Dit document betreft een stappenplan en uitwerking van veelvoorkomende tentamenvragen van het tentamen Formeel Strafrecht bij de OU (Schakelprogramma). Zowel casus- als kennisvragen incl. verwijzing en behandeling jurisprudentie.
Casusuitwerkingen
Week 1 - grondslagen
Rechtsbeschermende vs. instrumentele karakter formeel strafrecht
Rechtsbeschermende karakter
Houdt in dat het strafprocesrecht rechtswaarborgen schept voor de (verdachte) burger, zoals
geen straf zonder schuld, recht op hoger beroep, zwijgrecht en het verbod op
zelfdiscriminatie.
Instrumentele karakter
Houdt in dat het strafprocesrecht regels/bevoegdheden schept voor de overheid om dwang
uit te oefenen op (verdachte) burgers ter opsporing van strafbare feiten.
Beide soorten regels bevatten waarborgen. Bij het instrumentele karakter is deze erin
gelegen dat de wijze waarop die bevoegdheden door de overheid kunnen worden
uitgeoefend nauw is afgebakend in strafprocessuele regelingen.
Hoofddoel strafprocesrecht -> verzekeren van een juiste toepassing van het abstracte en materiële
strafrecht;
Bijkomende doelen
1. Eerbiediging rechten en vrijheden verdachte
2. Eerbiediging rechten en vrijheden andere betrokkenen
3. Procedurele rechtvaardigheid
4. Demonstratiefunctie
5. Voorkomen van eigen richting
Niet-absoluut recht
- Bijv. art. 8 EVRM
- Wanneer onder bepaalde omstandigheden inbreuk op dat recht door de overheid
gerechtvaardigd is.
- Indien dit niet het geval zou zijn, zou opsporing nagenoeg onmogelijk worden.
- De wet kan nadere vormvoorschriften voorschrijven waarmee extra waarborgen zijn
ingebouwd om de inbreuk te rechtvaardigen-> bijv. doorzoeking in een woning -> Awbi
- Soms kan het nodig zijn dat uitoefening van de bevoegdheid slechts aan één autoriteit is
toegekend -> bijv. doorzoeking woning aan rechter (RC) ex. art. 110 Sv.
Nemo tenetur beginsel
- Strafvorderlijk beginsel
- Het strafvorderlijke beginsel dat in casu onder druk kan komen te staan is het nemo tenetur-
beginsel, oftewel het beginsel dat een verdachte niet verplicht kan worden aan zijn eigen
veroordeling mee te werken. (2 punten)
- Volgens vaste jurisprudentie van het EHRM is dit beginsel nauw verbonden met de
onschuldpresumptie en ligt het aan de basis van een recht op een eerlijk proces (zie
bijvoorbeeld Saunders). (1 punt)
- Bij het nemo tenetur-beginsel gaat het erom dat de wil van de verdachte wordt
gerespecteerd, maar het is niet absoluut en de verdachte mag dus gedwongen worden om
aan bepaald onderzoek, zoals een ademanalyse of bloedproef, mee te werken. (2 punten).
o Om te bepalen of in de situatie dat een verdachte (fysiek) gedwongen wordt om met
een vingerafdruk zijn telefoon te ontgrendelen, moet dus bepaald worden of er hier
, sprake is van een handeling die van de wil van de verdachte afhankelijk is (inter
alia, documenten, adem, bloed, urine etc.)
o Voor de hand ligt te beargumenteren dat het hier gaat om een handeling die
vergelijkbaar is met een ademanlyse of bloedproef (de vingerafdruk is immers
aanwezig onafhankelijk van de wil van de verdachte). Een argumentatie waaruit
logisch volgt dat er hier sprake is van wilafhankelijk materiaal, wordt ook goed
gerekend. (5 punten)
Dubio pro reo-beginsel -> rechter mag feit alleen bewezen verklaren indien hij zelf overtuiging heeft
bekomen dat het feit door de verdachte is begaan
Onschuldpresumptie
Opportuniteitsbeginsel
- Art. 167 lid 2 Sv
- OvJ = Dominus Litis
o OvJ is niet verplicht elk strafbaar feit te vervolgen dat bewezen kan worden
o
Onmiddelijkheidbeginsel
- Het onmiddellijkheidsbeginsel houdt in dat de zittingsrechter recht doet op basis van
materiaal dat ter zitting door hemzelf of ten overstaan van hem naar voren is gebracht. (3
punten) Dit beginsel is terug te zien in art. 348 en 350 Sv waarin is bepaald dat de
zittingsrechter beraadslaagt naar aanleiding van het onderzoek ter zitting. (3 punten)
- In Nederland is het onmiddellijkheidsbeginsel sterk gerelativeerd nu door het voorhouden
van de stukken uit het strafdossier al wordt voldaan aan dit beginsel. (4 punten)
- Zie ook De Auditu-verklaringen
Inquisitoir vs. accusatoir procesmodel
Inquisitoir
- Rechters hebben actieve rol bij onderzoeken zaak;
- Rechters oordelen op basis van materiële waarheid;
- Van procespartijen is geen sprake -> vervolging en berechting is in één hand geregeld
(aanklager en rechter tegelijk)
- Verdachte is geen procespartij maar voorwerp van onderzoek.
Accusatoir
- Conflict tussen 2 partijen
- Aanklager formleertde beschuldiging en dient deze te bewijzen;
- Verdediging verdedigt zich
- Onafhankelijke en onpartijdige rechter
Gewenste omvang van bevoegdheden van politie en justitie - Crime control vs. due proces model
Crime control
- Nadruk op belang efficiënte criminaliteitsbestrijding
- Politie en justitie beschikken over veel macht
- Groot vertrouwen
- Vergeleken met ‘lopende band’
Due process
- Nadruk ligt op belang bescherming positie verdachte
- Zeker wantrouwen tegenover politie/justitie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brmv. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
