Samenvatting
Samenvatting Materieel Strafrecht (VU)
Samenvatting van de voorgeschreven stof () van het vak Materieel Strafrecht (VU, jaar 2).
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting materieel strafrecht Bsc2 2020-2021Week 1 ‘schuld’
Hoofdstuk IV De subjectieve zijde van een strafbaar feit
5.1 Schuld als bestanddeel
Schuld is onvoorzichtigheid, er is niet ‘gewild’, maar onzorgvuldig gehandeld. Dit zijn meestal
misdrijven en hebben als tegenhanger doleuze variant met zwaarder strafmaximum.
Opzet is een positief begrip: toeval aan ene zijde, en opzet aan ander met schuld er tussenin.
Schuld heeft twee graden:
1. Bewuste schuld
2. Onbewuste schuld
Voor culpa is ‘grove schuld’ vereist.
Sinds 2006 verfijning omdat ‘roekeloosheid’ als strafverzwaring werd geïntroduceerd voor
belangrijkste culpoze delicten (art. 307 en 308 Sr, en art. 6 jo. 175 WVW).
Roekeloosheid gaat om bewustheid van risico van ernstige gevolgen, waarbij op zeer
lichtinnige wijze ervan wordt uitgegaan dat deze risico’s niet zullen realiseren.
Grens tussen roekeloosheid en culpa is lastig, vooral bij bewuste culpa (ook met voorwaardelijke
opzet grens lastig).
Weinig eenduidige lijnen over culpa. Rechtspraak hoofdlijn: er moet sprake zijn van verwijtbare
aanmerkelijke onvoorzichtigheid.
Culpa kent materieelrechtelijk gezien twee kanten:
1. De objectieve component: wederrechtelijkheid en Garantenstellung een rol. Het gaat hier
om de aanmerkelijke onvoorzichtigheid.
Garantenstellung: als men functioneel handelt met bepaalde verantwoordelijkheid, worden
de maatstaven voor (on)voorzichtig gedrag mede daardoor bepaald (dus beroepsfunctie bv).
2. Subjectieve (psychische) component: hier gaat het om de verwijtbaarheid. Deze kan worden
weggenomen door schulduitsluitingsgronden.
5.4 Culpa in de rechtspraak
Hoe hoog de schuld moet zijn hangt af van de omstandigheden van het geval.
Roekeloosheid is de zwaarste vorm van schuld. Consequentie voor strafmaximum in art. 307
Sr en 308 Sr en art. 6 (jo. 175) WVW.
Verpleegster arrest > hier komt de normatieve zijde van culpa sterk naar voren inclusief de
Garantenstellung. De subjectieve kant en de verklaring van de verpleegster waren eigenlijk niet nodig
om schuld bewezen te achten.
Biedt ook de vraag over medeschuld van bv de chirurg. Zou dit consequenties moeten
hebben voor vaststellen van schuld verpleegster?
HR bevestigd dat eigen schuld centraal staat.
Strafuitsluitingsgronden:
AVAS: afwezigheid van alle schuld.
Als culpa wordt vastgesteld is de afwezigheid van deze uitsluitingsgrond een feit.
Is dit bij andere strafuitsluitingsgronden ook het geval?
Schulduitsluitingsgronden > nemen verwijtbaarheid weg.
Rechtvaardigingsgronden > nemen wederrechtelijkheid (dus normatieve component) weg.
Alle strafuitsluitingsgronden zijn bij culpa bewijsveren.
,Art. 6 WVW is een veelgebruikt verkeersdelict. Kan nog zwaarder worden door roekeloosheid.
Veelal staat de vraag centraal of er sprake is van een aanmerkelijke onvoorzichtigheid > dat iemand
voorzien onvoorzichtig was is vaak al gegeven door de overtreding.
Art. 175 lid 3 WVW verzwaringen leveren hierbij vaak strafverzwarende omstandigheden op.
De aanwezigheid van voldoende verwijtbaarheid ziet vooral op de afwezigheid van
schulduitsluitingsgronden.
Of verkeersschuld aanwezig is hangt sterk af van het geval.
Roekeloosheid
Roekeloosheid is zwaarste vorm van culpa, geïntroduceerd voor art. 307-308 Sr en art. 6 jo 175
WVW.
Sprake van zeer onvoorzichtig gedrag waarbij welbewust en met ernstige gevolgen
onaanvaardbare risico’s worden genomen.
Bewustheid en risico van ernstige gevolgen belangrijk.
Maatstaf van de HR: door de buitengewoon onvoorzichtige gedragingen van de verdachte een zeer
ernstig gevaar in het leven is geroepen, alsmede dat de verdachte zich daarvan bewust was, althans
had moeten zijn.
Van belang is ook dat er meer moet zijn dan in art. 175 lid 3 WVW genoemde gedragingen (deze
leiden zelf al tot strafmaximum).
Roekeloosheid wordt niet snel aangenomen door de HR. Tot nu toe alleen bij: kat en muisspel,
snelheidswedstrijd, vluchten voor de politie en remmen op de snelweg.
