Uiteindelijk is het ideaal dat de kinderen in een bewegingssituatie met elkaar tot leren komen, daarbij gebruik je
makend van elkaars mogelijkheden en ambities, en elkaar daarin ondersteunen.
Hoofdstuk 3 – optimaliseren van bewegingsactiviteiten
3.1 Het ordenen van bewegingsactiviteiten
Alle activiteiten, waarin het bewegen een dominante rol speelt, zowel de door de kinderen geïnitieerde
activiteiten als de door de vereniging georganiseerde, zijn onderdeel van de bewegingscultuur.
Een van de hoofdzaken van bewegingsonderwijs is om kinderen breed te introduceren in deze veelvormige
bewegingscultuur.
De verwachtingen van het voortgezet onderwijs zijn zodanig, dat erop wordt gerekend dat de kinderen in het
basisonderwijs met een bepaald aanbod hebben kennisgemaakt daarin een zeker niveau hebben bereikt waarop
verder kan worden gebouwd.
Als we alle verwachtingen en groeiende relaties tussen verschillende partijen bekijken, kunnen we vaststellen dat
de bewegingscultuur niet statisch is.
Bewegingsproblemen, bewegingsthema’s en leerlijnen
Je biedt vooral bewegingsactiviteiten aan waarin kinderen langdurig bewegend iets kunnen leren. Dat ‘iets’ is het
bewegingsprobleem. In een geschikte activiteit leren kinderen op verschillende wijze een relevant
bewegingsprobleem oplossen. Als kinderen erin slagen een oplossing te vinden voor het probleem, hebben ze
iets geleerd.
Het voordeel van het formuleren van bewegingsproblemen is dat je inzicht krijgt in de kern van de activiteiten.
Door bewegingsproblemen te formuleren kun je activiteiten uit de bewegingscultuur ordenen. Bij het ordenen
valt op dat er activiteiten zijn, waarvan de bewegingsproblemen sterk op elkaar lijken. Deze activiteiten worden
gebundeld tot een bewegingsthema.
Sommige bewegingsthema’s hangen nauw samen en ondersteunen elkaar bij het leerproces van kinderen. Daar
waar dit duidelijk het geval is, worden bewegingsthema’s geclusterd tot leerlijnen. De leerlijnen bieden zicht op
wat basisschoolleerlingen leren in de lessen bewegingsonderwijs.
Samenhang tussen leerlijnen
Het schema met de leerlijnen en bewegingsthema’s is niet willekeurig. Er zit tussen de bewegingsthema’s uit
verschillende leerlijnen samenhang. Ze staan in een logische volgorde onder elkaar. Voor een succesvolle
deelname aan veel situaties uit de laatste leerlijnen moeten kinderen eerst kennis hebben met de voorgaande
leerlijnen.
Samenhang tussen bewegingsthema’s
De volgorde van de bewegingsthema’s onder dezelfde leerlijn is niet toevallig. Binnen een leerlijn is er vaak
sprake van een soort opbouw van makkelijke naar moeilijke bewegingsthema’s.
3.2 Beter leren bewegen
Je geeft onderwijs met de bedoeling kinderen ergens beter in te laten worden of ergens meer over te laten weten.
Iedere keuze met betrekking tot de activiteiten en organisatie heeft een bedoeling.
Bewegingsdoelen
Bewegingsdoelen hebben betrekking op het beter uitvoeren van een bewegingsactiviteit. De bewegingsdoelen
voldoen aan de SMART-principes.
Als kinderen na enige tijd in staat zijn op hun eigen niveau het bewegingsprobleem op te lossen en er weinig
verbetering meer mogelijk is kiest de leerkracht een vervolgsituatie waarin het bewegingsprobleem in een
moeilijkere context moet worden opgelost.
De bewegingsdoelen hebben steeds een herkenbare relatie met het bewegingsprobleem van het bewegingsthema.
In het bewegingsdoel is de bewegingsuitdaging van die activiteit nog steeds zichtbaar. Bewegingsdoelen worden
ook altijd afgeleid uit het bewegingsprobleem.
Hoe leren kinderen beter bewegen?
