Samenvatting
Samenvatting Politiek en Politicologie Hoofdstuk 6, Edwin Woerdman & Erwin Krol, 5e druk
Overzichtelijke samenvatting Politiek en Politicologie Hoofdstuk 6, Edwin Woerdman & Erwin Krol, 5e druk
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Staatsleer -> het Italiaanse fascisme beschouwde de staat als het hoogstegoed. Alles voor de staat, niets tegen de staat, niets buiten de staat. Nazi’s
beschouwden daarentegen het volk als het hoogste goed. Het volk gaat vooraf
aan de staat ‘Ein Volk, ein Reich, ein Führer’. Daarom hechten de nazi’s meer
belang aan de raszuiverheid van het volk dan de Italiaanse fascisten.
Leiding -> volgens de Italiaanse fascisten kon de leiding van de staat uit
verschillende personen bestaan. Nationaalsocialisten wilde een eenhoofdige
leiding. Gedeelde verantwoordelijkheid zou in strijd zijn met de hiërarchie. De
eenhoofdige leiding zou wel bijgestaan moeten worden door advieslichamen
5.7 Opkomst van het populisme
Sommige politicologen wijzen erop dat het populisme de laatste jaren in de Nederlandse en
internationale politiek aan een opmars bezig is. Populisme wordt door de meeste
politicologen gezien als een politieke stijl die gehanteerd kan worden door de politieke
bewegingen en partijen, maar ook door politieke leiders. Populistische politici stellen als
enige te spreken namens ‘de zwijgende meerderheid’ onder het volk of ‘de gewone man’.
Voorbeelden hiervan zijn Donald Trump en Geert Wilders. Populisten verzetten zich tegen de
bestaande machtsstructuur en tegen de dominante ideeën en waarden van de
kosmopolitische politieke elite die egoïstisch of corrupt zou zijn. Deze elites zouden zorgen
van de burger niet serieus nemen en te veel luisteren naar bepaalde machtige
belangengroepen. Het populisme als politieke stijl heeft 4 kenmerken:
1) Een populist is gericht op het charismatische leiderschap.
2) Een populist is sceptisch ten aanzien van indirecte vormen van
volksvertegenwoordiging en geeft de voorkeur aan directe vormen, zoals referenda.
3) Een populist mengt verschillende ideologische posities.
4) Een populist beschouwt zichzelf meer als voorloper van een (unieke) beweging dan een
partij.
Hoofdstuk 6 I Politieke partijen en belangengroepen
6.2 Definities politieke stroming, partij en belangengroep
In een politieke stroming verenigen mensen zich rond bepaalde gemeenschappelijke
politieke opvattingen, bijvoorbeeld een ideologie, zoals de confessionele, liberale of
feministische stroming. Politieke stromingen worden gekenmerkt door:
o Een aanhang -> er is sprake van een politieke stroming als er van een groot aantal
mensen aanhang is.
o Continuïteit -> dit geldt in mindere mate voor politieke partijen die op ieder moment
opgericht of opgeheven kunnen worden. Politieke opvattingen kunnen niet zomaar
opgeheven worden.
Politieke stroming = een geheel van wensen en opvattingen die mensen hebben over de
manier waarop ze hun toekomst gezamenlijk vorm willen geven.
Politieke partij = elke politieke groepering die deelneemt aan verkiezingen en in staat is
kandidaten te leveren voor publieke functies.
, Belangengroep = een groep individuen die gezamenlijk optreden om een gemeenschappelijk
belang te behartigen.
Pressiegroep = een groep die het overheidsbeleid probeert te beïnvloeden zonder
kandidaten te stellen voor verkiezingen.
Het onderscheid tussen belangengroepen en pressiegroepen is belangrijk om aan te geven
dat niet iedere belangengroep (altijd) politiek actief is. Het begrip pressiegroep blijft echter
een verbijzondering van het begrip belangengroep. Daarom wordt doorgaans het algemeen
begrip belangengroep gebruikt. Belangengroepen kunnen in 4 verschillende groepen
worden ingedeeld:
o Sectorale belangengroepen -> behartigen de belangen van hun bepaalde
sociaaleconomische categorie, zoals LAKS. Sommige sectorale belangengroepen
houden zich ook bezig met dienstverlening, zoals ANWB. De groep wordt pas politiek
actief als de overheid beleid voorbereidt dat de belangen van de organisatie raakt.
o Ideële belangengroepen -> streven een bepaald ideaal na, zoals de Dierenbescherming.
o Sociale bewegingen -> zijn gericht op maatschappelijke erkenning van een bepaalde
groepering of waarde, zoals de arbeidersbeweging en de vrouwenbeweging.
o Actiegroepen -> richten zich op een specifiek beleidsonderwerp en kunnen tijdelijk tot
actie overgaan.
6.3 De partij in het politieke proces
Het begrip politieke partij komt in de Nederlandse grondwet niet voor. Dit heeft twee
oorzaken. Ten eerste moesten Kamerleden tot de grondwetswijziging van 1983 ‘zonder Last
of ruggespraak’ stemmen. Het voorschrift ‘stemmen zonder ruggespraak’ werd uit de
Grondwet geschrapt om de indruk te vermijden dat Kamerleden niet met hun partij mogen
overleggen. Ten tweede moeten de partijen onafhankelijk tegenover de staat kunnen staan.
De staat zou politieke partijen daarom zoveel mogelijk ruimte moeten bieden. Bij het
definiëren van het begrip politieke partijen zou een partij buiten de boot kunnen vallen, wat
op gespannen voet kan staan met de democratie.
Politicologen maken onderscheid tussen verschillende soorten partijvormen:
o Kader- of elitepartij -> ontstaan vanuit de politieke samenwerking tussen individuele
volksvertegenwoordigers. De kaderpartij heeft een losse structuur en heeft een
minimale partijorganisatie en vaak ook geen leden. Deze partij vorm kwam veel voor in
de 19e eeuw voor de invoering van het algemeen kiesrecht.
o Massapartij -> ontstaat vanuit de samenleving en treedt op als belangenbehartiger van
een bepaalde sociale groepering, zoals de arbeiders. De massapartij heeft een grote en
gecentraliseerde partij organisatie, heeft nauwe banden met andere maatschappelijke
organisaties en kent een sterke ideologische grondslag.
o Catch-all partij -> stellen hun ideologie minder centraal en leggen minder nadruk op
een bepaalde sociale groep, maar proberen verschillende kiezersgroepen aan zich te
binden.
o Kartelpartij -> is sterk afhankelijk van de staat, bijvoorbeeld door partijfinanciering en
wettelijke regels. Kartelpartijen kennen een professionele partijorganisatie die erop
gericht is om te regeren. Ze worden soms gezien als vertegenwoordiger van de staat.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper asvl2003. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 84251 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen