Week Onderwerpen Literatuur editie 9
1 Inleiding: geschiedenis, classificatie en behandelmethoden Hst 1 t/m 3
Kennisclip 1: Een Inleiding
Kennisclip 2: Het werkveld van de TP-er binnen de
psychopathologie
2 Stemmingsstoornissen Hst 7
Handout KOP-model
Kennisclip 3: Het KOP-model
Kennisclip 4: Stemmingsstoornissen
3 Angststoornissen, stress, psychotrauma en dwang Hst 4 & 5
Kennisclip 5: Angstsstoornissen
4 Verslavingsstoornissen en eetstoornissen Hst 8 & 9
Kennisclip 6: Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen
Kennisclip 7: Eetstoornissen
5 Schizofrenie, dissociatieve stoornissen, somatisch- Hst 6 & 11
symptoomstoornis.
Kennisclip 8: Schizofrenie en psychotische stoornissen
Kennisclip 9: Dissociatieve stoornissen en
somatischesymptoomstoornissen
6 Kennisclip 10: Neurobiologische Ontwikkelingsstoornissen Hst 13 & 14
Kennisclip 11: Neurocognitieve stoornissen
7 Persoonlijkheidsproblematiek Hst 12
Kennisclip 12: Persoonlijkheidsstoornissen
Hoorcollege 1: Een inleiding, geschiedenis, classificatie en
behandelmethoden.
Hoofdstuk 1 t/m 3
Waarom is psychopathalogie relevant voor TP’ers?
De toegepaste psycholoog werkt als coach, trainer, etc.
De toegepast psycholoog werkt met een doelgroep die bekend is met psychopathologie.
De toegepast psycholoog werkt als onderzoeker /beleidsmedewerker.
Zo kan een TP’er een stoornis herkennen en daarop adequate vervolgstappen maken, zoals
doorverwijzen of begeleiden met het omgaan hiermee.
Definitie psychopathologie: Het studiegebied dat zich bezighoudt met de diverse vormen van
afwijkende emoties, gedachten en gedrag.
Normaal gedrag: Normaal gedrag wordt gezien als goed, iets dat natuurlijk is en vanzelf gaat.
Abnormaal gedrag:
Abnormaal gedrag wordt vaak gezien als slecht, afwijkend, een teken van een psychische
aandoening.
Afwijkend van de norm: kan verschillen per geografische context.
Aspecten
• Uitzonderlijk
, • Sociaal afwijkend
• Foute perceptie/interpretatie realiteit
• Gevaar
• Lijden
• Ongepast /contraproduktief gedrag
• Irrationeel en onbegrijpelijk gedrag
• Onvoorspelbaarheid en controleverlies
• Gedrag dat ‘n ongemakkelijk gevoel oproept bij anderen
Hulpverleners/instellingen Hulpvraag
Herlaarhof Verstandelijke beperkingen icm autisme
Catamaran Gedragsproblemen/ agressie
Psychische stoornis is een gedrags- of psychologisch SYNDROOM dat samengaat met:
1. Actueel LIJDEN of
2. Tekort schieten van het FUNCTIONEREN of
3. Een significant TOEGENOMEN RISICO om dood te gaan, pijn te lijden, of de persoonlijke
vrijheid te verliezen.
Historische visie op afwijkend gedrag
Voor de klassieke oudheid < 750 VC
Trepanatie: doorboren van de schedel. Mensen zijn bezeten door kwade geesten en
door het gat kunnen deze geesten ontsnappen.
400 VC: Hippocrates evenwicht lichaamssappen
Veel belangstelling voor kennis en hoe de wereld in elkaar zit. Hippocrates was een
belangrijk persoon voor de westerse geneeskunde. Hij heeft als eerste gezegd: een
aandoening of stoornis komt niet door kwade geesten maar door een verstoring in
de lichaamssappen. Bloed, gal, slijm, zwart gal, geel gal.
500 na C: Middeleeuwen exorcisme en heksenvervolgingen
Kerk was oppermachtig. Terugval in alle rationele kennis, want alles werd verklaard
vanuit het bovennatuurlijke.
Rituele in het uitdrijven van kwade geesten. Heksenvervolgingen: vrouwen die
opvielen, slim zijn. Trepanatie: paarden en horzel in neus en dol worden.
1600 gekkenhuizen
Gekkenhuizen: slechte omstandigheden. Meer soort gevangenis, in plaats van
behandeling, zodat de ‘normale’ mensen geen last van hen hadden. Slechte hygiëne
Vanaf 1800 hervormingen en terugval
Verlichtingsstroming -> Pinel: morele therapie. Moeten ze aandacht geven en laten
praten en dat kan helpen om die mensen op het goede spoort te krijgen.
Onvoldoende middelen, kostte veel tijd en effect van minimaal, dus tehuizen overvol.
1900: Freud
Charcot: Hypnose
Freud: praten als medicijn. Onbewust en bewust processen.
1950: meer aandacht voor psychische problematiek. Veel psychiatrische instellingen,
maar weinig aandacht voor het individu en veel groepstherapieën, veel aandacht
voor het onderdrukken van de problematiek, veel medicijngebruik. Hieruit kwam de
, antipsychiatrische beweging: probleem niet in individu maar in de omgeving.
Doordat de maatschappij onrealistische verwachtingen heeft en oordelen, waardoor
mensen hier niet mee om kunnen gaan.
Lobotomie: rechtstreeks in het brein kijken.
Theoretische referentiekaders
• Psychologisch perspectief
– Psychodynamische theorieen
o Freud, Jong
o Psychische problemen als gevolg van onbewuste psychische motieven en
conflicten.
o Oedipuscomplex en elektracomplex, bewuste, onbewuste, voorbewuste, ID
(lustprincipe) en ego (realiteitsprincipe) en superego (geweten en oordelen
over goed en fout).
o Therapieën:
– Psychoanalyse
– Psychoanalytische psychotherapie (psychodynamische therapie)
Afweermechanismen van het ego (bladzijde 39):
– Leertheoretische modellen:
o Klassieke conditionering, Pavlov