9.1 Jong geleerd, oud gedaan
Ruilen over tijd: door te sparen en lenen stel je je koopkracht uit of vervroeg je deze
Rente: beloning voor het sparen van je geld, of kosten voor het lenen van geld
Financiële levenscyclus:
-sparen en lenen is niet altijd eenvoudig, maar er kunnen wel een aantal grote lijnen worden
getrokken (gelden dus niet voor iedereen)
- nanciële levenscyclus: het verloop van sparen en lenen over de periode van iemands leven
Spaartegoed hangt af van:
-spaarrekening
-bijbaantje
-baan
-studieschuld
-woning kopen
-lenen
-hypotheek a ossen
Stroom- en voorraadgrootheden:
-voorraadgrootheid: te meten op een bepaald tijdstip (bv: de hoeveelheid water in een meer)—>
saldo spaarrekening
-stroomgrootheid: te meten per tijdseenheid (bv: de hoeveelheid water per uur dat in of uit een
meer stroomt) —> overboeking naar/opnames van een spaarrekening
-veel beslissingen door huishoudens beïnvloeden stroomgrootheden in de toekomst
Human capital:
-een opleiding volgen is een investering in het menselijk kapitaal (human capital)
-kost veel geld maar levert later heel goed resultaat
Kapitaal heeft meerdere betekenissen:
-fysieke kapitaalgoederen (gebouwen, machines), goederen waarmee je andere goederen of
diensten kunt maken
-geldkapitaal, geld op de bank of aandelen
-sociaal kapitaal, de mate waarin mensen participeren in de samenleving in formele en informele
netwerken
-human capital, de bekwaamheden die het resultaat zijn van opvoeding, onderwijs, training en
ervaring
De investering (human capital):
-tot en met de middelbare kost de investering in human capital niet zo veel geld (overheid/ouders)
-opleidingen kosten meer geld, bijvoorbeeld lenen voor je studie (ouders, jijzelf)
De opbrengst (human capital):
-zorgt voor persoonlijke ontplooiing maar ook voor een beter toekomstig salaris
-vrouwen verdienen ongeacht van hun opleiding vaak minder van mannen
fi fl
, Positieve externe e ecten van het onderwijs (human capital):
-naast dat een opleiding positief is voor jezelf, is het ook heel positief voor de maatschappij
9.2 Sparen en lenen
Rente of interest, enkelvoudig en samengesteld:
-meestal uitgedrukt in percentage per jaar
-soms wordt het bedrag en soms wordt het percentage bedoelt
-enkelvoudige interest: interest over 1 periode
-samengestelde interest: rente over rente
Nominale en reële rente:
-nominale rente: de rente die met de geldgever overeen is gekomen
-reële rente: de nominale rente gecorrigeerd voor de verandering in het gemiddeld prijspeil, kleiner
dan de nominale rente
-index reële rente: (index nominale rente) ÷ (index gemiddeld prijspeil) x 100
-RIC = NIC ÷ PIC x 100
-NIC = (nieuw inkomen - oud inkomen) ÷ oud inkomen (uitkomst +100), of gewoon de nominale
rente
-PIC = nieuwe prijs ÷ oude prijs x 100, of gewoon de in atie
Waarom bestaat er rente:
-als beloning voor uitgestelde consumptie (sparen), bank betaalt beloning
-als beloning voor het dragen van risico (bank die het risico neemt geld uit te lenen aan
ondernemer), ondernemer betaalt beloning
Meerdere rentes:
-percentage rente hangt af van looptijd en risico verschillende rentevoeten
-belangrijke rentevoet: tienjarige staatsobligaties, dat zijn schuldbewijzen die door de overheid
worden uitgegeven om haar tekort te dekken, wordt vaak gebruikt als maatstaf voor de
kapitaalmarktrente
Intertemporele budgetlijn:
-als het gaat om beslissingen over sparen en lenen, nemen economen hun toevlucht tot een
vereenvoudiging, ze onderscheiden 2 perioden:
1. De huidige/lopende periode
2. De toekomstige periode
-levensloopinkomen: het totale in een mensenleven verdiende inkomen
-intertemporele budgetlijn: geeft alle combinaties van maximale huidige en toekomstige
consumptie weer, gegeven de mogelijkheid van sparen en lenen
9.3 Kopen of huren?
Huren:
-sociale huurwoningen: woningen voor mensen met een smalle beurs, hebben maximale huur
-huurwoningen vrije sector: huurprijs wordt door de markt bepaald
Sociale huurwoningen:
-worden aangeboden door woningbouwcorporaties, zijn zelfstandige organisaties maar staan
onder toezicht van de overheid
-woningbouwcorporaties kunnen extra steun van de overheid krijgen
-doel: bouwen van kwalitatief goede woningen die betaalbaar zijn
-meer vraag dan aanbod, aanbod wordt verdeeld door wachtlijsten, ook zijn er urgentielijsten
-scheefwonen: mensen met een hoger inkomen dan maximaal voor aanmerking sociale
huurwoning, wonen toch in een sociale huurwoning maar kunnen hier niet zo maar uit
-huurtoeslag: geld dat huurders krijgen afhankelijk van inkomen huurder, hoogte huur en
vermogen huurder
Huurwoningen vrije sector:
-aangeboden door particulieren, soms ook door woningbouwcorporaties
ff fl