Jeugdprofessionals en transformerend jeugdbeleid
Hoofdstuk 1, Jeugdbeleid in Nederland
Beleid = het kiezen van doelen, het effectief (doelgericht) en efficiënt (doelmatig) inzetten van
middelen in een bepaalde tijdsvolgorde.
Naast de overheid voeren ook andere organisaties, instellingen en bedrijven beleid, daarom spreken
we ook wel van instellingsbeleid.
Beleid omvat: doelen, middelen en planning. Aan het ontwerpen en uitvoeren van beleid ligt een
kwestie of probleem ten grondslag.
Beleidsdoel = om een doel te bereiken kan de overheid via wet- en regelgeving diverse middelen
en/of maatregelen inzetten. Deze middelen worden door de overheid voor een bepaalde periode
ingezet en daarna wordt bekeken of het doel bereikt is en of het beleid moet worden aangepast.
Curatief beleid Gericht op het beperken van de negatieve gevolgen van een situatie of
gebeurtenis door achteraf maatregelen te treffen.
Preventief beleid Het voorkomen van een ongewenste situatie door voortijdig maatregelen te
nemen; door in een vroeg stadium risico’s in te schatten en daarop in spelen.
Repressief Het onderdrukken, beteugelen of bedwingen van een ongewenste (acute)
beleid situatie. Bijvoorbeeld het toepassen van drang- en dwangmaatregelen in het
jeugd- en gezinsbeleid.
Overheid = vormt het hoogst bevoegde gezag op een bepaald territorium of grondgebied en bestaat
uit bestuurders, bestuursorganen en het ambtelijke apparaat.
Taken:
1. Zorgen voor openbare orde en veiligheid.
2. Zorgen voor werkgelegenheid, sociale zekerheid en arbeidsomstandigheden.
3. Zorgen voor welzijn, onderwijs, volksgezondheid en kunst.
Probleem = een situatie die mensen als ongewenst en verstorend beschouwen omdat het hen op de
een of andere manier persoonlijk en in negatieve zin raakt.
Getemde problemen Relatief eenvoudige kwesties waarvan deskundigen weten hoe deze in
elkaar steken en hoe deze door middel van beleid zijn op te lossen.
Ongetemde problemen Lopen de kennis en inzichten van professionals uiteen en verschilt men
van mening over de meest wenselijke oplossing. Bijvoorbeeld
jeugdcriminaliteit.
Grenzeloze generatie = in dit boek worden jongeren beschreven als op zichzelf gericht. Genieten en
consumeren staat centraal. Dit leidt ertoe dat jongeren zich minder bekommeren om anderen en
weinig actief bijdragen aan de gemeenschap.
Het recht op jeugdzorg werd in 2005 verankerd in de wet op de jeugdzorg. Het doel hiervan was een
integrale aanpak van de jeugdzorg. De toegang tot de jeugdzorg bleef ongewijzigd.
Integraal jeugdbeleid = alle beleid, beleidsinstellingen en organisaties die te maken hebben met
opgroeien en opvoeden van jeugd gingen meer samenwerken.
Gemeenten hoorden te beschikken over een nota lokaal integraal jeugdbeleid waarin visie, beleid
en samenhang tussen de diverse beleidsvelden voor een periode van vier jaar werd vastgesteld.
Vanaf 2006 ontstond het idee om in elke gemeente een Centrum voor Jeugd en Gezin te vestigen.
Vanaf 2015 zijn gemeenten primair verantwoordelijk voor alle jeugdzorgtaken om zo de tot dan toe
sterk versnipperde jeugdzorg meer te bundelen en te voorkomen dat signalen rond zorggezinnen en
jeugdigen niet tijdig worden opgepikt en probleemgevallen van loket naar loket worden
doorgeschoven.
Hoofdstuk 2, Jeugdbeleid binnen bestuurlijke organisaties
Nederland bestaat uit drie territoriale bestuurslagen, namelijk de overheid, de provincies en de
gemeenten.
,De Nederlandse overheid is een gedecentraliseerde eenheidsstaat. Dat betekent dat er centraal
geregeerd wordt vanuit Den Haag, maar dat een groot aantal taken en bevoegdheden van de
overheid overgeheveld zijn naar de provincies en gemeenten.
Eerste Overheid Heeft via het ministerie van VWS de verantwoordelijkheid voor het
bestuurslaag jeugdbeleid. De overheid zorgt voor wet- en regelgeving en vervult
taken die provincies en gemeenten niet aankunnen. Daarnaast
verzorgen ze het bestuur op internationaal niveau.
Tweede Provincies Voor 2015 waren provincies verantwoordelijk voor financiën en
bestuurslaag regie van de jeugdzorg.
Derde Gemeenten Hebben de regie over het lokale jeugdbeleid, het subsidiëren en
bestuurslaag financieren van lokale instellingen en organisaties die op
uiteenlopende terreinen werken met en voor gezinnen en jongeren.
Medebewind = in alle Nederlandse gemeenten en provincies moeten landelijk vastgestelde regels en
wetten op dezelfde manier worden toegepast.
Autonomie = gemeentebesturen mogen bepaalde zaken naar eigen inzicht reguleren.
Er zijn diverse ministeries op landelijk niveau betrokken bij het jeugdbeleid: Het Ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), het Ministerie van Veiligheid en Justitie (VJ), het Ministerie
van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en het ministerie van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties (BZK).
Beleidsverkokering = het langs elkaar heen werken of het gebrek aan samenwerking tussen
ministeries.
Bureaupolitiek = wanneer er een meningsverschil ontstaat tussen ministeries, dit komt ook voor bij
provincies en gemeenten. Deze problemen kunnen voorkomen en/of opgelost worden via een
geregeld intradepartementaal ambtelijk overleg en afstemming tussen directies, afdelingen en
bureaus binnen een ministerie.
Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Betekenis Gespecialiseerde voorzieningen voor jongeren met ernstige opgroei- en
opvoedingsproblemen en hun ouders, die via vrijwillige of gedwongen
hulpverlening op weg moeten worden geholpen.
Beleidsterreinen Jeugdparticipatie, jeugdvrijwilligerswerk, kinderopvang, naschoolse
opvang, opvoedingsondersteuning, preventief jeugdbeleid, sport, culturele
vorming en jeugdgezondheidszorg.
Beleidsdoelen - Preventie van roken, alcohol- en drugsgebruik.
- Voorkomen van tienerzwangerschappen, seksueel overdraagbare
aandoeningen en aids.
- Streven naar volwaardig burgerschap.
Verantwoordelijkheden Netwerk voor opvang en ambulante hulpverlening binnen de
verslavingszorg.
Uitgangspunten 1. De hulpvraag van de jongere staat centraal.
2. Een laagdrempelige toegang tot jeugdzorg.
3. Hulpverlening zo vroeg, licht en dicht mogelijk bij huis.
Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)
Verantwoordelijkheden Studiefinanciering, de structuur van het onderwijsstelsel, de
onderwijsvoorzieningen en de examinering van lager tot hoger
onderwijs.
Taken Het terugdringen van voortijdig schoolverlaten.
Stimuleren van de ontwikkeling van kinderen in de voorschoolse leeftijd.
Taalontwikkeling.
Kenmerk Vrijheid van richting en inrichting. Instanties hebben onder voorwaarden
onderwijssysteem vrijheid om eigen scholen op te richten, daarom een breed scala aan
scholen = denominaties.
Onderwijsontwikkeling Ontwikkeling van brede scholen waarin onderwijsvoorzieningen
gekoppeld worden aan buurtgebonden diensten.
, Kentering waarbij na een herziening van de wet ‘passend onderwijs’
zoveel mogelijk leerlingen weer worden geïntegreerd in het reguliere
onderwijs.
Ministerie van Veiligheid en Justitie (VJ)
Taken Het bevorderen van veiligheid in de publieke ruimte en thuisomgeving van jongeren en
het bestrijden van jeugdcriminaliteit.
