Samenvatting Inleiding Pedagogische Wetenschappen
deeltoets 2
College 7 Ontwikkeling speciaal onderwijs - 01-11-2021
Voorgeschiedenis speciaal onderwijs
18e eeuw Verlichting
- Nadruk op rede en ratio
- Onderwijs was een voorwaarde voor volwaardige deelname aan een maatschappij
Vanaf 1790/1808 speciale scholen voor doven en blinden (kleinschalig)
- Vaak opgericht uit particulier initiatief
- Veel kinderen gingen nog niet naar school in deze tijd
1800 ‘Wilde van Aveyron’ wordt ontdekt, wordt Victor genoemd.
- Was een wolfskind en is in 1800 gevangen
- Victor had een grote invloed over denken over abnormale kinderen
- Jean M. Itard gaat hem opvoeden en doet kleine experimenten met hem die hij
uitvoerig beschrijft.
- Kon hem niet opvoeden tot een beschaafd mens.
- Belangrijk voor wetenschappelijke interesse in afwijkende kinderen
- Zijn opvoeding en onderwijs nodig?
- Is de reden van zijn gebrekkige ontwikkeling dat hij doofstom is?
- Is hij verstandelijk beperkt of normaal begaafd (kon wel zelf overleven in
die bossen, dus heeft wel intelligentie)
- Idee van gevoelige perioden (als de belangrijkste periode om iets te leren
voorbij is, dan is het leren ervan na deze periode veel lastiger).
Kinderen met een verstandelijke beperking
- Kinderen met een verstandelijke beperking gingen naar de gewone school of
kregen geen onderwijs.
- Kinderen met een verstandelijke beperking en ernstige gedragsproblemen
gingen naar een geneeskundig gesticht, samen met volwassenen. Werden niet
heel goed behandeld op deze plek.
- Particuliere initiatieven door geestelijken en onderwijzers met eigen methoden
etc.
Verschillende scholen
1838: eerste speciale school in Nederland
- Voor alle kinderen die niet op het regulier onderwijs kunnen zitten, bijv vanwege
verstandelijke beperking en gedragsproblemen etc.
- Eigen lesmateriaal
1855: Idiotenschool opgericht door Van Koetsveld
- Ging uit van het idee van opvoedbaarheid
, - Maakte gebruik van individueel en groepsonderwijs. Had een werkplaats in de
school om een beroep te leren.
- Zijn doel: maximale zelfstandigheid te bereiken bij de kinderen.
1887: oproep van de minister: gestichten waar de problematische kinderen zitten
moeten ook onderwijs verzorgen voor kinderen (door particulieren)
Idiotisme (Van Koetsveld)
4 soorten idioten:
1) Cretinisme/dwerggroei: gebrek aan jodium -> problemen met schildklier ->
ontwikkeling hersenen en groei blijft achter.
2) Eenvoudige achterlijkheid: vertraagde ontwikkeling, enige verstandelijke
beperking.
3) Eigenlijke idiotie: stoornis in centrale zenuwstelsel, verstandelijke beperking.
4) Idiotisme van de overprikkeling: geen connectie met de wereld om hen heen,
leeft compleet in eigen wereld. Ergste vorm
Vroege vorm van differentiatie. 2 en 3: speciaal onderwijs. 4: niet vatbaar voor onderwijs.
Verstandelijk gehandicapten (Binet en Simon, 1905)
IQ <20: idioten
IQ 20-35: lage imbecielen
IQ 35-55: hoge imbecielen
IQ 55-70: debielen
IQ 70-90: zwakbegaafden
Eerste helft 20e eeuw
- 1901: invoering leerplicht -> probleem van bepaalde kinderen wordt zichtbaar,
niet iedereen kan goed meedoen.
- Na 1900 sterke groei scholen voor zwakzinnigen
- Nog steeds particuliere initiatieven
- Er is angst dat achterlijke kinderen worden gediscrimineerd als ze op
regulier onderwijs blijven of dat ze normale kinderen tegenhouden in
ontwikkeling als ze er blijven -> segregatie naar aparte scholen in
Nederland.
- Andere abnormale kinderen met bijv leerproblemen blijven in regulier onderwijs,
niet iedereen was het daarmee eens.
- Als het in het regulier onderwijs niet gaat en er geen aparte school is waar je
heen kunt -> ontheffing leerplicht.
- 1920: nieuwe onderwijswet: Buitengewoon Lager Onderwijs (BLO)
- Aparte inspecteur voor BLO -> kwaliteit meer gewaarborgd.
- Officiële erkenning sommige scholen als BLO-scholen, formalisering ->
krijgen nu subsidie.
- Niet alle typen scholen erkend, er was niet genoeg geld om alle scholen
subsidie te geven.
, - Tekort BLO scholen
- Zorgt voor veel doubleren en veel kinderen met leer- en
gedragsproblemen zitten thuis.
- 1930: 30.000 10-14-jarigen verlaten de school vroegtijdig.
LOM versus andere scholen voor speciaal onderwijs
- (Z)MOK (zeer moeilijk opvoedbare kinderen): gedrag is belangrijkste probleem.
- ZMLK (zeer moeilijk lerende kinderen): imbecielen (IQ < 50)
- MLK (moeilijk lerende kinderen): debielen (IQ < 85)
- MLK vs LOM
- MLK: algemeen leerprobleem, cognitieve beperking.
- LOM: specifiek leerprobleem (en bijbehorend gedrag), zoals dyslexie,
verder wel normaal functioneren. Normale intelligentie (IQ 90-110).
- Keuze op basis van intelligentietesten. Intelligentietesten waren niet altijd
helemaal vrij van kritiek, hoewel deze wel een belangrijke rol speelden bij
de doorverwijzing van de kinderen naar de scholen.
Eind 20e eeuw tot heden
Terug naar integratie.
- Kritiek op segregatie speciaal onderwijs
- Angst voor stigma’s voor de kinderen zelf of de ouders en gezinnen.
- Onderwijsvernieuwing is een betere oplossing, minder speciale scholen
nodig.
- Speciaal onderwijs is duur, door verschillende scholen, kleine klassen en
meer personeel nodig.
- Jaren 90: weer samen naar school
- 2014: Passend Onderwijs wet, zoveel mogelijk regulier onderwijs, waar nodig
met hulp.
- Cluster 1: gericht op blinden en kinderen met een visuele beperking
- Cluster 2: gericht op doven en slechthorenden en kinderen met
spraak/taalmoeilijkheden.
- Cluster 3: gericht op kinderen die zeer moeilijk lerend zijn, lichamelijke
en/of verstandelijke beperking, langdurig ziek met lichamelijke beperking,
epilepsie hebben.
- Cluster 4: gericht op zeer moeilijk opvoedbaar, psychiatrische stoornis,
ernstige gedragsproblemen, langdurig ziek, pedologische instituten
(onderwijs en behandeling tegelijk, complexe problemen, niet zeker welke
school het beste is).
Ontwikkeling pedagogische wetenschap
- 1779 eerste hoogleraar pedagogiek in Duitsland (Von Trapp)
- 2e helft 19e eeuw: ontstaan van empirische kinderpsychologie (observeren en
registreren) en samenhang met grotere gevoeligheid voor kinderen (worden