, De leerkracht zorgt op basis van zijn kennis over leerlijnen, bewegingsthema’s, de volgorde van activiteiten en
de opbouw, voor de voortgang in het leerproces van de kinderen. Je moet er rekening mee houden dat niet alle
kinderen in hetzelfde tempo en op dezelfde manier leren.
Vaak blijkt het nodig de activiteit twee lessen achter elkaar aan te bieden. Dan heeft het grootste gedeelte van de
groep het bewegingsprobleem ervaren en zie je leerresultaat.
Tijdens de lessen kan de leerkracht kinderen leerhulp bieden om het bewegingsprobleem op te lossen.
Concentrisch leerproces
Het herhalen van activiteiten vinden kinderen meestal niet saai, omdat het gebeurt in een steeds moeilijkere
context. Als kinderen met vervolgactiviteiten bezig zijn, kunnen ze soms nog terugvallen op eerder getoond
bewegingsgedrag.
Omdat er sprake is van een regelmatige terugval in het niveau van deelnamen tijdens het herhalen van stappen,
noem je het een concentrisch leerproces. Dit proces heeft de vorm van een omhooggaande spiraal.
Voorwaarden voor leren
Om kinderen uit te dagen tot leren moeten de activiteiten betekenisvol zijn en veiligheid en vertrouwen bieden.
Voorwaarden voor uitdagende situaties zijn dat zij moeten passen bij het ontwikkelingsniveau van de kinderen
en moeten aansluiten bij hun speelwereld. Als aan beide voorwaarden is voldaan biedt het kinderen de
mogelijkheid een betekenisvolle rol te nemen in de situatie.
Om deze reden bied je geen situaties aan waarin deelvaardigheden of deelbewegingen worden aangeleerd om
later tot een geheel te smeden. Deelbewegingen zijn namelijk niet betekenisvol voor kinderen.
Als kinderen de kans krijgen om bewegingsactiviteiten rustig een aantal keren te herhalen geeft dat meer gevoel
van veiligheid en vertrouwen. De herhaling biedt hun de mogelijkheid de activiteiten op het vereiste
minimumniveau onder te knie te krijgen. Kinderen ervaren dat het in de hele groep geleidelijk aan beter lukt en
voelen verbondenheid.
Tempo van leren verschilt
Het leren van kinderen gebeurt vaak niet geleidelijk, maar met sprongen. Zo kan een ogenschijnlijke stilstand in
het leren gevolgd worden door een onwaarschijnlijke sprong voorwaarts. Daarom is herhalen belangrijk.
De beginsituaties van kinderen onderscheiden zich van elkaar. Dit verschil in leertempo zorgt voor
niveauverschil tussen kinderen. Om rekening te houden met de verschillen tussen kinderen worden doelen
geformuleerd op verschillende uitvoeringsniveaus.
De arrangementen worden zo gekozen dat kinderen die verschillen in uitvoeringsniveau ook kunnen laten zien.
Zolang het kind niet een te grote achterstand in deelname aan de activiteit vertoont, kan het probleem tijdens de
lessen bewegingsonderwijs door een uitgekiende keuze van situaties worden opgelost.
De verantwoordelijkheid van de leerkracht voor het beter leren deelnemen aan bewegingssituaties van kinderen
start met het formuleren van bewegingsdoelen voor de kinderen. De bewegingsdoelen blijken zich te herhalen in
de vervolgsituaties. Dit komt overeen met de gedachte van het concentrisch leren van kinderen. De leerkracht
heeft zich rekenschap af te leggen met betrekking tot het verschil in tempo waarin kinderen leren. Dit leidt tot
niveauverschillen tussen kinderen en de wens om met meer bewegingsdoelen te kunnen werken.
3.3 Niveauaanduidingen
Als je een goede niveauduiding kunt maken van het bewegen van de kinderen, kun je aansluiten bij he niveau
van deelnemen. Dan krijgen kinderen situaties aangeboden die passen bij hun niveau en daardoor is het voor hen
mogelijk om zich bewegend te ontwikkelen.
In totaal onderscheiden we 4 niveaus. Dit aantal is voldoende om het leerproces van alle kinderen goed te
kunnen volgen.
Kinderen die niet aan de activiteit kunnen deelnemen, hebben niveau zorg. Deze kinderen verdienen extra
aandacht.
Vier niveaus
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ls112. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.