Het recht vervult een aantal belangrijke (4) functies binnen onze maatschappij:
Normatieve functie: dit zijn gedragsregels waarvan nagenoeg iedereen in de
samenleving vindt, dat zij moeten worden nageleefd en opgevolgd. Wanneer deze
niet worden nageleefd dan volgt een straf. Dit worden ook wel rechtsnormen
genoemd
Geschiloplossende functie: wij kennen een rechterlijke macht die oordeelt of iemand
een rechtsnorm heeft overtreden, of iemand moet worden gestraft en op welke
manier. Eigen rechter spelen is niet toegestaan, hoe verleidelijk soms ook. Dit wordt
eigenrichting genoemd en is dus verboden.
Additionele functie: als partijen vergeten zijn op een bepaald punt afspraken te
maken, geeft het recht aan welke regel geldt. Stel dat partijen wel een afspraak
hebben gemaakt over een bepaald punt, dan gaat die afspraak voor en is de
wettelijke regeling niet van toepassing.
Instrumentele functie: de wetgever bepaalt hierbij op welke wijze bepaalde dingen
gebeuren. Dit zijn vaak alledaagse dingen. Bijvoorbeeld: verkeersregels zoals dat
rechts voorrang heeft
Verdrag: is een overeenkomst gesloten door twee of meer staten. Ook in een verdrag zijn
rechtsregels opgenomen. Verdragen kunnen opgesplitst worden in:
Bilateraal verdrag: een verdrag tussen twee landen
Multilateraal verdrag: een verdrag tussen meer dan twee landen
o Verdragen worden steeds belangrijker in verband met de toenemende
internationalisering van de samenleving. Voorbeeld: EU
Jurisprudentie: rechtspraak. Recht wordt gesproken door een enkele rechter of door een
rechterlijk college.
Privaatrecht, ondernemingsrecht en het strafrecht, rechtbank: een vonnis
Gerechtshof of Hoge Raad: een arrest
Andere rechtsgebieden: een uitspraak
Gewoonte: twee eisen;
Vaste gedragslijn: iedereen gedraagt zich naar deze opvattingen
Rechtsplicht: morele verplichting om zich zo te gedragen
Wie zijn wetgever?
Centraal niveau: is met name de nationale wetgever. Welke bestaat uit de regering
en Staten-Generaal (1e en 2e kamer). De wetten van de nationale wetgever vormen
tezamen de regelgeving in Den Haag
Decentraal niveau: treffen we onder meer aan op provinciaal en gemeentelijk niveau.
Door hen uitgevaardigde regels noemen we verordeningen. Treden met name op op
het terrein van het bestuursrecht en het strafrecht en dan nog enkel voor hun eigen
provincie of gemeente
Andere instanties: bijvoorbeeld de SER of waterschappen: deze regels worden keuren
genoemd
Interpreteren:
Grammaticale interpretatie: wat staat er taalkundig?
Wethistorische interpretatie: bedoeling opstellers van de wet: memorie van
toelichting
Anticiperende interpretatie: rechter houdt alvast rekening met op stapel staande
wetswijziging: let op; niet mogelijk bij het strafrecht!
Rechtsvergelijkende interpretatie: ons omringende landen
Systematische interpretatie: onderlinge samenhang
Teleologische interpretatie: Telos: doel; bedoeling, bijvoorbeeld: Opiumwet
Redeneren naar analogie:
Het uitbreiden van een wettelijke regel door deze van toepassing te verklaren op een
in essentie gelijke situatie waarvoor geen wettelijke regel bestaat en waarvoor strikt
genomen de wel geregelde bepaling niet geschreven is
Bijvoorbeeld: huurovereenkomst
Redeneren naar A-contrario: (tegenovergesteld)
De wettelijke regel wordt alleen maar van toepassing verklaard op het uitdrukkelijk
genoemde geval en niet op een niet concreet genoemde situatie
Bijvoorbeeld: verboden voor honden bord
Hiërarchische wetgeving:
Verdrag
Grondwet
Wet in formele zin (regering en Staten-Generaal)
Lagere wetgeving (in materiële zin)
Algemene maatregel van bestuur (A.M.v.B.)
Koninklijk besluit (K.B.)
Ministeriële regeling
, Provinciale verordening
Verordening gemeente of ander lager bestuursorgaan
Volgorde wetgeving:
Hoge wetgeving boven lage wetgeving: provinciale verordeningen gaan boven
gemeentelijke verordeningen
Nieuwe wetgeving boven oude wetgeving: zijn twee wetten van gelijke niveau met
elkaar in strijd, dan zal de rechter de meest recente wet toepassen
Specifieke (bijzondere) wetgeving boven algemene wetgeving: gelaagde structuur
BW
Onderverdeling wetgeving:
Wet in formele zin: door regering + Staten-Generaal (dus de nationale wetgever)
Wet in materiële zin: een ieder verbindend. Dus iedere regeling van een wetgever
die geschreven is voor een onbepaald aantal en niet bij naam genoemde personen
o Formeel recht: bevat regels over procesgang. Heeft betrekking op de regels die
gevolgd moeten worden om het materiële recht effect te laten hebben. Een andere
naam voor het formele recht is het procesrecht.
o Materieel recht: bevat voorschriften die voor iedereen gelden. Houdt in wat wel en
wat niet mag, dus de rechten en plichten van ieder.
Dwingend recht: is het geheel van rechtsregels waarvan niet mag worden
afgeweken.
Aanvullend recht: is het geheel van rechtsregels in het verbintenissenrecht dat een
aanvullende werking heeft op het dwingend recht. Betekent het tegenovergestelde,
hier kan namelijk ieder moment van worden afgeweken
o Voorwaarde: beide partijen moeten akkoord gaan met de afwijking
Objectief recht: is het geheel van rechtsregels en normen, zoals die voortvloeien uit
wetgeving, rechtspraak en gewoonten.
Subjectief recht: is een recht dat iemand kan hebben
o Bijvoorbeeld: ik heb het recht van vrijheid van meningsuiting, en ik heb als
eigenaar het recht mijn fiets te gebruiken, en die eventueel te verkopen.
Staat: 3 kenmerken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dilankoyuncu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.