Hoofdstuk 11 Kostenstructuur
§1 Vaste en variabele kosten
Een bedrijf maakt kosten om producten of diensten te leveren aan klanten. Kosten worden
veroorzaakt door het gebruik van productiemiddelen. Er is een relatie tussen de hoogte van
de kosten en de omvang van de productie. Het management dient goed op de hoogte te zijn
van de aard van die relatie.
We kunnen kosten op basis van de relatie met de productieomvang indelen in een tweetal
hoofdgroepen: vaste kosten en variabele kosten. Vaste kosten of constante kosten
veranderen niet als de productie toe- of afneemt. De huurkosten van een bedrijfspand zijn
onafhankelijk van de hoeveelheid producten die in het pand geproduceerd wordt. Variabele
kosten veranderen als de productie varieert. De grondstofkosten nemen toe als er meer
producten worden gemaakt.
Afschrijvingskosten zijn vaste kosten als de slijtage van het duurzame productiemiddel
ontstaat door tijdsverloop. Het is ook mogelijk dat ze variabel zijn; dat is het geval als de
slijtage van het productiemiddel vooral bepaald wordt door het gebruik dat ervan gemaakt
wordt en niet zozeer door tijdsverloop.
Variabele kosten
Variabele kosten stijgen niet altijd recht evenredig met de productieomvang. Soms stijgen ze
sneller, soms langzamer.
Als kosten recht evenredig variëren met de omvang van de productie is er sprake van
proportioneel variabele kosten. Per eenheid product blijven de variabele kosten dan
steeds gelijk. In de praktijk hebben variabele kosten meestal een proportioneel verloop,
omdat per eenheid product dezelfde kosten worden gemaakt.
Bij degressief variabele kosten nemen de kosten verhoudingsgewijs minder sterk toe dan
de productie. In het algemeen is dit het geval als bij een relatief laag niveau de productie
wordt opgevoerd. Degressief variabele kosten hebben tot gevolg dat de kosten per eenheid
product een dalend verloop vertonen. Deze degressie kan ontstaan indien bij uitbreiding van
de productie kostenbesparingen worden gerealiseerd door een betere efficiency of
bijvoorbeeld door kwantumkortingen bij grotere inkoophoeveelheid van een grondstof of van
bepaalde onderdelen.
Een progressief verloop van de variabele kosten worden meestal aangetroffen bij een zeer
hoge productieomvang. De totale variabele kosten stijgen dan relatief sneller dan de
geproduceerde hoeveelheid, waardoor de kosten per eenheid zullen toenemen. Progressief
variabele kosten kunnen bijvoorbeeld het gevolg zijn van de extra kosten bij overwerk of
het moeten inhuren van uitzendkrachten.
, Vaste of constante kosten
Vaste kosten zijn die kosten die in de betreffende periode niet veranderen als de
productiehoeveelheid een wijziging ondergaat. Uiteraard kunnen vaste kosten wel door
andere oorzaken veranderen: als de huur van het bedrijfspand wordt verhoogd, levert dat
hogere vaste kosten op. Het criterium voor vaste kosten is dus uitsluitend de relatie tussen
de hoogte van de kosten en de hoogte van de productie.
Het vaste karakter van deze kosten houdt verband met het feit dat de kosten worden
veroorzaakt door de aanwezige productiecapaciteit, die op korte termijn niet kan worden
uitgebreid of ingekrompen.
Omdat de omvang van de capaciteit bepalend is voor het niveau van de vaste kosten,
worden ze ook wel capaciteitskosten genoemd. Bij een daling van de productie kan de
capaciteit niet onmiddellijk aan de geringere behoefte worden aangepast, waardoor de
kosten op hetzelfde niveau blijven.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xninaxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
