Hoorcolleges Forensische Psychiatrie
Hoorcollege 1
Politie geeft aan dat er steeds meer meldingen zijn van verwarde mensen. De politie zegt dat
er in 2018 90.605 meldingen zijn geweest van E33 (overlast voor verward of overspannen
persoon) en E14 (poging tot zelfdoding). Maar hier zit een kanttekening bij. Veel van deze
meldingen zijn ook dubbel, dus dat zijn meldingen over hetzelfde voorval. Er zijn ook veel
recidivisten1. Het is dan lastig om hoeveel unieke personen het dan daadwerkelijk gaat. Dat
zullen er eerder tussen de 5.000-10.000 zijn. De aantal meldingen gaat dus niet om het
aantal personen. Dan de personen die verward zijn en een heftig misdrijf hebben gepleegd,
zitten dan weer niet in deze cijfers, aangezien deze alleen om verstoringen gaan en niet over
de strafbare feiten.
Dave de K. heeft vroeger een kind van 2 jaar vermoord en hier een gevangenisstraf voor
uitgezeten van 10 jaar. Nu heeft hij waarschijnlijk weer een kind van 4 jaar vermoord. De
vraag is dan of de assessment om hem weer vrij te laten wel goed is gebeurd. De vraag is
dan: mensen met een zwaar delict, wat doen we om de toekomst veilig te houden? Dat is
een belangrijke taak van de forensische psychiatrie.
Thijs H. die een psychose had en hierin mensen heeft vermoord. Je kan dan ‘vrijgesteld’
worden van je straf, omdat je een psychose had. Als je zelf een aandeel hebt gehad in het
krijgen van de psychose (bv door drugs) dan kan het je wel worden verweten: Culpa in causa
= schuld in de oorzaak (anterieure verwijdbaarheid). Hij heeft 18 jaar gevangenisstraf
gekregen en daarbovenop TBS.
Ergün S. Heeft in een psychose mensen vermoord in een winkel, terwijl hij ook drugs op had.
Hij heeft alleen TBS gekregen, maar niet ook nog een gevangenisstraf.
De ouders van Thijs en Ergün hebben hulp gevraagd bij de GGZ, maar die is afgewezen. Het is
lastig om iemand te helpen die het zelf niet wilt. Er zijn vaak mensen die psychische hulp
nodig hebben, maar dit weigeren.
Michael P. is eerder veroordeeld voor het verkrachten van twee vrouwen. De discussie nu
gaat of hij niet ook TBS had moeten krijgen. Hij is in de laatste fase van zijn detentie in een
kliniek geholpen, en daar heeft hij Anne Faber toen ook vermoord. Hij had geen TBS
gekregen, omdat hij had geweigerd om mee te werken aan gedragsonderzoek. Door veel
ophef (ook in de kamers) wordt er gekeken of er eerder TBS opgelegd kan worden aan
mensen, ook mensen die weigeren.
Tristan van der V. heeft 5 mensen doodgeschoten met een wapen. De discussie hierbij is of
hij wel een wapen had mogen hebben, hij had hier namelijk een vergunning voor (door de
schietvereniging).
1
Recidivist: herhaler
,Bij een zelfdodingspoging heeft een bestuurder op de N59 zitten spookrijden. Hierbij zijn er
3 doden gevallen en 2 zwaargewonden. Deze bestuurder heeft 10 jaar gevangenisstraf
gekregen en mocht daarna niet meer autorijden. Suïcidaliteit kan anderen dus ook in gevaar
brengen. In een ander verhaal heeft een moeder haar zoontje vermoord en wilde daarna zelf
zelfmoord plegen wat niet is gelukt. Ze zegt het haar niet te kunnen herinneren.
Forensische psychiatrie: grensvlak tussen psychiatrie en recht op 2 hoofdactiviteiten:
- Adviseren aan de rechtbank over psychiatrisch zieke verdachten
- Het behandelen en verplegen van deze patiënten binnen een justitiële context, dat
wil zeggen met rapportage aan de rechtbank of reclassering.
