2.1 ~ Sigmund Freud.
De Oostenrijker Sigmund Freud (1856-1939) is de grondlegger van de psychoanalyse, een
psychologische stroming die vooral geïnteresseerd is in de innerlijke belevingswereld, zoals
gevoelens, impulsen en fantasieën.
Freud stelde dat de persoonlijkheid zich gedurende de kindertijd vormt en volgens hem
doorlopen kinderen dan ook een aantal fasen die vormend zijn voor hun persoonlijkheid en
(toekomstig) gedrag. De term ‘seks’ moet je ruim opvatten; Freud zag dit niet alleen als
geslachtsgemeenschap, maar alles wat het lichaam plezier verschaft.
Psychoseksuele ontwikkelingstheorie:
Freud onderscheidde binnen zijn psychoseksuele ontwikkelingstheorie vijf fasen die
kinderen doorlopen.
● De orale fase vangt aan zodra een kind geboren is en duurt tot zo’n 21 maanden. In
deze fase is het kind vooral geïnteresseerd in orale bevrediging.
● De anale fase start na 21 maanden en duurt tot een jaar of 3. Het kind is
geïnteresseerd in anale bevrediging en zoekt dit op door zijn ontlasting op te houden,
dan wel te laten gaan (vasthouden-loslaten).
● De fallische fase zet in rond het derde levensjaar. Er ontstaat interesse in de
geslachtsdelen en het kind wordt nieuwsgierig naar het eigen lichaam.
● Vanaf 6 jaar betreden kinderen de latentiefase. Het kind gaat minder egocentrisch
denken en is vooral gefocust op het verwerven van kennis.
● De genitale fase vangt aan rond het twaalfde levensjaar en duurt tot aan de
volwassenheid. In deze fase leeft de geslachtsdrift weer op en seksuele interesses
ontstaan.
Als er iets misgaat tijdens een specifieke fase ontstaat er volgens Freud fixatie; dan blijft
gedrag steken op een eerder ontwikkelingsniveau, omdat het ‘conflict’ in die fase niet is
opgelost.
Tegenstanders:
De psychoseksuele ontwikkelingsfasen die Freud onderscheidde, kwamen hem op veel
kritiek te staan. Er is geen bewijs gevonden voor alle stellingen en daarbij baseerde Freud
zijn bevindingen voornamelijk op mannelijke Oostenrijkers uit de rijke middenklasse die
binnen een streng milieu werden opgevoed.
2.2 ~ Erik Erikson.
De Duitse psychoanalyticus Erik Erikson (1902-1994) bouwde voort op de ideeën van Freud
en ontwikkelde een psychosociale ontwikkelingstheorie van de gehele levensloop.
Kijk op de menselijke ontwikkeling:
Eriksons gedachtegoed is deels geïnspireerd door de ideeën van Freud. Dat is niet zo
verwonderlijk, gezien hij in de leer was bij diens dochter. Toch ontwikkelde hij een volledig
nieuwe theorie. Daar waar Freud zijn kennis vooral haalde uit de behandelsessies met
volwassenen, putte Erikson zijn ervaringen uit jonge mensen die nog een hele toekomst
hadden.
, Psychosociale ontwikkelingstheorie:
Volgens Erikson bestaat het leven uit acht opeenvolgende levensfasen. Binnen ieder van
deze acht levensfasen dient er gewerkt te worden aan een verdere uitbouw van de
psychosociale identiteit. Elk begin van een nieuwe fase wordt gemarkeerd door een crisis,
conflict of uitdaging die het hoofd geboden moet worden opdat men zich optimaal verder kan
ontwikkelen.
Stadium Leeftijd Crisis/conflict/uitdaging
Babytijd 0 - 18 maanden Fundamenteel vertrouwen vs. wantrouwen
Peutertijd 18 maanden - 3 jaar Autonomie vs. schuld, schaamte
Kleutertijd 3 - 5/6 jaar Initiatief vs/ schuld
Basisschoolleeftijd 6 - 12 jaar Vlijt vs. minderwaardigheid
Adolescentie 12 - 18 jaar Identiteit vs. rolverwarring
Jongvolwassenheid 18 - 35 jaar Intimiteit vs. isolatie
Middenvolwassenheid 35 - 70 jaar Generativiteit vs. stagnatie
Ouderdomsfase 70 jaar - dood Integriteit vs. wanhoop
Vaak wordt verondersteld dat een crisis te allen tijde opgelost moet worden omdat men
anders niet door kan naar de volgende fase. Dit is echter een misconceptie. Erikson
veronderstelde namelijk dat we gestuurd worden door biologische rijping en sociale
verwachtingen op een bepaald moment in het leven.
Steun en kritiek:
De theorie van Erikson kreeg van alle kanten veel steun, zelfs van wetenschappers die
sceptisch stonden tegenover de psychoanalyse. Toch was er ook kritiek op de
psychosociale ontwikkelingstheorie. Zo zou deze zich meer richten op mannen dan op
vrouwen en de vraag blijft in hoeverre de theorie universeel toepasbaar is gezien sommige
aspecten die Erikson beschreef cultuurgevoelig zijn.
De ontwikkelingspsycholoog James Marcia kwam als eerste met een alternatieve visie, door
duidelijk afgebakende identiteitsstatussen te onderscheiden onder adolescenten.
2.3 ~ Jean Piaget.
De Zwitserse Jean Piaget (1896-1980) wordt gezien als een van de belangrijkste
ontwikkelingspsychologen van de twintigste eeuw. Hij heeft namelijk de meest
veelomvattende theorie over de cognitieve ontwikkeling opgetekend, die vandaag de dag
nog steeds door verschillende ontwikkelingspsychologen aangehangen wordt of een bron
vormt voor nader onderzoek.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Marlies7195. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
