Samenvatting
Samenvatting: Ben de Pater e.a.- Denken over regio's
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
- Boek
- Denken over regio\'s
Samenvatting Denken over regio's
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
16 beoordelingen
Door: quentinvannieuwenhuizen • 3 jaar geleden
Door: kevinblaas1 • 3 jaar geleden
Door: lisannejannink • 4 jaar geleden
Door: sandervandentempel • 3 jaar geleden
Door: liseverhagen1201 • 4 jaar geleden
Niet heel uitgebreid, belangrijke feiten vergeten, geen verbanden
Door: jfarnoldy • 5 jaar geleden
Door: lizavdh • 5 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Denken over Regio’s – Ben de PaterHoofdstuk 2 - Verbeelde regio’s
In de inleiding wordt Alfred Rühl geïntroduceerd, een Duitse hoogleraar. Hij wijst het idee van een homo
economicus af; hij stelt dat economisch handelen cultuurbepaald is en dus per regio verschillend. Hij
tracht ook de economische mentaliteit van de islamitische wereld te beschrijven (waar hij nooit is
geweest) en komt met de wereldbeelden ‘Oriënt’ en ‘Occident’. Rühl beschreef de Oriënt als
achtergebleven en wantrouwend toe naar het moderne. Dit is een stereotype beeld, die Palestijn-
Amerikaans literatuurwetenschapper als imaginative geography beschrijft. De eigen (Europese) identiteit
wordt begrensd en afgezet tegen het onbekende. De Europese identiteit wordt er als het ware mee
bepaald.
Kader 2.1 ‘Hochburg der Barbarei’: beelden van Afrika
Naast de ‘Orient’ zijn er ook beelden van Afrika ten zuiden van de Sahara waar de ‘Ander’ woonde.
Hieruit kon de Europeaan concluderen wat in ieder geval niet de Europese identiteit is en dat de
Europeaan dominant was. J. Brummelkamp maakte in Sociale geografie van Afrika een psychologisch
portret van de neger. Ook C.M. Kan beschreef Afrika als een verzamelplaats van lage culturen (Hoghburg
der Barbarei, Kan).
2.1 Gefilmde regioportretten
Maurice Legendre schreef een proefschrift over een arme, dunbevolkte bergachtige streek in Spanje: Las
Hurdes, ver weg van de dichtbewoonde wereld. Dit proefschrift was de inspiratiebron van een film (Las
Hurdes. Tierra sin pan) uit 1933 gemaakt door Buñel. De film is in vergelijking met het proefschrift geen
betrouwbare afspiegeling: de film is heel extreem. Een derde bron (een documentaire van cineast Gieling
uit 1999) schetst de verontwaardiging van de bewoners. De vraag is of een kunstenaar (filmmaker) altijd
realistisch moet zijn. Een wetenschapper moet dit wel zijn.
2.2 Gaten in de tijd? Reisgidsen en regiomarketing
Behalve geografen en cineasten construeren schrijvers van reisgidsen beelden van regio’s. De ANWB
gids voor Cotswods (Engeland) beschrijft een idyllisch Engels gebied met pittoreske stereotypen. Dit
zorgt voor toerisme die het Engeland van Shakespeare willen bezoeken. Natuurlijk zijn er nuances te
stellen: auto’s bijvoorbeeld.
Ierland: beeld en werkelijkheid
Ook landen kunnen een anachronistisch (iets wat niet in deze tijd past) beeld hebben, bijvoorbeeld
Ierland. Aan het einde van de jaren ‘90 en de 21e eeuw heeft Ierland een razendsnelle economische
ontwikkeling gemaakt maar de beeldvorming loopt nog achter. De beeldvorming wordt aangewakkerd
door reisverslagen. Dit leidt wel tot Ierse marketing voor toerisme. Dankzij low-cost carriers (Ierse
Ryanair) is het internationale toerisme wel flink opgang gekomen.
Beelden van de Zuiderzee, Zeeland en Twente
In het moderne Nederland zijn ook nog ‘gaten in de tijd’ te vinden: Volendam, Urk, Marken, Zeeland en
Twente. Het profileren van dit beeld voor toerisme zorgt er wel voor dat het gebied minder aantrekkelijk
lijkt als vestigingsmilieu voor hedendaagse bedrijven. City- en regiomarketing zijn geen beeldkopieën van
de werkelijkheid.
2.3 Noord- en Zuid-Engeland in romans
Beelden van regio’s vind je ook terug in de literatuur (non-fictie en fictie). In Engeland en andere
Europese landen is een stereotype beeld van Noord en Zuid. Het noorden is punctueel en stug en het
, Denken over Regio’s – Ben de Pater
zuiden is gemakelijk. In het Noorden van Engeland was sprake van industrialisatie en socialisme, het
zuiden was beschaafd en elitair.
Kader 2.2 Hull: slum of tuinstad?
Geografen doen veel onderzoek naar beelden die mensen hebben van regio’s en plaatsen. Jacquelin
Burgess heeft onderzoek gedaan naar de beeldvorming van Hull, een stad in het noorden van Engeland.
Ze legde de enquête voor aan mensen buiten en in Hull en de beeldvorming die eruit kwam varieerde
toch wel. De inwoners hebben een positiever beeld van Hull.
2.4 Kijken door een bril naar de werkelijkheid
Regionaal-geografische monografie is een min of meer accurate kopie van de werkelijkheid. De geograaf
heeft als kerntaak het opsporen en weergeven van ‘geografische feiten’. Toch is het naiëf om te denken
dat het de juiste werkelijkheid is. Een geograaf moet selecteren waardoor de waarheid gereduceerd en
gekleurd is. Een onderzoeker wordt gestuurd met zijn veronderstellingen etcetera.
