Hoofdstuk 2 – Oprichting
Hier wordt de oprichting van verschillende ondernemingen besproken. Privaatrechtelijke rechtspersonen
worden in beginsel bij notariële akte (door een notaris in functie opgemaakte en ondertekende akte) opgericht.
Deze oprichtingsakte bevat de eerste statuten van de rechtspersoon. Een privaatrechtelijke rechtspersoon
ontstaat niet als een door een notaris ondertekende akte ontbreekt. Uitzondering hierop is de vereniging. Een
vereniging kan worden opgericht met en zonder akte. Een vereniging zonder oprichtingsakte is een vereniging
met beperkte bevoegdheid (=informele vereniging). Een maatschap, vof of cv kan ook worden opgericht zonder
tussenkomst van de notaris.
2.1 Nv en bv
De nv en bv worden bij notariële akte opgericht. Zij worden opgericht door één of meer personen cf art.
2:64/175 lid 2 BW. De oprichtingsakte is nodig voor de oprichting van de nv/bv, maar ook voor het aankleden
van de statuten. Vanaf 1 juli 2011 is er een systeem van doorlopend toezicht op alle rechtspersonen en op de
functionarissen die daarbinnen een rol vervullen. Dit wordt gedaan door de Wet controle op rechtspersonen
welke wordt uitgevoerd door de Justitiële uitvoeringsdienst Toetsing, Integriteit en Screening (de Dienst Justis).
De praktijk merkt weinig van de doorlopende toetsing.
Waarschijnlijk wordt het in de loop van 2022 in relatief eenvoudige situaties mogelijk om bv’s ook digitaal op te
richten, via een elektronische notariële akte. Dit zou leiden tot de invoering van een nieuw art. 2:175a BW en
tot wijziging van de Wet op het notarisambt.
In de oprichtingsakte staan de eerste statuten van de nv/bv. Deze statuten dienen onder andere de naam van
de vennootschap en de zetel (gemeente) te bevatten cf art. 2:66/177 BW. In de akte wordt dus de
vennootschap opgericht en de statuten aangekleed. Art. 2:93/203 lid 4 BW maakt het mogelijk in de akte van
oprichting aandelen te plaatsen bij in deze akte aangeduide personen en ook bestuurders aan te stellen
(benoeming en bezoldiging).
In de akte van oprichting creëren van verplichtingen voor de op te richten nv/bv wordt ‘directe binding’
genoemd. De nv/bv wordt door de akte direct aan bepaalde verplichtingen gebonden. Directe binding is alleen
mogelijk voor de punten die uitdrukkelijk wordt benoemd in art. 2:93/203 lid 4 BW. Directe binding is bij de bv
ook mogelijk voor kosten die met de oprichting verband houden. Voor de nv kan dit nog niet, echter er wordt
snel een verandering in art. 2:93 lid 4 BW verwacht.
De notariële akte bevat de volgende punten;
1. De namen van de oprichters
2. De oprichtingshandeling
3. De statuten
4. De verplichtingen waaraan de nv/bv na haar oprichting direct is verbonden
5. Ondertekening oprichter(s) en aandeelhouder(s)
De volgende punten staan vaak in de statuten;
1. Naam, zetel en doel
2. Kapitaal en aandelen
3. Aandeelhoudersregister
4. Blokkeringsregeling (in de regel bij de bv)
5. Inkoop, levering en uitgifte van aandelen
6. Bestuur (bevoegdheden, benoeming en ontslag, belet of ontstentenis, besluitvorming)
7. Boekjaar en jaarrekening
8. Winstbestemming
9. Algemene vergadering (bevoegdheden en besluitvorming)
10. Statutenwijziging, ontbinding en vereffening
11. Raad van commissarissen (bij toepassing)
De notaris moet op de volgende punten letten bij de oprichting:
1. Statuten moeten in overeenstemming zijn met de wet.
13
Ondernemingsrecht 2021-2022