Deze samenvatting bevat uitgebreide aantekeningen van alle hoorcolleges van het vak Ontwikkelingspsychologie. Ook zijn de filmpjes besproken in de colleges uitgewerkt. Hier komen in het tentamen vaak vragen over.
Hoofdstuk 1 t/m 15 uit The development of Children
Hoofdstuk 1 en 8 uit The theor...
Ontwikkelingspsychologie is de studie van de ontwikkeling van de mens op vier gebieden:
- Lichamelijk
- Cognitief
- Emotioneel
- Sociaal
Dit is relevant omdat het bij onderzoek en werken met kinderen van belang is om altijd
rekening te houden met de ontwikkelingsfase.
Doelen van ontwikkelingspsychologie:
- Begrijpen hoe biologische en culturele processen de menselijke ontwikkeling
beïnvloeden
- Ontwikkelen van effectieve manieren om het welzijn en de gezondheid van kinderen
te waarborgen
Perioden Leeftijd vanaf:
Prenatale periode Conceptie
Babytijd Geboorte
Vroege kindertijd (early childhood) Ong. 24-30 maanden
Kindertijd (middle childhood) Ong. 5-7 jaar
Adolescentie Ong. 11-12 jaar
Voor dit vak is het belangrijk om een overzicht te hebben van de normale ontwikkeling.
Enkele voorbeelden zijn:
- Lichamelijk: (pre)frontale hersenschors rond 18-20 jaar ontwikkeld
- Cognitief: objectpermanentie rond 8-24 maanden
- Emotioneel: angst voor hoogte rond de 8 maanden
- Sociaal: sociale lach rond de 3 maanden
Daarnaast is het belangrijk om een overzicht te hebben van belangrijke theorieën,
wetenschappers en experimenten. Onder andere:
- Piaget: cognitieve ontwikkeling
- Skinner: operant conditioneren
- Vygotsky: sociaal-culturele benadering
- Bandura: sociaal leren
- Bowlby: gehechtheid
Filmpje: vader en kind van 7 jaar in de Risk room
Bekeken vanuit twee verschillende theorieën:
- Vanuit de gehechtheidstheorie die stelt dat sensitiviteit van de ouder belangrijk is
voor een veilige gehechtheid
Vanuit deze theorie zou je kunnen zeggen dat de vader niet echt inspeelt op de theorie van
het kind en dus niet zo sensitief is, aangezien het kind aangeeft dat hij het eng vindt als de
,vader een eng masker op doet en de vader door blijft gaan met het masker en grommende
geluiden.
- Vanuit de theorie van Bögels die stelt dat uitdagend opvoedingsgedrag een
beschermende factor is tegen het ontwikkelen van angst
Vanuit deze theorie zou je kunnen zeggen dat het kind wordt uitgedaagd op een manier
waarbij zijn vader zich voordoet als een eng monster en het kind eigenlijk weet dat het niet
echt is en dat hij dus niet daadwerkelijk bang hoeft te zijn. Vanuit deze theorie wordt het
gedrag van vader als positief ervaren, omdat het beschermend zou kunnen werken tegen
het ontwikkelen van angst.
Een theorie is een verzameling denkbeelden die gebruikt kan worden als een leidraad voor
het verzamelen en interpreteren van feiten. Het is een vereenvoudigde beschrijving van de
werkelijkheid en heeft aannames, is beschrijvend, verklarend, voorspellend,
generaliseerbaar en toetsbaar. Het heeft als functie om onobserveerbare mechanismen of
processen te beschrijven en die te relateren aan observeerbare gebeurtenissen verklaren.
Endogeen: hierbij wordt uitgegaan van biologische driften die in een mens verankerd zitten.
Exogeen: kinderen leren door belonen en straffen, dus wat je erin stopt (omgeving) bepaalt
de ontwikkeling die het kind doormaakt.
Constructivistisch: de mens verzamelt actief informatie en het kind gaat actief opzoek naar
bepaalde ervaringen om zijn eigen cognitieve ontwikkelingen vorm te geven.
