Hoofdstuk 9 - Lichaam
Introductie
Hoofdstuk 9 bespreekt de dimensie Lichaam. We bespreken de verhouding tussen onze
vrijheid en onze lichamelijkheid, voornamelijk binnen de consumptiemaatschappij.
De consumptiesamenleving sluit perfect aan bij een positieve waardering van de
behoeften van je lichaam: eten wat je wilt, leuke dingen doen, zorgen voor de meest
comfortabele bank thuis, etc.
Dit laat zien dat de cultuur waarin wij leven bepalend is voor de omgang met ons lichaam: we
zijn hierin niet compleet vrij.
Het Lichaam
Ons lichaam geeft ons vrijheid, bijvoorbeeld in je lichaamshouding of kledingskeuze.
Maar, ons lichaam beperkt ons: we moeten omgaan met behoeften, zoals eten, drinken en
slapen.
Maar, mensen zijn niet geketend aan hun lichaam: we kunnen ons verheffen boven onze
natuurlijke verlangens, in tegenstelling tot dieren.
à Denk aan vasten of een dieet volgen: je verheft jezelf boven de primaire, natuurlijke
verlangens van je lichaam, namelijk eten.
Maar, deze mogelijkheid tot verheffing boven onze primaire behoeften zorgt ook voor
problemen: onze instincten dwingen ons niet meer, zoals bij dieren dat wel het geval is, dus
moeten wij dus wel twijfelen en nadenken om te beslissen tussen primaire behoeften en
de verheffing daarboven.
à Je hebt honger en wilt eten (primaire behoefte), maar wilt afvallen (verheffing), waardoor
je een keuze moet maken.
Stel je hebt een verslaving, gedreven door een primaire behoefte. Óf je kan je verslaving
tegengaan en erboven verheffen en stoppen met cocaïne, óf de verslaving nagaan. Zo
kennen we verslavingen op een manier die bij dieren afwezig zijn.
à Je bent verslaafd aan de cocaïne.
In principe houdt dit dus in dat omdát onze hersenen zo door-ontwikkeld zijn, we plannen
ideeén kunnen broeden om steeds meer toe te geven aan verslavingen. Het
tegenovergestelde kan dus ook gelden.
De Consumptiemaatschappij en ons Lichaam
Natuurlijke behoeften als eten en drinken kennen een intellectueel en cultureel aspect. Zo
zorgt de manier waarop we ons lichaam ervaren en met kleding omgaan dat we worden
‘gecultiveerd’ 5 door de wereld waarin we leven.
Zo maken consumptiepatronen deel uit van je sociale identiteit. Je natuurlijke, sociale
behoeften binnen de consumptiemaatschappij vormen je sociale identiteit.
à Zoals bij mode: je kocht die laatste spijkerbroek omdat je een bepaalde natuurlijke
behoefte had om jezelf warm te houden. De spijkerbroek bevredigd deze behoefte.
5 Gecultiveerd is bebouwen; aankweken; ontwikkelen.
39