1.1 Adolescentie: een eerste typering
Het woord adolescentie wordt gebruikt voor de periode tussen de
kinderjaren en de volwassenheid. Jongeren krijgen met diverse
uitdagingen te maken en doen nieuwe ontdekkingen. Er is ook verhoogde
kwetsbaarheid en er zijn spanningen. In de adolescentieperiode voltrekt
zich een biologisch rijpingsproces dat zowel de hormoonhuishouding als
ook de hersenen betreft. Er vinden ontwikkelingen plaats wat betreft het
intelligent functioneren en het denken over morele kwesties. De relatie
met de ouders krijgt een andere kwaliteit en door de psychoseksuele
ontwikkeling krijgt het leven er nieuwe dimensies bij. deze ontwikkelingen
werken door in de manier waarop de jongere zichzelf ziet en ervaart. De
diverse ontwikkelingen worden geïntegreerd in het beeld dat de jongere
heeft van zichzelf en van anderen met wie relaties worden aangegaan.
De centrale ontwikkelingstaak in de adolescentie is in navolging van
Erikson te typeren als het ontwikkelen van een eigen identiteit. In de
adolescentie gaan jongeren zich heroriënteren. Daarbij spelen de reacties
van mensen met wie jongeren relaties onderhouden een belangrijke rol.
In de voortdurende interactie met anderen komen jongeren tot keuzes en
gaan ze verplichtingen aan die grote consequenties kunnen hebben voor
de toekomst. Deze keuzes en verplichtingen hebben betrekking op
persoonlijke relaties, levensovertuiging en maatschappelijke positie. Op
deze wijze ontstaat geleidelijk aan een besef van identiteit, dat wil
zeggen dat de persoon zichzelf beleeft als iemand met een eigen
herkenbare levensstijl die, ondanks allerlei veranderingen, consistent is
en voor de mensen om hem heen als zodanig herkenbaar is.
Indeling van de adolescentie
De adolescentie wordt vaak onderverdeeld in:
- de vroege adolescentie, waarin de lichamelijke rijping, de
psychoseksuele ontwikkeling en het proces van losmaking van de ouders
op gang komen;
- de middenadolescentie, waarin het experimenteren met diverse
keuzemogelijkheden centraal staat;
- de late adolescentie, waarin jongeren beginnen verplichtingen aan te
gaan met betrekking tot maatschappelijke positie en persoonlijke relaties.
Een interessante toevoeging aan deze driedeling in vroeg, gemiddeld en
laat, betreft die van de 'emerging adulthood', de 'ontluikende
volwassenheid' . Het idee hier is dat in westerse, geïndustrialiseerde
landen jongeren steeds langer deelnemen aan onderwijs en later gaan
werken, langer thuis blijven wonen, en ook steeds later een vaste relatie
of zelfs huwelijk aangaan. Leeftijdsaanduidingen zijn dus altijd slechts
benaderingen Wanneer er om praktische redenen toch leeftijdsgrenzen
moeten worden aangeven, is de periode van ongeveer 10 tot 22 jaar de
adolescentieleeftijd, waarbij de vroege adolescentie tussen 10 en 13 jaar
wordt geplaatst, de middenadolescentie tussen 14 en 18 jaar, en de late
adolescentie tussen 19 en 22 jaar, en de 'emerging adulthood' eindigt per
definitie pas als volwassen rollen zijn opgenomen, hetgeen bij de
, meesten zo rond de 25 wel gebeurd is.
1.2 Puberteit en adolescentie
Hebben alletwee een andere betekenis.
1.2.1 Oorsprong van de begrippen puberteit en adolescentie
Het woord puberteit is afgeleid van het Latijnse woord 'pubertas', dat
'manbaarheid' betekent en met name aan de kenmerken van de
lichamelijke volwassenwording refereert (pubes = schaamstreek). Het
woord adolescentie komt van het Latijnse woord 'adolescentia', waarmee
in Rome de leeftijdsklasse van 17 tot 30 jaar werd aangeduid.
De Griekse wijsgeer Aristoteles deelde de levensloop in in perioden van
zeven jaar; de jeugdjaren typeerde hij als een periode waarin de wil zich
zodanig ontwikkelt dat men tot actief kiezen in staat is.
1.2.2 Onderscheid tussen puberteit en adolescentie?
In de Engelstalige literatuur heeft het woord 'pubescence' of 'puberty'
uitsluitend betrekking op het proces van geslachtsrijp worden, terwijl de
term 'adolescence' staat voor de gehele overgangsperiode en betrekking
heeft op alle psychische ontwikkelingen die zich in dat tijdvak voordoen.
Aanvankelijk werd in Nederland met puberteit gedoeld op de periode van
ongeveer het twaalfde tot het zestiende levensjaar. Daarmee werd
aangegeven dat in deze periode lichamelijke veranderingen optreden die
samenhangen met het proces van geslachtsrijp worden. Daarnaast
verwees het begrip ook naar de ontwikkelingen die in deze periode
plaatsvinden met betrekking tot het functioneren van de persoon: de
puberteit werd gezien als een fase waarin opbouw van de persoonlijkheid
plaatsvindt, waarbij de blik naar binnen is gericht. Met de term
adolescentie werd doorgaans de periode van ongeveer het zeventiende
tot het tweeëntwintigste levensjaar bedoeld: een periode waarin de blik
meer naar buiten wordt gericht en de in de puberteit gevormde persoon
een plaats vindt in de maatschappij. In dit boek wordt dit onderscheid
tussen puberteit als intra-individueel verschijnsel (vooral binnen een
persoon) en adolescentie als sociaal verschijnsel niet gebruikt. De reden
hiervoor is dat de processen van persoonsvorming en het vinden van een
plaats in de samenleving elkaar wederzijds beïnvloeden.
1.2.3 Begin en einde van de adolescentie
De adolescentie is een periode die moet worden gezien binnen het kader
van de gehele levensloop. Wat in de adolescentie gebeurt, wordt
enerzijds beïnvloed door wat er in de kinderjaren heeft plaatsgevonden
en anderzijds door het perspectief dat de volwassenheid biedt. Uitgaande
van de gedachte dat de adolescentie een overgangsperiode vormt tussen
de kinderjaren en de volwassenheid, ligt het voor de hand het begin van
de adolescentie te koppelen aan de overgang van kinderjaren naar
adolescentie, en het eind aan de overgang van adolescentie naar
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ALO. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
