Inhoudsopgave
_________________________________________________________________________
,Hoorcollege 1 - Introductie
_________________________________________________________________________
Relevantie
- Waarom hebben we het over psychiatrie bij criminologie?
- Van alle delinquenten heeft 60% een psychische stoornis, 60% een verslaving (zou
je ook een stoornis kunnen noemen), 80% een uitkering/ geen werk, 57% schulden
en 35% een lichtverstandelijke beperking.
- Hoe verder in de strafrechtsketen → hoe meer gestoorden percentueel.
- Verband tussen stoornis en delictgedrag / gevaar?
- Vanaf 2011 tot nu is elk jaar het aantal meldingen van ‘verwarde personen’
toegenomen.
- Hoe kan dit?
- Dit zegt vooral iets over de melders; we vinden bepaald gedrag sneller
onveilig en schakelen sneller de politie in.
- Dit zijn eigenlijk personen met ‘onbegrepen gedrag’; melders
begrijpen dit gedrag niet, maar het is niet meteen verward gedrag.
- Strafrecht:
- Het strafrecht gaat anders om met personen met een psychische stoornis:
relatie stoornis / delict / gevaar;
- Als verdachte kwetsbaar en als dader minder verantwoordelijk –
gedragsdeskundigen helpen daarbij;
- Er zijn speciale sancties, zoals TBS;
- Daarvoor is naast een psychische stoornis een ernstig delict en gevaar voor
herhaling vereist;
- Ook een gedragskundig advies (ook voor jeugd).
College opbouw
- College 1-2: (historie) psychiatrische diagnostiek.
- College 3-5: Forensisch psychiatrische diagnostiek.
- College 6-8: Forensische zorg en rechtspositie (TBS).
Begripsbepaling
- Psychiatrie – neurologie (neurosciences): psychiatrie is onderdeel
geneeskunde. Vroeger hetzelfde → tegenwoordig onderscheiden.
- Neurologie gaat om het fysieke → somatisch.
- Psychiatrie → kijkt naar de manifestatie van de geest via dat
(zenuwstelsel (brein).
- Psyche staat voor geest en iatros staat voor dokter → dokteren van de
geest.
- Psychiatrie & psychologie:
- Psychiater is geneeskundige en psycholoog niet.
- Psychologie is sociale wetenschap, minder met de werking van het brein in
arts zin in.
- Forensische psychiatrie → veel psychologie.
- Dit is een connectie tussen recht en psychiatrie. Veel sociotherapeuten,
maatschappelijk werkers etc. zijn binnen deze sector bezig.
, - Forensisch = forum → openbaar recht gesproken.
- (Psycho)pathologie → pathos = ziekte en logos = leer → leer van de
geestesziekten.
- (Psycho)diagnostiek → diagnosis = onderscheiden → van welke specifieke
ziekte dan sprake is.
- Nosologie → het in kaart brengen, classificeren en specificeren van ziekten.
- Ziekte, stoornis, afwijking:
- Stoornissen in (hersen)functies → stoornis of afwijking zijn vaak de
geprefereerde wijze om een psychische stoornis te omschrijven.
- Denken, voelen (stemming), willen (plannen, initiatief nemen),
handelen, eigenschappen (karakter/persoonlijkheidseigenschappen).
- Symptoom → functiestoornis/beperking:
- Cognitieve functies:
- Bewustzijn, intellectuele vermogen, oordeelsvermogen,
waarneming, denken.
- Affectieve functies:
- Stemming, affect (emotie).
- Conatieve/voluntatieve functies:
- Executieve functies, psychomotoriek.
- Syndroom → vaste verzamelingen van symptomen (classificatie).
- Zijn er wel in de psychische studie, maar voornamelijk in het
somatische worden syndromen omschreven.
- Voorbeeld:
- Symptomen: koorts, verkoudheid, moe.
- Syndroom: griep.
- Verschil psychiatrische, psychologische diagnostiek:
- Normaalverdeling: dimensionale manier van kijken i.p.v. dichotome.
- Persoonlijkheidsstoornis? Psychopathie?
- Zeven visies op psychiatrische stoornis:
1) Pathofysiologische afwijking;
2) Verlies van betekenis;
3) Schadelijke disfunctie;
4) Sociaal construct: afwijkend om sociale controle op toe te kunnen passen;
5) Onvermogen om het ‘goede leven’ te leiden;
6) Leed;
7) Beperkingen waar mensen zelf niet mee kunnen omgaan.
Geschiedenis van de psychiatrische classificatie
- Emil Kraepelin (1856-1926): hij is de eerste die psychische stoornissen is gaan
classificeren.
- DSM: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders:
- Een algemene classificatie van verschillende psychische stoornissen.
- Dit is de dominante manier om te classificeren. Dit bevat afspraken
over wanneer iets ergens onder valt.
- Maar het heeft ook veel te maken met plaats en tijd. We passen onze
afspraken aan.
Psychische stoornis volgens DSM 5
, - Klinische significante symptomen in psychische functies;
- Disfunctie in psychologie, biologie, ontwikkeling;
- Significante lijdensdruk, beperkingen in functioneren op sociaal of beroepsmatig
gebied;
- Er kunnen wellicht afwijkingen zijn maar daardoor is er niet perse een stoornis;
- Reactie op stressor of verlies, passend binnen cultuur (hoort er niet bij!);
- Niet sociaal deviant gedrag (politiek, religieus, seksueel), conflict individu met
maatschappij ook niet, tenzij gevolg van individueel disfunctioneren;
- Tenminste zoveel van deze symptomen;
- Disclaimer voor juridisch gebruik;
- Hoe werkt dit in het algemeen: classificatie, symptomen en dan hoeveel van de
symptomen om van deze zaken te kunnen spreken. Je kunt van verschillende
toestanden spreken die tot dezelfde stoornis komen.
Geschiedenis van de classificatie
- Beperking van / kritiek op de DSM:
- Atheoretisch → er zijn verschillende perspectieven hoe je er naar
kan kijken.
- Voorbeeld → psychodynamisch, leertheorie, biologische
visies.
- Reductionistisch → hele problematiek verenigd tot een stempel van
psychologische eigenschappen.
- De stempel kan op verschillende prestaties hebben. De symptomen
en toestandsbeelden kunnen verschillen en de kwalificatie blijft het
vaak gelijk.
- Schijn van validiteit;
- Grens met normaliteit → waar is het een stoornis en waar is het
‘normaal gedrag’?;
- Grenzen onderling → onderscheiden tussen verschillende
kwalificaties (NAO (niet anderszins omschreven) en tenzij beter
verklaard door andere stoornis);
- Comorbiditeit → voldoen criteria vele psychische stoornissen;
- Cultuurgebondenheid;
- Belangen → wel juridische disclaimer, maar er zitten zeker hiernaast
belangen aan.
- Voorbeeld → verzekeringen. DSM classificatie wil dat een
bepaalde behandeling vergoed wordt. Wordt soms ook wel
mee gesjoemeld. De farmaceutische industrie heeft een
belangrijke vinger in de pap om deze kwalificaties te maken.
Psychiatrie?
- Kritische blik.
- Vaak gaat het in de psychiatrie over extreme beperkingen/ vergrotingen van
bepaalde eigenschappen. Je kunt dingen dus herkennen, maar dat is nog niet perse
psychiatrisch.
Verschil: classificatie en diagnose