Pioniersregio’s als ‘empty lands’
Isaiah Bowman heeft in de jaren 30 geïnventariseerd waar de pioneersgebieden zijn (The Pioneer Fringe,
1931). Zie figuur op bladzijde 49. In alle continenten zijn die fronten aanwezig. Bowman beschrijft de
frontier als een gebied met eigen maatschappelijke karakteristieken die anders zijn dan de oudere
gebieden. Het zijn experimentele zone’s.
Pioneersgebieden worden gezien als ‘lege’ gebieden waar eerst niemand woonde. Bowman heeft
de indianen uit zijn beschouwing gehouden. Bowman keek met een bepaalde bril naar het gebied. Waar
geografen als Bone, Leake en Herlihy anders keken.
Het Macedonië van Cvijic
De conclusie van verschillende brillen en visies op gebieden in een casestudy van Macedonië: geografen
doen meestal onschuldige uitspraken. Maar soms spelen politieke doelen mee, bijvoorbeeld het
accuenteren van de unieke regio om seperatisme te bevorderen. Cvjic heeft dit voor Macedonië gedaan.
Hij zorgde voor een Servische cultuur door middel van manipulatie.
Samenvatting:
● Tot in de jaren zeventig was de gedachte dominant dat monografieën van geografie objectief waren.
Tegenwoordig is dat een naïeve gedachte; de wetenschapper heeft ook een bril op vol met concepten,
uitgangspunten en maatschappelijke bindingen. Geografen construeren beelden van de regio.
● De relatie tussen werkelijkheid en kunst is veel losser; de eis dat films e.a. de objectieve werkelijkheid
afbeelden is in de twintigste eeuw niet meer gesteld.
● Regiobeelden zijn meer het onderwerp van geografie geworden, mede omdat beelden het gedrag van
mensen beïnvloeden (toeristen, ondernemers). Regiomarketing speelt hier op in.
● Er bestaat vaak een discrepantie tussen het veelal op sterotypen gebaseerde beeld dat buitenstaanders
van een regionale samenleving hebben en het beeld dat de samenleving van zichzelf heeft (het
zogenoemde autostereotype)
Hoofdstuk 3 - Wat is een goede regionale geografie? Eén vraag, vele antwoorden
, Denken over Regio’s – Ben de Pater
Geen begrip is in de geografie zo veel bediscussieerd als ‘regio’, geen subdiscipline heeft zo veel boeken
opgeleverd als de regionale geografie. Vijf benaderingen:
→ traditionele denkwijze; de regio is van de buitenwereld af te bakenen en te isoleren, een eigen
karakter, bont mozaïek van regio’s
→ visie van regio als een gebied binnen een groter systeem; de relaties die de regio onderhoudt met
buiten leiden tot veranderingen in de regio
→ visie die regio beschouwd als opeenstapeling van historische lagen
→ visie met de nadruk op initiatieven van de samenleving (localities) die ze zelf ontplooien
→ visie die regio ziet als netwerk van relaties
3.1 Regio als deel van een mozaïek
Hettner was tot de jaren 30 gezichtsbepalend voor de Duitse regionale geografie. Het doel van de
geografie was volgens hem om de karakteristiek te beschrijven en te portretteren. Allerlei verschijnselen
hangen met elkaar samen. Hettner catogoriseerde die samenhang in het Länderkundliche Schema
(geologie, reliëf en bodem, klimaat, flora en fauna, nederzettingen, bestaansmiddelen, handel, bevolking,
cultuur en politiek).
Kader 3.1 Een traditionele typologie van regio’s
Whittlesey (American geography. Inventory and prospect)
→ uniforme regio; verspreidingsgebied van één verschijnsel bijvoorbeeld katholicisme (single feature)
→ homogene regio; regio waar enkele verschijnselen ruimtelijk met elkaar samenhangen (multiple
feature)
Een compage is een lange reeks van uiteenlopende verschijnselen die met elkaar samenhangen in een
regio
→ nodale regio; afgebakend op grond van horizontale relaties die op een centrale plaats georienteerd zijn
→ single feature nodale regio
→ multiple feature nodale regio
→ uninodale regio’s: één centrale plaats met achterland
→ multinodale regio’s: meerdere min of meer gelijkwaardige kernen (Randstad idee)
Bones Canada
Geografen hebben vaak bestuurlijke regio’s bestudeerd → casestudy The regional geography of Canada
(2000) van Robert Bone: → gedetailleerd & vol met feiten geschreven boek
● Inleiding over regio’s, regionale geografie en manieren hoe Canada in te delen
● Overzicht geologie, klimatologie, fysische geografie, schets invloed mens op natuur
● Historisch hoofdstuk
● Actuele sociale geografie
● Zes hoofdstukken met regio’s: Ontario (core region), British Columbia (upward transitional area), Western
Canada (upward transitional area), Atlantic Canada (downwards transtional area), The Territorial North
(resource frontier area), Québec (core region)
● Samenvattend hoofdstuk; Canada is ‘a country of regions’
Let op voor sweeping statements: het is een overgeneraliserend beeld: binnen een regio kun je ook het
centrum-periferiemodel toepassen (het is een hiërarchisch model).
Bones verbindt het verschijnsel wat hij wil verklaren met verschijnselen die - naar zijn mening - invloed
hebben op het te verklaren verschijnsel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dvanweerdenburg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen