Samenvatting ondernemingsrecht en
faillissementsrecht
Mr. C.L. Koppenol <tiende druk>
1
,Hoofdstuk 1: Onderneming en recht
Paragraaf 1.1.1: Onderneming en Corporate Governance
Bij het tot stand komen van nationale inkomen spelen de producenten van
goederen en diensten een belangrijke rol. Die producenten noemen we
ondernemers en de organisaties waarmee zij hun activiteiten realiseren
noemen we ondernemingen.
Een onderneming kan beschikken over aandeelhouders, echter werd de invloed
van deze aandeelhouders op de besluitvorming al lange tijd beperkt. Maar in
Nederland kwam aan het begin van deze eeuw een einde aan deze beperkte
invloed op de besluitvorming. Deze toegenomen aandacht voor de
verantwoordelijkheid (accountability) van de ondernemingsleiding werd mede
veroorzaakt door de hoge groei van beleggen.
o Beleggen is simpel gezegd: het kopen van producten, om die op een
later moment met winst te verkopen
Als gevolg van deze ontwikkelingen is de belangstelling voor de onderneming
tegenwoordig sterk gericht op de manier waarop zij wordt bestuurd. In dit
verband wordt er gesproken over het opstellen van kwaliteitsnormen voor een
goed bestuur, in de praktijk wordt dit vaak aangeduid met de woorden:
Corporate Governance (de Engelse vertaling: goed ondernemingsbestuur).
o Bij een goed ondernemingsbestuur gaat het om de vraag in hoeverre
kapitaalverschaffers invloed kunnen uitoefenen op de
ondernemingsleiding.
Paragraaf 1.1.2: Activistische aandeelhouders
De macht en de invloed van de aandeelhouders hebben in de afgelopen jaren
meer gezicht gekregen met de komst van activistische aandeelhouders die hun
krachten bundelen in hedge funds, ook wel private equity funds genoemd.
o Hedge funds zijn beleggingsinstellingen die proberen door invloed uit te
oefenen fondsen beter te laten presteren, waardoor de aandelenkoers zal
stijgen.
Over het nut van deze hedge funds wordt verschillend gedacht. Enerzijds zijn ze
goed om slecht presterende ondernemingen aan te sporten beter te presteren.
Anderzijds wordt aandacht gevraagd voor de nadelen van het ‘activisme’.
Paragraaf 1.1.3: Gedragscode voor deugdelijk ondernemingsbestuur
De Commissie Corporate Governance heeft in 2003 een gedragscode opgesteld
voor deugdelijk ondernemingsbestuur. In de praktijk staat deze code bekend als
Code Tabaksblat: hierin worden aanbevelingen gedaan voor deugdelijk
ondernemingsbestuur.
- Een belangrijk uitgangspunt van deze code is de ‘pas toe of leg uit’ regel
(comply or explain); dit betekent dat van ondernemingen wordt verwacht
dat zij de code in acht nemen, volgen ze deze code niet op dan zijn het
bestuur en de raad van commissarissen verplicht dit in het jaarverslag te
motiveren.
2
, Paragraaf 1.1.4: Toetsing van het beleid
Als laatste wordt het beleid van een onderneming ook getoetst aan principes en
standaarden van bedrijfsethiek. Men spreekt dan van maatschappelijk
verantwoord ondernemen, ook wel mvo.
Voor de ondernemingsleiding wordt het vennootschappelijk belang als richtlijn
gebruikt, dit houdt in dat ze rekening moet houden met de belangen van
werknemers, schuldeisers, gezond milieu en mensenrechten.
- In Nederlandse ondernemingsrecht moet de taakoefening daar ook op
gericht zijn (art. 2:129 en 239 lid 5 BW, art. 2:140 en 250 lid 2 BW).
Onderneming: een zelfstandige organisatie (die op het privaatrecht is
gericht)waarin kapitaal en arbeid samenwerken om deel te nemen aan het
maatschappelijk verkeer.
- Zelfstandige organisaties die op het publiekrecht zijn gericht, vallen niet
onder deze definitie! Deze hebben meestal andere activiteiten,zoals de
brandweer, openbaar onderwijs en uitgifte van paspoorten.
In de wet kun je het begrip van onderneming in de volgende artikelen vinden:
- Art.2 Handelsregisterbesluit 2008
- Art. 7:662 lid 3 BW
- Art. 1 sub f Mededingingswet (Mw)
- Art. 1 lid 1 sub c Wet op de ondernemingsraden (WOR)
De deelname van de ondernemingen aan het maatschappelijk verkeer is vooral
bedoeld om inkomen te verschaffen aan de winstgerechtigden en de
werknemers, vandaar dat een deelname een duurzaam karakter heeft.
Paragraaf 1.1.5: Omschrijvingen van een onderneming
Naast het begrip onderneming gebruikt men in de praktijk ook de begrippen
bedrijf en beroep. Met de beoefenaars van een beroep worden de vrije
beroepsoefenaren bedoeld: dit zijn de ondernemers die hun specialistische
kennis in een onderneming uitzetten en als gevolg daarvan steeds persoonlijk
betrokken zijn bij de activiteiten van de onderneming.
o Dit is onder andere het geval bij accountants, artsen, advocaten en
notarissen (overigens is het gebruikelijk geworden dat ook zij hun beroep
via een rechtspersoon uitoefenen).
Paragraaf 1.2: Ondernemingsrecht
Doordat ondernemingen deelnemen aan het maatschappelijk verkeer, houdt het
recht zich hiermee bezig. De integratie van de wereldeconomie en de Europese
eenwording zijn hiervoor verklarende factoren.
o Het recht dat zich met ondernemingen bezighoudt, noemen we het
ondernemingsrecht.
De voornaamste deelgebieden in het ondernemingsrecht zijn:
Het recht voor samenwerkingsvormen zonder rechtspersoonlijkheid
De samenwerking gebeurt onder gemeenschappelijke naam en is voor iedereen
kenbaar. Voorbeelden zijn; de maatschap, de vennootschap onder firma en de
commanditaire vennootschap.
Het rechtspersonenrecht
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Student_22. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.