Voorbereidende
opdracht 1:
antwoorden
,Oei ik groei: De theorie beschreven in het boek Oei ik groei gaat ervan uit dat de
ontwikkeling van baby’s met sprongetjes (transities genoemd in Van der Maas et al.)
verloopt. Vóór een sprong vertoont de baby huilerig en humeurig gedrag (regressie
genoemd in Van der Maas et al.). De sprongen vinden plaats op 10 vaste leeftijden, rond 5,
8, 12, 17, 26, 30, 36, 44, 52 en 61 weken. Volgens de theorie maakt iedere baby in de eerste
achttien maanden van zijn of haar leven tien mentale sprongen - in de eerste editie (1992)
waren dit er acht in het eerste jaar, later zijn er twee toegevoegd. Elke sprong bestaat uit
twee fasen. Een lastige periode waarin het kind huilerig, humeurig en hangerig is. Daarna
volgt een periode waarin het iets nieuws ontdekt of nieuwe vaardigheden laat zien. De
sprongen vinden op vaste leeftijden plaats. Kijkend naar deze theorie, is de:
- Beschikbaarheid: hoog
- Richtinggevendheid: hoog
- Tijdelijkheid: Ja
- Directionaliteit: Ja
- Toetsbaarheid: hoog
- Externe validiteit: laag
Er zijn verschillende typen ontwikkelingspsychologisch onderzoek:
- Fundamenteel onderzoek (basic research)
- Toegepast onderzoek (applied research)
- Action research
Doelen zijn om wetenschappelijk kennis te genereren en om praktische problemen op te
lossen.
Er staan vier thema’s centraal in de ontwikkelingspsychologie:
1. Bronnen van ontwikkeling
Het relatieve belang van nature en nurture.
- Nature: invloed van genetisch gestuurde biologische aanleg van het individu
- Nurture: invloed en sociale en culturele omgeving op het individu
, 2. Plasticiteit
In hoeverre kan de ontwikkeling beïnvloed worden?
- Kritieke periode: een periode waarin een specifieke gebeurtenis of ontwikkeling
moet plaatsvinden om de ontwikkeling normaal te laten verlopen.
- Sensitieve periode: een periode in de ontwikkeling waarin een bepaalde gebeurtenis
of ervaring een groot effect heeft, bijvoorbeeld taalontwikkeling bij mensen.
3. Continuïteit/discontinuïteit
Is een (aspect van) de ontwikkeling continu of discontinu?
- Continu: kwantitatieve verandering, bijvoorbeeld in grootte, frequentie, hoeveelheid
(voorbeeld: toename van lengte)
- Discontinu: kwalitatieve verandering, bijvoorbeeld in aard of uiterlijk van gedrag
(voorbeeld: overgang van kruipen naar lopen) Zo’n stadium wordt gekenmerkt door
kwalitatieve verandering in een relatief korte tijd en verandering van meerdere
aspecten van ontwikkeling (op alle vier de gebieden). Veranderingen vormen een
samenhangend patroon.
Ontwikkeling van de mens wordt gekenmerkt door kwantitatieve en kwalitatieve
veranderingen.
4. Individuele verschillen
Hoe komt het dat individuen verschillen van elkaar en in welke mate zijn eigenschappen
stabiel?
Oefenvragen:
De psychoseksuele ontwikkeling volgens Freud is de beschrijving van de geestelijke
ontwikkelingsfasen die de mens vanaf zeer jonge leeftijd volgens Sigmund Freud doormaakt.
Bij welk thema past dit?
o Antwoord: continuïteit/ discontinuïteit
Onderzoek van het tweelingenregister naar de invloed van genen op gedrag.
Bij welk thema past dit?
o Antwoord: Bronnen van ontwikkeling
Endogene en exogene theorieën.
Bij welk thema past dit?
o Antwoord: Bronnen van ontwikkeling
Grand theories van de ontwikkelingspsychologie:
1. Psychodynamische theorieën
Onderzoeken de invloed van universele biologische driften en levenservaringen op
ontwikkeling(sstadia).
o Freud: (endogeen) ging uit van biologische driften en van hieruit
psychoseksuele stadia doormaken
o Erikson: (endogeen) hecht meer belang culturele en sociale factoren die een
rol spelen bij de psychosociale stadia. Hij gaat ervan uit dat mensen bepaalde
crisissen moeten oplossen om tot een volgend stadia te komen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juulm99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
