zijn bevoegd
om over besluiten te oordelen. Daarmee is de bestuursrechter niet competent voor het
behandelen van privaatrechtelijke rechtshandelingen.
Volgens art. 112 Gw is de aard van de rechtsbetrekking doorslaggevend voor de
competentie van bestuursrechters die niet tot de rechterlijke macht behoren.
Art. 8:1 Awb bepaalt dat een belanghebbende tegen een besluit beroep kan instellen bij de
bestuursrechter.
Er zijn twee soorten systemen van bestuursrechtspraak. De eerste is de algemene
bestuursrechtspraak waarbij art. 8:6 Awb het uitgangspunt is. Ten tweede is er het systeem
van bijzondere bestuursrechtspraak, dat gaat over besluiten waartegen bij een andere
gerecht dan de rechtbank een beroep moet worden ingesteld.
In de bevoegdheidsregeling bestuursrechtspraak (Bb), staan alle uitzonderingen op de
hoofdregel.
De bevoegdheid van de rechtbank berust op art. 8:1 jo 8:6 lid 1 Awb jo. art. 43 RO. Art. 8:7
Awb geeft geen uitsluitsel over de relatieve bevoegdheid van de rechtbank.
Als het beroep een besluit betreft van de provincie, gemeente of waterschap dan is de
rechtbank binnen het rechtsgebied waarvan het bestuursorgaan zijn zetel heeft bevoegd. Als
een beroep niet in deze categorie valt is de rechtbank in de woonplaats van de indiener
bevoegd. Als er een beroep wordt ingesteld rondom hetzelfde besluit met personen uit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper danielle1908. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.