Tentamen
- Geen rechtsbundels → gaat dus niet over een artikelnummer, maar je moet wel wat
wetten weten.
- Wel een klein rekenvraagje maar gaat om het begrip en niet om de som zelf, dus kan
je makkelijk uitrekenen zonder rekenmachine.
Marloes B. heeft geprobeerd haar 2 kinderen om het leven te brengen door een cocktail van
alcohol en medicijnen die ze later zelf ook heeft ingenomen. De vader werd gealarmeerd
door de buren. Iedereen overleeft het zonder lichamelijk letsel. Op poging tot moord staat
een gevangenisstraf van 20 jaar23. Er kwamen verschillende stoornissen uit (borderline,
persoonlijkheidsstoornis, münchhausen-by-proxysyndroom: klachten bij kinderen
veroorzaken om aandacht van een dokter te krijgen). De heeft TBS gekregen.
In de samenleving hebben we personen die verward
zijn een crimineel gedrag vertonen. Moete het dan
naar GGZ (ja, verward) of naar Strafrecht (ja, want
crimineel gedrag). Je hebt ook een crisismaatregel
waardoor je met dwang opgenomen kan worden. Dit
kan vandaag nog gebeuren. De burgemeester gaat
over de crisismaatregel. Binnen 3 werkdagen komt er
dan een rechter en die gaat in gesprek of de opname
verlengt moet worden. De crisismaatregel kan 3 weken
duren. Als het probleem dan niet opgelost is, dan komen we op de zorgmachtiging. Deze
moet dus ook snel worden aangevraagd. Dus als er meteen iemand opgenomen moet
worden dan doet de burgemeester dat, na 3 dagen de rechter. Als het gedrag te ernstig is,
dan moet het via het strafrechtelijk systeem. Door de politie kom je dan in een
inbewaringstelling. Dan wordt het later forensische psychiatrische zorg.
2
Artikel 289: Hij die opzettelijk en met voorbedachten rade een ander van het leven berooft, wordt, als
schuldig aan moord, gestraft met levenslange gevangenisstraf of tijdelijke van ten hoogste dertig jaren.....
3 Artikel 45: 1. Poging tot misdrijf is strafbaar, wanneer het voornemen van de dader zich door een begin
van uitvoering heeft geopenbaard. 2. Het maximum van de hoofdstraffen op het misdrijf gesteld wordt bij
poging met een derde verminderd.
,Als je ziet als hulpverlening verdenkt dat er mishandeling thuis
plaatsvind en de kinderen in gevaar zijn, ben je verplicht dit te
melden bij Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en
Kindermishandeling (AMHK) onder het mom van ‘veilig thuis’. Dit
geld voor alle soorten hulpverlening (politie, artsen, psychologen).
Je moet het melden tenzij er redenen zijn om het niet te doen
(deze staan ergens beschreven).
Je moet de ouders op de hoogte stellen dat je een melding gaat
maken, daar ben je toe verplicht, maar ze kunnen het niet
tegenhouden. Je kan bij jongeren ook een verwijs index
risicojongeren melden. Het is een register waarin je kan melden
waarin niet precies staat wat je gaat doen, maar dat je betrokken bent bij een bepaald kind.
Het voordeel is hiervan dat je weet of het kind al hulp krijgt en of er al mensen bij betrokken
zijn. Dan kan je ook snel zien wie er al allemaal bij betrokken zijn. Dan moet je nog steeds
beslissen of je iets gaat melden. Er zijn verschillende redenen om het niet te doen: je kan
nog eventjes wachten om een betere band met de ouders te hebben en dat deze gaan inzien
dat het nodig is en dan ook toestemming geven en medewerking zullen gaan geven. Dit is
een van de redenen (als het kind nog veilig genoeg is).
Als iemand wordt aangehouden kan het zijn dat er
directe zorg nodig is → Wet Verplichte GGZ (regel
je zorgmachtiging mee).
Het kan ook worden geseponeerd of geseponeerd
met een voorwaarde (voorwaarde kan zijn dat je je
moet laten behandelen).