Week 2 opzet en voorbedachte rade
Hoofdstuk IV De subjectieve zijde van een strafbaar feit
2.1 Plaatsbepaling van opzet en schuld
In Nederland zowel daadstrafrecht als schuldstrafrecht.
Objectieve en subjectieve zijde zijn ook aspecten.
Bij subjectieve zijde staat persoon van dader centraal.
Straf mag pas als schuld bij verdachte is vastgesteld > schuldbeginsel.
Vooral intentionele gedragingen zijn strafrechtelijk relevant.
Bij misdrijven: of van opzet of van schuld moet bewijs aanwezig zijn.
Staat meestal in delictsomschrijving, anders wijst Hoge Raad dit subjectieve vereiste.
- Bij een bestandsdeel van de delictsomschrijving is niet altijd culpa of opzet vereist.
Bij overtredingen: opzet of schuld is niet vereist. Dit is de leer van het materiële feit.
Geen strafrechtelijke aansprakelijkheid zonder schuld > HR arrest ‘Melk en water’.
Geleidt tot strafuitsluitingsgrond: afwezigheid van alle schuld.
Internationaal gezien: onschuldpresumptie. Iemand is pas onschuldig als dit bewezen is, tot dan altijd
onschuldig (art. 6 EVRM).
2.2 over opzet in het algemeen
Wetboek van 1886 geen algemene bepalingen over opzet.
Wel wordt duidelijk dat het gaat om ‘willen en weten’. Dit is subjectief vereiste van alle
misdrijven.
Soms wordt gekozen voor expliciete uitdrukking van opzet, zoals ‘met het oogmerk dat..’. Maar in
sommige gevallen is dit ook niet nodig.
Voorbeeld: wanneer het woord ‘dwingen’ in de delictsomschrijving zit. Hier zit opzet als het
ware al in. Het volgt al uit de aard van het feit.
, Ook het geval bij mishandeling, openlijk geweld plegen, aanzetting tot haat etc.
Soms is dit ook het geval bij overtredingen > behalve als deze een tegenhanger heeft in de
misdrijven, dan niet in de gedraging opzet lezen.
In NL is het niet zo dat de wetgever ‘slechte motieven’ of ‘specifieke bedoelingen’ als bestanddelen
heeft toegevoegd.
Wel met ‘voorbedachte rade’, ‘terroristisch oogmerk’ etc.
OPZET KENMERKEN:
WILLEN EN WETEN.
Belangrijk is doelgericht handelen.
Betekenis van opzetvereiste oa bepaald door vraag op welke bestanddelen opzet gericht moet zijn.
- Algemene regel: opzet betrekking op alle bestanddelen die na opzetvereiste volgen in de
delictsomschrijving.
- Bestanddelen die hier buiten vallen zijn ‘geobjectiveerde bestanddelen’. Opzet (of schuld)
hoeft niet te worden vastgesteld.
- Dit is dus de ALGEMENE REGEL (dus uitzonderingen).
Bij door gevolg gekwalificeerde delicten is gevolg vaak geobjectiveerd. Zoals bij zware mishandeling,
art. 302 lid 2 Sr > als het feit de dood ten gevolge heeft > opzet of schuld aan dood hoeft hier niet te
worden bewezen.
2.5 het algemene karakter van opzet (dolus generalis)
Een poging doen tot iets (omdat het gevolg dat gewenst is niet intreedt) maakt niet dat opzet niet
meer bewezen kan worden.
> Man die vrouw wilde vermoorden, maar ze overleefden het. Nog wel opzet.
Ook een ander voorbeeld waarbij het gewenste gevolg niet intreedde: caferuzie, omstander ‘per
ongeluk’ geraakt door barkruk, maar opzet was aanwezig.
Kortom: mogelijkheden om vergissingen en onverwachte gebeurtenissen in opzetbegrip te vangen.
Aanvaardt door voorwaardelijke opzet.
2.6 normatieve en objectiverende aspecten van opzet
Schuld heeft over het algemeen een normatieve lading.
Opzet zou ook zo kunnen worden gezien > vaak achten we het willens en wetens omdat elk normaal
mens niet zo zou handelen. Maar discussie weer opgelaaid.
Sterk op de voorgrond staat gebruik van algemene ervaringsregels bij bewijsmotivering en toepassing
van voorwaardelijke opzet.
Relativeren subjectieve kant van opzet.
Het gaat echter bij opzet niet om het toetsen aan normatieve zorgvuldigheidseisen, maar om te
kijken naar verdachte en een normaal mens.
2.7 opzet en gestoord willen en/of weten
Het normatieve aspect blijkt ook uit rechtspraak van zaken waarbij mensen een gestoorde wil en of
weten hadden tijdens plegen van feit.
Vrije, bewuste en volwaardige wil van rechtssubjecten geldt als uitgangspunt in strafrecht.
Volgens vaste rechtspraak kan van opzet geen sprake zijn: indien bij dader ernstige, geestelijke
afwijking is vastgesteld en hij elk inzicht in draagwijdte van gedragingen en mogelijke gevolgen is
verstoord.
De maatstaf ligt heel hoog om dit goed te keuren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floorsmith06. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen