Samenvatting
Samenvatting tijdvak 10 - de tijd van televisie en computer
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
tijdvak 10 geschiedenis
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: puckjimmink • 1 maand geleden
Voorbeeld van de inhoud
Tijdvak 10 – de tijd van televisie en computer§1 – dekolonisatie
KA: de dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld
Dekolonisatie: de ontmanteling van de koloniale rijken (in fases) na 1945
→ oorzaken: koloniaal nationalisme, wereldoorlogen en de koude oorlog
Modern imperialisme 1870 → verzet tegen modern imperialisme 1919
Attlee (premier) en Gandhi wilden een verenigd India, maar moslimleider Jinnah eiste dat Brits-
Indië werd opgedeeld in 2 stammen: India en een islamitische staat die hij Pakistan noemde.
Toen hij zijn aanhangers opriep om in actie te komen, brak er geweld uit tussen hindoes en
moslims.
→ op 15 augustus 1947 droeg Mountbatten (bestuur van de Britten) de soevereiniteit
(zelfbeschikking) over aan India en Pakistan. Miljoenen mensen vluchten naar de nieuwe
grenzen: Moslims van India naar Pakistan en hindoes van Pakistan naar India.
Er vielen veel doden door etnisch en religieus geweld, ook Gandhi wordt vermoord door een
hindoe.
Na Brits-Indië liet Groot-Brittannië bijna al zijn Aziatische koloniën onafhankelijk worden. Ook in
de rest van Azië kwam een eind aan de westerse Hegemonie (overwicht, overheersing)
In Indonesië riep Soekarno op 17 augustus 1945 Republiek Indonesië uit, daarna begon de
Indonesische onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) waarin Indonesiërs zich verzetten tegen het
Brits leger, dat de heerschappij (bestuur) van de Japanners in Indonesië tijdelijk overnam en
daarna tegen het Nederlandse leger, dat delen van Indonesië bezette.
In juni 1947 begon het Nederlandse Leger een grote militaire operatie op Java en Sumatra die
door de regering een politionele actie werd genoemd
Eind 1948 begon Nederland een tweede militaire operatie, waarbij Soekarno gevangen werd
genomen.
- Resultaat: militair succesvol
- Gevolg: internationale boosheid
- VS dreigen te stoppen met Marshallhulp (ontwikkelingshulp)
Onder dwang van de VS en de veiligheidsraad besloot Nederland Indonesië af te staan:
- 27 december 1949: soevereiniteitsoverdracht
- 1957: alle Nederlandse bedrijven werden in Indonesië bezet en genationaliseerd
- 1962: de VS dwong om Nieuw-Guinea af te staan
Zionisten: aanhangers van het joods nationalisme
→ ze wilden een eigen staat in Palestina stichten om veilig te zijn voor het
antisemitisme in Europa
In 1965 was bijna heel Afrika onafhankelijk, en in 1974 was heel Afrika onafhankelijk
→ in Zuid-Afrika voerde het witte regime in 1994 algemeen kiesrecht in en daarna werd de
zwarte leider Mandela gekozen tot president
In 1975 werd Suriname onafhankelijk van Nederland
§2 – de koude oorlog
KA: De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een
wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
Het begin van de Koude Oorlog
De Tweede Wereldoorlog was nauwelijks voorbij toen vijandschap ontstond tussen de VS en de
Sovjet-Unie. In 1947 begin → De Koude Oorlog (1945-1989)
, In februari 1945 hoopte president Roosevelt nog dat hij na de oorlog met Stalin kon blijven
samenwerken.
In Jalta gingen Roosevelt en Churchill akkoord met een eis van Stalin; dat de door het Rode
leger bevrijde delen van Europa tot de Sovjet-invloedssfeer gingen behoren.
2 gevolgen hiervan waren:
- Er ontstonden dictaturen
- Tussen 1945 en 1949 liet Stalin overal in zijn invloedssfeer communistische staten naar
Sovjet-voorbeeld vestigen.
De grenzen met het westen gingen dicht: midden in Europa kwam het ondoordringbare Ijzeren
Gordijn, bewaakt met prikkeldraad, mijnenvelden, grenstroepen en schietinstallaties.
Volgens president Truman, Roosevelts opvolger, wilde Stalin ook buiten zijn
invloedssfeer communisten aan de macht brengen. → om dit te voorkomen, beloofde
Truman in 1947 economische en militaire steun aan landen die door het communisme werden
bedreigd.
Onderdeel van deze politiek van containment (indamming) was: grootschalige economische
hulp voor de wederopbouw van West- en Zuid-Europa.
→ Marshallhulp, deze moest de Europeanen welvarend maken waardoor ze zich niet zouden
laten beïnvloeden door de communistische propaganda.
In 1945 hadden de geallieerden Duitsland verdeeld in bezettingszones. In 1949 werden de
westerse zones samengevoegd tot een nieuwe staat: De Bondsrepubliek Duitsland. In de
Sovjetzone werd de communistische Duitse Democratische Republiek (DDR) opgericht.
DDR → verwarring scheppen, DDR-leider Ulbricht; het moet er democratisch uitzien
maar wij moeten alle controle hebben.
De VS en de westerse landen in Europa sloten datzelfde jaar een militair bondgenootschap, de
NAVO.
In 1955 sloten ook de communistische landen van Oost-Europa (Oostblok) een militair verbond,
het Warschaupact.
Belangrijke oorzaak van de Koude Oorlog:
- De VS en de Sovjet-Unie waren in 1945 veel sterker dan andere landen
(Duitsland en Japan waren verwoest, GB en Frankrijk waren uitgeput en China was nog
onderontwikkeld)
De VS en de Sovjet-Unie kwamen als supermachten uit de oorlog en hun ideologische
tegenstelling (kapitalisme, democratie, vrijemarkteconomie vs. communisme, dictatuur,
planeconomie) versterkte het wantrouwen.
Stalin voelde zich bedreigd door de Amerikaanse kracht en voelde zich veilig als overal in zijn
invloedssfeer communisten aan de macht waren.
Een gevolg hiervan was dat de Koude Oorlog leidde tot blokvorming (= ontstaan van vijandige
groepen landen), waarbij een groot deel van de wereld verdeeld raakte in 2 ideologische
blokken:
- Het Oostblok onder leiding van de Sovjet-Unie
- Het vrije Westen onder leiding van de VS
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Flt2005. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen