Afkortingen landen:
- Europa EU
- Frankrijk FA
- Duitsland DU
- Italië IT
- Oostenrijk OOS
- Rusland RU
- Groot-Brittannië GB
- Amerika VS
Hoofdstuk 7:
7.1 Het concertsysteem
Tussen 1854-1871 werden belangrijke oorlogen gevoerd:
- de Krimoorlog (1854-1856), tussen RU, FA, GB & Ottomaanse Rijk
- Nationale eenwordingsoorlogen van: IT, (met FA tegen OOS in 1859) & DU (tegen
Denenmarken in 1864) & OOS in 1866 & FA in 1870-1871.
Deze oorlogen werden gevoerd met beperkte middelen/ om beperkte doeleinde.
- Het concert van Europa (1814 in Wenen): angst voor hernieuwde pogingen van een van
de grote mogendheden om hegemoniale positie van in EU te verkrijgen & angst voor een
nieuwe revolutie die het gevolg van oorlog kon zijn.
Machtevenwicht in stand houden. Alle naties waren elkaars vijand & veiligheid kan
alleen worden gegarandeerd als andere naties niet te groot werden. Uitgangpunt: 5 even
grote & gelijkwaardige grootmachten: Pruisen, FA, GB, RU & OOS-H.
Voorwaarden:
1) Belangrijk: goed functioneren van het machtsevenwicht was zo min mogelijk hinder bij het
kiezen van bondgenoten.
2) Geografische aard. Enkel in gebieden waar machtsverschuivingen van beslissende
invloed werd geacht op het machtsevenwicht tussen de grote mogendheden.
7.2 De politiek der grote mogendheden
Middels dit systeem proberen belangen te beschermen (deze werden op basis van
geopolitiek & interne factoren gedefinieerd). Dit bepaalde hun buitenlandse politiek:
GB: zeeën open houden door ze te beheersen. ‘Splendid isolation’ geen
bondgenootschappen aangaan waar GB geen belang bij had.
RU: planslavisme streven naar politieke eenheid en controle over de Bosporus/
Constantinopel, zorgt voor toegang tot de Zwarte Zee.
OOS-H: Habsburgers beslisten over een heterogeen rijk met vele nationaliteiten
(Polen, Tsjechen, etc.). In 1867 werd OOS omgevormd tot een dubbelmonarchie
Oostenrijk-Hongarije.
De Magyaren (Hongaren) kregen autonomie Kroaten/ Serven en Slowaken niet.
Servië streeft naar een Groot-Servisch Rijk Als dit zou lukken raakt OOS-H zijn
kust kwijt.
, De keizer had drie alternatieven:
1) Hervormingen, met als doel de Servische bevolking meer autonomie geven.
Hervormingen zouden op Magyaars verzet stuiten en het evenwicht verstoren in
de dubbelmonarchie.
2) De ondergang van OOS-H als grote mogendheid.
3) Vernietiging van Servische onafhankelijkheid.
Actieve buitenlandse politiek op de Balkan voeren. Met als doel: RU zoveel
mogelijk beperken.
FA: angst te sterk DU & FA – GB tegenstelling Koloniale ambities.
DU: centrale ligging sleutel tot Europese statensysteem.
Snelgroeiende bevolking en sterk leger. Positie van DU maakt ze kwetsbaar.
Concertsysteem was opgericht om hegemonie (dat een land alle macht heeft) tegen
te gaan.
- Bismarck: evenwichtspolitiek (behoud van vrede) toenadering zoeken tot de
vijanden RU & OOS-H, zodat niemand tegen DU zou zijn (tweefrontenoorlog
voorkomen).
- Kissinger Diktat, doel: iedereen heeft DU nodig (behalve FA), zodat ze zich niet
tegen DU keren.
7.3 Het congres van Berlijn – 1878
Belangrijkste crisishaard van de 19e eeuw was de Balkan.
- Ottomaanse Rijk valt in 1922.
- 1877 RU verklaart oorlog aan Turkije om planslavistisch missiebesef te vergroten
onrustig op de Balkan.
Na overwinning RU Vrede van San Stefano gesloten, Servië/ Montenegro/ Roemenië
onafhankelijk. GB & OOS-H konden expansie niet toestaan van RU.
Doel van het congres van Berlijn RU winst beperken/ verdeling maken die machtsbalans
houdt.
7.4 Het systeem van Bismarck
- 1879: tweebond DU OOS-H steunen, bij de oorlog RU, neutraal bij andere.
- 1881: Driekeizersbond neutraal bij 4e macht, hulp bij Balkan. Italië voegde zich
hieraan toe.
- Middellandse zee verdragen Voorkomen dat een mogendheid overheerst & was tegen
RU gericht. FA werd geïsoleerd & Balkan conflict geneutraliseerd.
Bismarcks machtspolitiek vormde niet de oorzaak van WOI.
7.5 Ondermijning van het concertsysteem
De jaren 1890-1914 snel toenemende internationale spanningen. Gevolg van
machtsverschuivingen in het internationale systeem.
1) Koloniën als onderdeel van grootmachtsstatus (werd als essentieel gezien)
2) Niet Europese grootmachten deden hun intrede in het nieuwe systeem (Japan en VS).
3) Massapolitiek publieke opinie beïnvloed buitenlandse politiek.
4) Nationalisme: DU Flottenverein Nationalistische beweging die propaganda maakte
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ivdBroek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.