Als het een wat ingewikkelder zaak is komt er een
opsporingsonderzoek. Kan ook zijn dat er een
psychiater of psycholoog komt om te kijken of
iemand detentie geschikt is of dat er andere zorg
nodig is. Er kan ook een psycholoog nodig zijn bij
het opsporingsonderzoek → gerechtelijke
psychologie. Dit gaat meer om bevraging en kijken
hoe je achter de waarheid kan komen. Hier komt een rapport van. Er kunnen dan
verschillende uitkomsten uit komen: gevangenis, gevangenis in combinatie met TBS, TBS of
plaatsing Psychiatrisch Ziekenhuis.
Een van de vragen aan de deskundige in de pro-justitia onderzoek: of er een stoornis is die is
doorgewerkt in de tenlaste gelegde. Schulduitsluitingsgrond - ontoerekenbaarheid (art. 39
Sr.) Niet strafbaar is hij die een feit begaat, dat hem wegens de psychische stoornis,
psychogeriatrische aandoening of verstandelijke handicap niet kan worden toegerekend. Dit
is internationaal. Iemand die bijvoorbeeld ernstig verstandelijk beperkt is kan zoiets niet
worden toegerekend. Dan is een deskundige nodig om te kijken of er tijdens het strafbare
feit een stoornis aanwezig was.
Een andere vraag is of iemand wel proces bekwaam is. Procesbekwaamheid (art. 16 Sv.) 1.
Indien de verdachte aan een zodanige psychische stoornis, psychogeriatrische aandoening of
, verstandelijke handicap lijdt, dat hij niet in staat is de strekking van de tegen hem ingestelde
vervolging te begrijpen, schorst de rechter de vervolging, in welke stand zij zich ook bevindt.
2. Zodra van het herstel van den verdachte is gebleken, wordt de schorsing opgeheven. Als
een verdachte door een stoornis niet in staat is om de vervolging te begrijpen, schorst de
rechter de vervolging. Dat hebben we niet hele vaak. In andere landen (engeland, VS, etc.)
gebeurd het veel vaker. Deze worden dan naar een psychiatrisch ziekenhuis gestuurd voor
hulp. Bij ons is het anders. Onder invloed van het Europeese recht gaat het wel steeds meer
gebeuren wordt er verwacht. Een verdachte moet zelf goed voor zijn zaak kunnen opkomen
in Nederland.
Gedragskundige rapportage pro Justitia gaat over verschillende dingen:
- Toerekening(svat)baarheid
- Risico recidive (hoe gevaarlijk is iemand in de toekomst)
- Behandeladvies
- Procesbekwaamheid
Er is een Wet Forensische Zorg. De bedoeling is dat de
rechter goed op maat sancties kan opleggen en tijdens
detentie kan zorgen dat iemand goed behandeld wordt.
Daarvoor zijn er 28 verschillende forensische zorgtitels
met 7 verschillende categorieën.
Als er alleen een gevangenisstraf wordt opgelegd, moet
er nogsteeds goede zorg zijn als iemand een stoornis
heeft. Volgens art. 15 van PWB kan deze persoon
worden overgeplaatst naar een GGZ voorziening. Daar
is de directeur van de Psychiatrische Inrichting van
verantwoordelijk voor.
Het kan ook zijn dat iemand gevaarlijk is en een
stoornis heeft en naar de TBS-kliniek moet tijdens de
detentie. Er zitten dus mensen in een TBS-kliniek die
geen TBS hebben. Als TBS wordt opgelegd (hoog
beveiligde kliniek) is het de bedoeling dat je uiteindelijk
iemand weer op een veilige manier de samenleving in
kan brengen. Dat gaat stapsgewijs. Via proefverlof
(begeleid dan onbegeleid), voorwaardelijke
beëindiging, dan vaak naar een vervolgvoorziening. Vaak als TBS afgelopen is moeten deze
mensen nog wel hulp krijgen (bv voorziening beschermd wonen). Op die manier kunnen ze
terugkeren in de maatschappij.