Justitiële jeugdbescherming, algemene jeugdzorg/-bescherming, voorkomen van
criminaliteit onder de jeugd en wet- en regelgeving voor het jeugdstrafrecht.
First offenders = een verdachte van een misdrijf van wie voor het eerst een proces-verbaal is
gemaakt. Halt-bureaus zijn aangewezen om deze vergrijpen te bestraffen. De straffen bestaan uit
maximaal 20 uur dienstverlening.
Bij zwaardere misdrijven bepaald de officier van justitie of er moet worden doorverwezen naar de
kinderrechter of dat er een taakstraf of boete moet worden opgelegd.
Raad voor de Kinderbescherming = wordt ingeschakeld wanneer kinderen in hun ontwikkeling
worden bedreigd door huiselijk geweld of scheiding van de ouders een rol speelt bij adoptie,
naamswijziging of opname van een pleegkind en de inzet van een gezinsvoogdij. Het houdt zich ook
bezig met jeugdreclassering en de coördinatie van straffen.
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid = richt zich op het inschakelen van
werkzoekenden, jeugdwerkloosheid, arbeidsintegratie van gehandicapten, vaststelling van het
minimumloon, duur en hoogte van de werkloosheidsuitkering, wet- en regelgeving inzake
arbeidsomstandigheden en arbeidsongeschiktheid van jeugdigen (Wajong).
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) = stimuleert de participatie
van jongeren door politieke jeugdorganisaties te ondersteunen, is verantwoordelijk voor het
grotestedenbeleid – met onder andere jeugdveiligheid – en coördineert het minderhedenbeleid.
Samenwerking tussen de ministeries en gemeenten op beleidsterreinen is belangrij kom vraagstukken
effectief te kunnen oplossen.
Feitelijk vinden beslommeringen, obstakels en problemen bij het opgroeien van jongeren plaats
binnen gemeenten. Voor veel gemeenten is het lastig deze problematiek aan te pakken, omdat:
- De problemen overstijgen de gemeentegrenzen. (Oplossen lukt alleen als gemeenten
samenwerken).
- Gemeenten zijn te klein om problemen financieel op te lossen. Problemen worden dan
opgelost in intergemeentelijke samenwerkingsverbanden en regiovorming. In het
uiterlijke geval zullen gemeenten moeten fuseren (gemeentelijke herindeling).
Hoofdfuncties van de gemeente die direct of indirect betekenis hebben voor jongeren:
1. Algemeen Burgerzaken, zoals: rijbewijzen, identiteitspapieren, paspoorten.
bestuur Identificatieplicht sinds 1994.
VOG.
2. Openbare orde Wanneer er sprake is van onrust en overlast kan de gemeente op basis
en veiligheid van de algemene plaatselijke verordening optreden door de instelling
van samenscholingsverbod, fouilleren, enzovoort.
3. Cultuur, sport en Bibliotheken, musea en kunstzinnige vorming, sport en recreatie. Het
recreatie openhouden van voorzieningen en kosten van het lidmaatschap.
4. Onderwijs Huisvesting van het onderwijs, leerplicht, bestrijden
onderwijsachterstand bij probleemjongeren.
5. Sociale zaken en Sociale diensten = Bestrijden van oorzaken sociale problemen,
werkgelegenheid maatschappelijk integreren en sociaal activeren van jongeren die niet
kunnen deelnemen aan samenleving.
6. Volksgezondheid Gemeente is verplicht te beschikken over Gemeentelijke
Gezondheidsdienst (GGD). Richt zich op kinderen van 4 tot 19 via bijv.
schoolartsen. Richt op fysiek, psychisch en sociaal welbevinden.
7. Volkshuisvesting Plan over hoeveel woningen het bestuur in een bepaalde periode wenst
te realiseren voor mindere draagkrachtigen, dak- en thuislozen,
gehandicapten, jongeren en studenten.
